19. júní - 19.06.1978, Blaðsíða 21

Dætur Egalíu
Útg. Pax forlag a.s., Oslo
1977.
Höfundur Gerd Brantenberg.
Gerd Brantenberg (f. 1941)
hefur áður gefið út skáldsöguna
Opp I alle jordens homofile
(Gyldendal 1973), auk fjölda
greina í kvenréttindablöð og
tímarit. Hún er lektor í Oslo.
I landinu Egalíu hafa konurn-
ar völdin. Þær hafa allar lykil-
stöður í samfélaginu og notfæra
— En þrátt fyrir allt eru það þó
karlmennirnir, sem geta börnin,
sagði Bram forstýra og leit
áminnandi augnaráði á son sinn
yfir Egalsundsblaðið.
Hún var greinilega að missa
þolinmæðina.
— Auk þess er ég að lesa dag-
blaðið.
Hún hélt áfram að lesa, bálreið
yfir trufluninni.
— En ég vil verða sjókona. Ég
tek börnin bara með mér, vogaði
Petróníus að halda áfram.
— Og hvað heldurðu að móðir
þeirra mundi segja? Nei, heyrðu
nú. Það eru ákveðin atriði í þessu
lífi, sem þú verður að læra að
taka tillit til. Smám saman
muntu læra að meta gildi þess,
sem þú verður að gera. Jafnvel í
jafnréttisþjóðfélagi eins og okkar,
sér vald sitt til framdráttar eigin
kyni. Karlar gæta barnanna,
vinna láglaunastörfin og ganga
með tippishólk til fegurðarauka.
Mögli þeir, er svarið, að þeir fæði
ekki börnin og get því lítið lagt til
mála. Þeirra eina tækifæri er, að
fá að gera konu barn, svo að þeir
geti fengið „föðurvernd“ og verið
heima við barnauppeldi.
Jafnvel málfarið sýnir hve
undirokaðir karlarnir eru. Fólk
geta ekki allar kveneskjur lifað
sams konar lífi. Auk þess yrði það
hundleiðinlegt. Tilbreytingalaust
og fúlt.
— Enn leiðinlegra er að fá ekki
að gera það sem ég vil.
— Hver segir að þú fáir það
ekki? Eg er einungis að benda þér
á að vera raunsær. Það er ekki
bæði hægt að sleppa og halda.
Eignistu börn, áttu þau. Hlustaði
nú á mig, Petróníus. Á unglings-
árum mínum dreymdi mig líka
stóra drauma. Sjókonurómantík
Þú þjáist af henni. Þú ættir að
hætta að sökkva þér niður í æv-
intýralegar frásagnir af hetju-
dáðum sjókvenna og lesa heldur
piltaskáldsögur. Þær veita þér
miklu raunsærri drauma. Auk
þess langar engan raunverulegan
karlmann til sjós.
eru „kveneskjur“, starfsheiti yf-
irleitt kvenkyns: forkona, skip-
stýra, o.s.frv.
Hér á eftir fara fáeinir stuttir
kaflar úr bókinni, lauslega
þýddir, til að gefa lesendum dá-
litla innsýn í efni hennar.
Aðalsöguhetjan er Petróníus,
sextán ára piltur, þegar sagan
hefst. Hann er að ræða framtíð-
ardrauma sína við móður sína:
— En flestar sjókonur, sem ég
þekki eiga börn.
— Það er allt annað, Petróníus.
Móðir getur aldrei orðið barni
það sama og faðir.
Systir hans rak upp hrossa-
hlátur. Hún var hálfu öðru ári
yngri og stríddi honum í sífellu.
— Ha, ha, karl getur þó aldrei
orðið sjókona, það felst meira að
segja í sjálfu orðinu. Karlkyns
sjókona. Fíflalegasta, sem heyrst
hefur í kvenna minnum. Ha, ha,
þú ætlar e.t.v. að verða bátskona
eða stýrikona. Eg dey úr hlátri.
Allir karlar, sem fara á sjó eru
annað hvort hórar eða kynvilltir.
— Kynvilltir?
— Já, einmitt kynvilltir. Og í
hverri höfn standa hórarnir í
röðum, þegar sjókonurnar koma.
Hún reif í hárið á Petróníusi.
ekki heima hjá okkur, hann á
heima í útlöndum“, og málið er
lcyst. Síðar meir þarf hún auð-
vitað nánari skýringar og þá fær
hún svör í samræmi við þroska
sinn. Sé maöur sáttur við þetta
frá upphafi, skapast ekkert
vandamál.
Nú hef ég sannað fyrir sjálfri
mér, að ég er frjáls manneskja og
efnahagslega sjálfstæð. Eg get séð
okkur Hildi Fjólu farboröa og
þarf ekki á öðrum að halda til
þess. Þetta veitir mér öryggis-
kennd, en líka frelsi, þar sem ég
veit aö ég þarf ekki að sætta mig
við einhvern mann eingöngu af
)dví að ég er honum fjárhagslega
háð. Þar með er líka kominn eini
grundvöllurinn, sem ég get hugs-
að mér fyrir sambúð eða hjóna-
bandi. Sambandið yrði þannig
aðeins til vegna tilfinningalegra
þarfa, og þá gæti ég vel hugsað
mér að deila öllu með honum,
vitandi það, að ég þarfnast hans
ekki til að borða.
Mér finnst ég vera lánsöm að
hafa getað uppfyllt óskir mínar
og þörf fyrir að verða móðir og
mynda fjölskyldu. Ég hef samúð
með einhleypum karlmönnum,
sem verða að fara á mis við þessi
miklu forréttindi okkar kvenna“.
JG.
19