Dvöl - 01.04.1948, Blaðsíða 64

126 DVÖL
Grænland, eftir Guðmund Þorláksson.
Utg. Iðunnariitgáfan, Rvík.
Islendingar fundu Grœnland forðum, gáfu
því nafn og festu þar byggð. Síðan týndist
Grænland að mestu, íslenzki ættstofninn
þar hvarf í gleymskunnar haf og Islendingar
höfðu engar spurnir af landinu í margar
aldir. Næsta vitneskja þeirra af því varð af
sögusögnum annarra þjóða.
()11 skrifuð og prentuð vitneskja, sem Is-
lendingar eiga um Grænland, hefur verið á
þá leið, að Grænlendingar væru frumstæð
þjóð, sem byggi í snjókofum og tjöldum,
lifði á veiðum einum og æki um ísinn á
hundasleðum. Hitt virðist fáa hafa grunað. að
þar hafi orðið stórstígar breytingar á seinni
árum, og Grænland og Grænlendingar séu á
hraðri leið til þeirra lifnaðarhátta, sem við
köllum mannsæmandi og kennum við menn-
ingu. Það hefur í raun og veru engin grein-
argóð bók verið til um Grænland á íslenzku.
Nú hefur íslenzkur maður lekizt það
nauðsynja- og vandaverk á hendur að semja
bók um Grænland og Grænlendinga. og ber
því að fagna. Þessi maður hefur það líka
sér til ágætis, að hann hefur dvalið lang-
dvölum á Grænlandi síðustu árin og m. a. ver-
ið kennari við æðsta skóla Grænlendinga.
Ilann hefur ferðazt um landið og komið
í hvert byggt ból á Græ'nlandi allt frá nyrztu
veiðistöðvum Thulebúa til Hvarls í suðri.
Þessi bók Guðmundar Þorlákssonar magisters
er því einvörðungu byggð á sjón og reynd
hans sjálfs, enda verður glöggskyggn les-
andi, er lítur í bókina, þess fljótlega var, að
fjallað er um allt af næmum kunnleik og
yfirgripsmikilli þekkingu á landi og þjóð.
Guðmundi hefur tekizt að bregða upp í
stuttu máli Ijósri og glöggri mynd, sem
veitir lesandanum \raranlega þekkingu og
skýrar hugmyndir um efnið. Guðmundur hef-
ur ekki fallið fyrir jæirri freistingu, sem
skeinuíiætt verður mörgum þeim, er mikið
vita um efni það, sem þeir fjalla um, sem
sé að skrila luugt mál. Hann notar hina
miklu þekkingu sína á hmdi og þjóð til þess
að fylla út og skýra einstakar myndir en
teygir ekki lopann.
Efni bókarinnar er skipt í fjóra megin-
þætti, og eru þeir þessir: Landlýsing, saga, ai-
vinnuvegir og íbúar. I bókinni er fjöldi góðra
og glöggra mynda til skýringar efninu ásamt
uppdrætti af landinu. Það er liinn mesti
fengur að þessari bók og fyllir hún autt skarð,
sem tæplega var vanzalaust fyrir okkur að
láta ófyllt öllu lengur. Bókin er vönduð uð
öllum frágangi og hin eigulegasta. Iiöfundur
og útgefandi eiga þakkir skyldar fyrir verk-
ið, og fróðleiksfúsir Islendingar ættu ekki
að láta lijá líða að eignast bókina og auka
við kynningu sína af næsta nágranna Is-
lendinga í vestri. A. K.
Eitt og annað um mcnn og kynni, eftir
Steindór Sigurðsson. Utgef. Pálmi H.
Jónsson, Akureyri.
Steindór Sigurðsson er mörgum kunnur af
ritum sínum, enda er hann um margt sér-
kennilegur og sérstakur Hann hefur víða
borið niður á ritvellinum, ort ljóð. skrifað
skáldsögur, þýtt bækur, ritað greinar og nú
að síðustu — að því er bezt verður séð —
einnig gerzt lagasmiður við eigin ljóð.
I þessari litlu og snotru bók stiklar Stein-
dór á staksteinum sinnar eigin ævi, og verð-
ur ekki annað sagt, en honum farist það