Valsblaðið - 01.05.2002, Blaðsíða 55

ur á mela“ að fylgjast með þeim kom
leikurinn honum furðulega fyrir sjónir:
„Þeir þeyttu þessum knetti og hlupu;
mjer fanst það vera einn hringlandi
gauragangur." En eftir því sem leið á
byrjaði að rofa til og hann skildi að
markvörðurinn sem í fyrstu virtist mjög
„einmana eins og í öngum“ hafði ákveð-
ið hlutverk og tilgangurinn með leiknum
var að koma knettinum á milli hrúganna
sem markvörðurinn stóð vörð um.
Það var þó ekki fyrr en eftir að leikn-
um var lokið og drengirnir höfðu heyrt
Guðs orð og stutta bænagjörð að töfram-
ir komu í ljós og skilningur hans á knatt-
spymu gjörbreyttist. Þá bað sr. Friðrik
drengina að raða sér upp eins og í byrjun
leiks.
„Alt í einu skeði nokkuð, sem jeg
aldrei hef getað gjört mjer fulla grein
fyrir. Það var sem elding lysti niður
beint fyrir framan mig. Jeg stóð litla
stund alveg agndofa. Jeg sá víðan orustu
völl og rómverska „legio“ uppraðaða til
bardaga. ... Sýnin hvarf og önnur kom í
staðinn. Það var taflborð með reitum
sínum og mönnum. Jeg fann að leikur,
sem þannig vœri skipaður, vœri lögbund-
inn af sinni hemaðarlist, þar sem hver
maður hefði þýðingu á sínum stað, og
vœri liður í heild. Jeg fann að þessi leik-
ur gœti haft afarmikla uppeldisþýðingu.
Jeg fann að það fór titringur um mig af
áfjáðaleik eftir að kynnast þessum leik iít
í œsar. “
Álit sr. Friðriks á leiknum hafði breyst
á svipstundu. Eftir þetta fór hann og fékk
leyfi bæjarstjóra til að ryðja svæðið þar
sem drengimir æfðu og svæðið var vígt
6. ágúst 1911. Þá voru tvö knattspymu-
félög innan KFUM: Hvatur og Valur.
III
Ekkert sannarlega mannlegt er óviðkom-
andi sönnum kristindómi.
Sr. Friðrik ritar þessi orð 1895 og þau
birtast í Kirkjublaðinu, mánaðarriti
handa íslenzkri alþýðu, í ágúst sama ár. I
greininni, sem hann nefnir „Kristileg
ungmennafjelög," segir hann af kynnum
sínum af KFUM í Danmörku í þeirri von
að álíka félagsskapur komist á heima á
íslandi. Þar gerir hann grein fyrir afar
fjölbreyttri starfsemi félaganna og segir
KFUM taka allt í þjónustu sína og helga
það. Þess vegna er nú ekkert mannlegt
óviðkomandi sönnum kristindómi. Þessi
hugsunarháttur, sem verður áberandi í
öllu starfi hans, einkennir knattspymu-
Hluti afstarfsemi Sumarbúðar í Borg er að njóta stunda í Friðrikskapellu og frœðast
um séra Friðrik. Þessi „sumarbúðakrakkar" cettu að vita hver stofltaði félagið.
ævintýrið. í ávarpi við vígslu fótbolta-
svæðisins (sem bar yfirskriftina Fair
Play!) segir sr. Friðrik m.a:
„Vjer vinnum allt með því að helga
það guði. Enginn þarf að halda að hann
verði daufingi við það að helga leik sinn
eða íþrótt sína guði; öðru nœr! Leikur-
inn verður við það fegurri og nautnarík-
ari."
Vígsluerindið, er fylgdi með ljóða-
flokknum „Úti og inni“ sem var gefinn
út 1912, er í heild sinni afar merkilegt.
Ég gæti auðveldlega skrifað það upp hér
í heild og „kommenterað" á hverja línu
en það verður líklega að bíða betri tíma.
Sýn sr. Friðriks á leikinn er einstök og
fyrir honum spilar fegurðin lykilhlut-
verk.
„Leggið alla stund á að leggja fegurð
inn í leik yðar, látið aldrei kappið bera
fegurðina ofurliði. Látið ekki líkamann
vera í 18 hlykkjum, heldur látið hvern
vöðva vera stœltan og allan líkamann í
þeirri stellingu sem fegurst er. Verið þar
á svœðinu sem yður ber að vera hverjum
samkvæmt skyldu sinni og varast blindan
ákafa og fum. Allur þjösnaskapur veri
langt frá yður. Kœrið yður ekki um að
vinna með röngu eða ódrengilegu
bragði. Þeir sterkari boli aldrei hinum
yngri og linari frá rjettum leik. Segið
ávalt satt og venjið yður á að segja til ef
yður verður eitthvað á og játa það,-
Hœlist aldrei yfir þeim sem tapa, og
gleðjist líka yfir velleiknu sparki hjá
mótleiksmötinum yðar. “
Það hlýtur að vera öllum ljóst sem
fylgjast með knattspyrnu í dag að þessar
hugmyndir sr. Friðriks og virðing hans
fyrir leiknum eru víða á undanhaldi.
Árið 1958 var síðasta heimsmeistara-
keppnin fyrir andlát sr. Friðriks. Þá lék
17 ára unglingur með landsliði Brasilíu:
Edson Arantes do Nascimento. Hann er
yfirleitt kallaður Pele. Hann átti það
sammerkt með sr. Friðrik að vera lítt gef-
inn fyrir þjösnaskap og kallaði knatt-
spymu fallega leikinn. Þeir hefðu eflaust
getað sameinast um slagorðið sem stend-
ur letrað undir styttu af sr. Friðrik á Hlíð-
arenda Valsmanna: „Látið aldrei kappið
bera fegurðina ofurliði."
Það má með sanni segja að hugmyndir
sr. Friðriks um leikinn náðu út fyrir tíma
og rúm og markmið hans voru afar háleit
eins og sést á eftirfarandi kafla úr vígslu-
erindinu:
„Munið ávalt eptir því, að leikur vor
er ekki aðeins stundargaman, heldur á
hann að vera til þess að gjöra oss betri,
göfugri, heiðarlegri og karlmannlegri
með hveri œfing. Og samlíf vort á leik-
svœðinu og utan þess á að efla kristin-
dóm vorn og vera guði til dýrðar. Það er
höfuðmarkmiðið. “
IV
Siðastliðið sumar var ég svo lánsamur að
fá að sitja í Friðriksstofu og rannsaka
skjala- og handritasafn sr. Friðriks sem
er varðveitt þar. Það er mánaðarlegur
styrkur frá Nýsköpunarsjóði náms-
manna sem gerði það mögulegt. Safnið
Valsblaðið 2002