Morgunn - 01.06.1922, Side 57

MORGUNN
51
lind, sem sé óháð þessu lífræna efni, sé því æðri og
stjórni þvi.
Loks sýnir hann, að hinar viðurkendu orsakir nægi
alls ekki til að ráða aðalgátu þróunarinnar, frá heim-
spekilegu sjónarmiði: Hvernig hið margbrotna getur
komið út af hinu einfalda, hið meira út af hinu minna.
Lamarck og Darwin hafa rétt fyrir sér að því leyti, að
þessar orsakir (eftirlögun og náttúruval) hafa átt greini-
legan þátt í þróuninni, hafa stutt hana og veitt henni
sérstakan fallanda (rhythmus), — en þær hafa með engu
móti getað framleitt hana.
Þá snýr hann sér að einstaklingseðlinu: Hugmynd
lífeðlisfræðinnar um líkamann sem bláberan frumuhóp
leiðir út í ógöngur. Það er fjarri sanni, að líkja líkam-
anum við eitthvert stjórnlaust framtíðarland, þar sem hver
fruma vinni sitt verk, líkt og einstaklingarnir í þjóðfé-
laginu, bakarinn, múrarinn, stjórnmálamaðurinn o. s. frv.
Inn í þessa hugmynd lífeðlisfræðinnar vantar aðalatriðið
— þá miðstjórn, sem ein getur sameinað, haldið uppi og
stjórnað ríkinu til almenningsheilla, eða m. ö. o. eitthvað
í áttina við hugtakið sál. Lífeðlisfræðin lætur einnig al-
veg óskýrða hina sérstöku mynd einstaklingsins, hvernig
líkamanum er haldið við og hann bættur, myndbreyting-
ar í móðurlífi og eftir fæðinguna, og loks allar staðreynd-
ir hinnar svokölluðu yfirvenjulegu lífeðlisfræði, þ. e. holdg-
anir (materialisation) o. þvíuml., sem fyrir kemur í sam-
bandi við miðla. Sýnir höf. greinilega likinguna railli
venjulegrar og yfirvenjulegrar likamsmyndunar og bendir
á, að í þessum holdgunum hafi tnaður sönnun þess, að
hugurinn móti efnið (annaðhvort hugur miðilsins eða sál
framliðins manns) samkvæmt sérkennileik sínum.
Þá er að athuga sálarfræðina. Viðast hvar mun nú
vera kend sálarfræði án sálar — sjálfið er talið vera
samsafu af vitundarástöndum eingöngu, en þau skoðuð
sem verkun taugakerfisins. Talið er, að til hvers vit-
undarástands svari sérstök starfsemi í heilanum, og síðan
4,f