19. júní - 19.06.2000, Qupperneq 4

Látum ekki staðar numið
Við tímamót er við hæfi að líta
/fir farinn veg... er því miður
orðið talsvert ofnotað orðalag á
hinu glásilega aldamótaári 2000
og árið varla hálfnað! A hinn
bóginn var ritnefnd 19. júní
sammála um að við hæfi væri að
minnast baráttu frumkvöðlanna
á sviði jafnréttis- og mann-
réttinda í ársritinu. Endurlitið er
ekki falið ílangri sagnfræðiritgerð
um helstu áfangana á öldinni
heldur fært í lifandi búning á víð
og dreif um blaðið. Ekki hvað síst
í hringborðsumræðum fimm
ólíkra kvenna um jafnrétti í
víðasta skilningi. Þar kemur ber-
lega í Ijós við hvers konar
hle/pidóma vestrænar konur
hafa þurft að glíma til að ná fram
sjálfsögðum mannréttindum sín-
um á 20. öldinni. Enn þann dag í
dag eiga konur talsvert í land
með að verða metnar til jafns
við karla.Við skulum heldur ekki
gleyma kynsystrum okkar í fá-
tækari hluta heimsins. Hræðileg
dæmi eru um kynlífsþrælkun eða
svokallað mansal í löndum eins
og Kosóvó eins og fram kemur í
átakanlegri grein í ársritinu. Engu
að síður eru konurnar við hring-
borðið bjartsýnar á framti'ðina.
Ein helsta ástæðan fyrir því er að
þekkingarsamfélag nútímans fær-
ir konum ýmis áður óþekkt tæki-
færi í gegnum sveigjanlegan
vinnutíma og vinnuumhverfi. Öld
tækifæranna gæti verið að renna
upp eins og kemur fram í spjall-
inu.
Mannlegt eðli veldur því að í
kringum tímamót eins og alda-
mót verða til væntingar um að
afgerandi breytingar verði í þjóð-
félaginu. Hitt vill gleymast að já-
kvæðar breytingar verða sjaldn-
ast sjálfkrafa heldur fyrir tilstuðl-
an fólksins sjálfs eins og gerðist
með afgerandi hætti við
samþykkt nýrra laga um
fæðingarorlof og stjúpættleiðing-
ar samkynhneigðra á liðnu þingi.
19. júní fagnar nýju fæðingar-
orlofslögunum með ítarlegri
grein og spjalli við nýbakaðan
föður. Nú eru feður loksins
komnir með sjálfstæðan rétt til
fæðingarorlofs og samþykkt
hefur verið að greiða foreldrum
80% launa í fæðingarorlofi. Með
lögunum er stigið fyrsta skrefið í
átt til nútímalegrar fjölskyldu-
stefnu í landinu. Eftir er að leysa
úr brýnum vanda f dagsvistar-
málum, bæta heilsdagsskóla og
koma á viðunandi vistunarúrræði
fyrir skólaböm á sumrin og
áfram mætti telja. Foreldrar
verða að tryggja að ekki verði
látið staðar numið því heildstæð
fjölskyldustefna kemur öllu þjóð-
félaginu til góða þegar til lengri
tíma er litið.
Öðrum tímamótalögum um
stjúpættleiðingar samkynhneigðra
eru gerð skil í ftarlegri grein um
„hinsegin fjölskyldur" í ársritinu.
Löngu er orðið tímabært að
varpað sé Ijósi á að hundruð
íslenskra ungmenna alast upp hjá
samkynhneigðum foreldrum.
Aðeins með opinni umræðu
verður hægt að stuðla að því að
fjölskyldurnar njóti tilhlýðilegrar
virðingar og þar með sjálfsagðra
mannréttinda í þjóðfélaginu. Sér-
staklega er brýnt að skólar láti til
sín taka í að fræða börn um mis-
munandi fjölskyldugerðin
Lengi áfram væri hægt að telja
upp efnið í 19. júní því af nægu er
að taka: tvær ungar konur segja
frá ítarlegri rannsókn sinni á því á
hvern hátt líkamsrækt hefur áhrif
á andlega og líkamlega Ifðan
kvenna, dregin er sú ályktun að
jafnrétti stuðli að minnkandi of-
beldi f garð kvenna og betra kyn-
lífi, fjallað um kynjafmyndir í bók-
menntum og uppgang f hannyrð-
um, o.fl, o.fl. Ritnefnd 19. júnf
biður ykkur vel að njóta.
Fyrir hönd ritnefndar,
Anna G. Ólafsdóttir.
Kvenlegt konfekt
íslenskar konur hafa um aldarað-
ir verið aldar upp við að eyða
ekki dýrmætum tíma frá vinnu
við dútl og pár um hvers kyns
óþarfa á borð við eigin skoðanir
og tilfinningan Engin furða er þvf
að ritaðar heimildir eftir konur
skuli víða hafa varðveist við held-
ur óvenjuleg og oft slæm skilyrði
ef miðað er við aðrar og form-
legri heimildir um sögu þjóðar-
innar.
Anna Sigurðardóttin einn
þriggja stofnenda Kvennasögu-
Undir fallegum konfektkassa frá
Önnu sést í lúið eintak af fyrsta
kvennablaðinu Framsókn frá 1895.
Sigríður Þorsteinsdóttir ritstýrði blað-
inu.
safns Islands, fór ekki varhluta af
þvf hugarfari að li'tið væri varið í
skriflegar heimildir íslenskra
kvenna á öldum áður Fyrstu
gögnin f safnið voru ekki varð-
veitt í hefðbundnum skjalaskáp-
um eða glerskápum. Konfekt-
kassar af öllum stærðum og
gerðum geymdu ómetanlegar
heimildir um heim og hugarfar
íslenskra kvenna f gegnum ald-
írnar Kvennasögusafnið var til
húsa á heimili Önnu allt frá
stofnun árið 1975 þar til gögn-
unum var komið fyrir f hefð-
bundnari hirslum f Landsbóka-
safni Islands - Háskólabókasafni
árið 1996. Hlutverk Kvennasögu-
safnsins er að leita uppi og halda
til haga heimildum um sögu
fslenskra kvenna frá upphafi. Þar
er því auðvelt að nálgast andlega
næringu í gegnum Ijúffenga kon-
fektmola úr misveglegum hirsl-
um ótalinna íslenskra kvenna.
Erla Hulda Halldórsdóttir for-
stöðukona Kvennasögusafnsins,
hefur því til viðbótar haldið
nokkrum af konfektkössum
Önnu til haga enda merk heim-
ild um hvernig búið var að safn-
inu fyrstu árin. Ef vel er að gáð
má sjá að nokkrir konfektmolar
úr kössunum hafa dreifst um
síður blaðsins og innihalda þeir
góðar ábendingar um sitthvað
skemmtilegt að sjá og skoða. ■
4