19. júní - 19.06.1978, Qupperneq 12

Guðrún Erlendsdóttir lektor:
Nokkur orð um
réttaráhrif
hjúskapar
Þegar nýgift hjón standa
frammi fyrir vígslumanni, þá eru
þau yfirleitt ekki með hugann við
það, hvaða réttaráhrif hjúskap-
urinn hefur í för með sér.
Sjaldnast hafa þau kynnt sér þær
reglur, sem um hjúskapinn gilda
og þær skuldbindingar, sem þau
gangast undir, þegar til hjúskap-
ar er stofnað.
Það er því miður allt of al-
gengt, að hjónin standi frammi
fyrir valdsmanni, að stuttum
tíma liðnum, til að binda endi á
hjúskapinn.
1 mörgum tilvikum hefði verið
hægt að koma í veg fyrir skilnað,
ef hjónin hefðu við upphaf hjú-
skaparins verið búin að kynna sér
þær reglur, sem gilda um þetta
mikilvæga lífssamband.
Vitanlega felst í hjúskapnum
annað og meira en lagareglur
gefa til kynna, því að með hjú-
skapnum er fyrst og fremst stofn-
að til persónulegrar og félags-
legrar samstöðu milli karls og
konu, þar sem traust og tillitssemi
er þyngst á metunum. En þekk-
ing á þeim lagareglum, sem um
hjúskapinn gilda, getur oft á tíð-
um komið í veg fyrir úlfúð og
misskilning, sem leitt getur til
skilnaðar.
í því litla rými, sem mér er
ætlað hér, mun ég benda á
nokkrar lagareglur, sem máli
skipta í hjúskap, en það er vitan-
lega langt frá því að vera tæm-
andi yfirlit.
Fyrst er rétt að taka fram, að
hjónin eru bæði jafn rétthá í hjú-
skapnum. Þau eiga að hafa sam-
ráð um allar ákvarðanir, sem
snerta fjölskylduna sem heild, og
þau fara sameiginlega með forsjá
barnanna. Framfærsluskylda
hjónanna er jafn rík, bæði gagn-
vart hvort öðru og börnunum. í
lögunum er tekið fram, að hjón
geti fullnægt framfærsluskyldu
sinni með vinnu utan heimilis eða
á heimili, og er hvorttveggja
jafngilt. Það hjóna, sem vinnur á
Guðrún.
heimilinu, á rétt á að fá hæfilegt
fé til heimilisnauðsynja, og vegna
þarfa barna og einnig vegna per-
sónulegra þarfa sinna. Ef annað
hjóna fullnægir ekki framfærslu-
skyldu sinni, getur hitt hjóna
krafizt þess, að valdsmaður
(sýslumaður, bæjarfógeti, lög-
reglustjóri utan Reykjavíkur, yf-
irsakadómarinn í Reykjavík)
ákveði fjárupphæð, sem maka sé
skylt að greiða, og er slíkur úr-
skurður lögtakskræfur. Það sama
á við, ef hjón hafa slitið samvistir
sökum ósamkomulags.
Hvort hjóna um sig ræður yfir
sínu fé, bæði því, sem það kemur
með í búið við upphaf hjúskapar,
svo og því, sem síðar bætist við.
Að meginstefnu til getur því
hvort hjóna um sig ráðstafað eig-
um sínum, án samþykkis hins
þrjú; dóttir þeirra stundar nám
við Menntaskólann í Reykjavík.
Hún barðist fyrir því að fá að
læra smíði í Flúðaskóla á sínum
tíma og fékk leyfi til þess, en
vinnuna fékk hún ekki viður-
kennda til prófs. Hún hefur frá
unga aldri haft áhuga á að gerast
10
arkitekt. Eldri sonurinn vinnur
enn heima og yngsta barnið,
Georg, 7 ára, gengur í skóla í ná-
grenninu. Hann hefur sýnt áhuga
á að læra að búa til mat og finnst
líka sjálfsagt að handavinna sé
eins fyrir drengi og telpur.
„Ég tel að það sé rangt að
kenna ekki drengjum að bjarga
sér sjálfum að öllu leyti, rétt eins
og stúlkum“, sagði Sigríður. „Ég
held að það sé umhverfið sem
skapar þessi sjónarmið Georgs“.