Búnaðarrit - 01.01.1928, Side 318
312
BÚNAÐARRIT
gefins land á heiíunum. Saga þeirra er hörmungarsaga.
Þær gáfust upp aö lokum, eftir blóðugan þrældóm og
sárustu neyð.
Nú, eftir tæplega 60 ára starfsemi, er búið að rækta
um heiming af heiðunum, ca. 50 Q mílur. En þar af
er helmingur ræktað skógi, hitt akur og tún. Fjelagið
byrjaði með vatnsveitingum úr smá-ám, sem renna hjer
og hvar um heiðina, og hefir grafið yfir 100 vatnsveitu-
skurði, um 60 mílur á lengd.
Kaluefni hefir fundist í mörgum stöðum á Jótlandir
í leirtegund, sem nefnist mergel. Það reynist alveg
ómissandi til ræktunar hins frjóefnalausa jarðvegs.
Námugröftur og flutningur þessa efnis hefir verið um-
fangsmikið starf; hefir þurft að leggja sjerstakar járn-
bráutir, sem notaðar eru eingöngu til flutnings á þessu
efni.
Heiðarnar voru alveg skóglausar. Ríkið hafði áður
gert ítrekaðar tilraunir með skógrækt þar og plantað
greni, en alt árangurslaust. Það komst ekki upp úr
lynginu, en sat þar í eilífum kyrkingi. En Heiðafjelagið
leysti þessa þraut. Jafnframt greninu var í annað hvort
sæti plantað fjállafuru, sem er harðger skógarplanta,
en ekki stórvaxin. Það kom fljótt í Ijós, að fjallafuran
óx vel og hlýfði greninu í fyrstu, svo það óx meira
en eitt sjer. En það stendur ekki lengi, því furan vex
mikið hraðar og kæfir grenið, ef látið er afskiftalaust.
Þá er tekið það ráð, að höggva upp furuna á 15—30 ára
aldursskeiði í 2., 3. og 4. hverri röð. Grenið tekur þá
skjótum áframhaldsvexti og nær miklum þroska.
Fjallafuran má kallast frumgróður grenisins þar á
heiðunum. Furan sem höggin er, notast í girðingar-
stólpa og til • eldsneytis, en gert til kola úr því,
sem er umfram þessa notkun. Úr viðarkolunum er
brend tjara, með góðum hagnaði. Framræslu, mýra-
rækt og móvinslu með vjelum hefir fjelagið haft með
höndum. En það hefir ekki unnið beint að ræktun