Búnaðarrit - 01.01.1928, Blaðsíða 330
324
BÚNAÐARRIT
og rjettlætis í þessa átt, með Jarðræktarlögunum,
Ræktunarsjóðslögunum og lögum um byggingar- og
landnáms-sjóð, sem væntanlega ná fram að ganga innan
skamms, og mun skamt að bíða áþreifanlegs árangurs
af þessum lögum.
Með ýinsu móti mætti vinna að stofnun nýbýla í
landinu. Ef fjelagið „Landnám" gæti eflst og starfað
svipað og landskiftingaifjelagið danska, eða líkt og fje-
lagið „Ny jord“ í Noregi, þá væri spor stigið í rjetta
átt. En nú, þegar meiri hluti manna er kominn í sjálfs-
ábúð, viiðist tiltækilegt að fara að dæmi Norðmanna,
og skifta jörðunum sundur, þar sem ástæður leyfa, í
tvær eða fleiri sjálfstæðar jarðir. Feðurnir eiga að skifta
á milli barna sinna, þegar búið er að stækka túnið um
helming eða meira. Haldi nýræktin áfram, mætti svo
verða, að næsta kynslóð gæti endurtekið skiftinguna,
og þannig mætti láta eina jörð fæða aðra af sjer, koll
af kolli.
Þessi leið er eðlilegust og framkvæmanlegust til þess,
að skapa ný heimili og fjöiga fólki í sveitunum. Ein-
stakir bændur eru svo efnum búnír, að þeir gætu þetta,
án þess að þurfa að taka lán. En flestir þyrftu að eiga
kost á lánsfje með bestu kjörum: lágum vöztum og
löngum afborgunarfresti. Ekki eru allar jarðir svo land-
rýmis miklar og landgóðar, að þær þoli skiftingu, en
þær eru færri. Þó þarf þess að gæta, að skifta eigi of
smátt. Það er takmörkum bundið, hve býli til sveita
má vera lítið, þar sem ábúandinn styðst eingöngu við
búnað. Kvikfjárræktin er landfrek, og þó einkum sauð-
fjárræktin.
Fáum einstökum mönnum er kleift að reisa nýbýli á
óræktuðu landi hjáiparlaust, án allra nota túns og engja
í byrjun, nema að styðjast við annan atvinnuveg í fyrstu.
Þess er áður getið, hvað Norðmenn leggja í sölurnar
við stofnun nýbýla á óræktuðu landi. Þeirra þjóðfjelag
kostar að hálfu leyti stofnun býla á slíku landi. Þeir