19. júní - 19.06.2000, Blaðsíða 69

Kosóvó
staka starfsmenn löggæslusveita
SÞ og friðargæslusveita NATO.
Hórmangarar undir vernd-
arvæng mafíósa
Fyrir tilstuðlan vel skipulagðra
glæpahringa eru samkvæmt
fyrrnefndri blaðagrein konur frá
löndum Austur- og Miðaustur-
Evópu fluttar til Makedóníu,
nágrannaríkis Kosóvó. Þar er
þeim haldið föngnum á óvist-
legum mótelum þar til haldin
eru einskonar þrælauppboð
fyrir albanska hórmangara þar
sem konurnar ganga kaupum
og sölu. Kaupverðið er 1.000 -
2.500 Bandaríkjadalir. Hór-
mangarar þessir vinna að sögn
starfsmanns friðargæslusveitar
NATO undir verndarvæng
þekktra mafi'ósa í héraðinu, sem
hafa náin tengsl við uppreisnar-
menn fyrrum frelsishers Kos-
óvó.
Eftir uppboðin missa konurn-
ar vegabréf sín og fá fyrirmæli
um að þjóna herra sínum þartil
þær hafa greitt honum að fullu
kaupverðið sem þær voru
metnar á, sem er að sögn
þeirra kvenna er bjargast hafa
borin von. Konurnar töluðu um
að hafa verið neyddar til kyn-
ferðislegs samneytis við allt að
sextán karlmenn sömu nóttina
án þess að hljóta nokkra
greiðslu fyrir. Ef þær mótmæltu
voru þær barðar til óbóta. Eins
kemur fram í greininni höfðu
flestar þær konur sem talað var
við gert sér grein fyrir því að
þær myndu stunda vændi þegar
þær svöruðu auglýsingum
heimablaðanna, sem óskuðu
eftir fallegum ungum konum í
vellaunuð störf í löndumVestur-
Evrópu. En i' stað þess enda
þessar konur í fjötrum kynlífs-
iðnaðar þar sem þeim er
nauðgað og misþyrmt án þess
að þær fái svo mikið sem eitt
sent að launum.
Sögusögnum um að starfs-
menn vestrænna friðar- og lög-
gæslusveita njóti þjónustu þess-
ara kvenna hefur verið vísað frá
af háttsettum embættismönn-
um Sameinuðu þjóðanna í hér-
aðinu. Þó er viðurkennt að
ágreinings hafi orðið vart
meðal starfsmanna sveitanna
um hvort réttlætanlegt sé að
hefja aðgerðir gegn því sem á
yfirborðinu líkist hefðbundnu
vændi sem viðgengst í heim-
löndum þeirra. Smásveitir lög-
reglumanna sem eru sannfærð-
ar um að þarna sé ekki einung-
is vændi á ferðinni reyna að
komast að því hvar konurnar
eru geymdar; bjarga þeim úr
kynli'fsánauðinni og koma þeim
í hendur sérfræðinga sem veita
þeim aðstoð.
Nú er unnið að reglugerð
Sameinuðu þjóðanna, sem veit-
ir löggæslusveitunum heimild til
aðgerða gegn þeim sem með
einhverju móti stuðla að eða
hagnast á misnotkun annarra í
formi vændis.
Alþjóðaverslun með konur
hefur verið viðfangsefni fjöl-
margra alþjóðaráðstefna sem
haldnar hafa verið síðastliðin ár
í umboði Sameinuðu þjóðanna
eða óháðra félagasamtaka og
mannréttindahreyfinga og hafa
ályktanir þeirra byggt á sáttmál-
anum um afnám alls ofbeldis
gegn konum. Þrátt fyrir athygl-
ina sem vandamálið hefur feng-
ið á alþjóðavettvangi er Ijóst að
mikil vinna er framundan, einna
helst í þá átt að stjórnvöldum
aðildarríkja SÞ verði veitt
aðhald til að fylgja ákvæðum
sáttmálans um afnám alls
ofbeldis gegn konum eftir og
sýni yfirlýstan vilja sinn i'
aðgerðum gegn þeirri nútfma
þrælasölu sem verslun með
konur í þágu vændis er Laga-
setningar skulu taka mið af
mannréttindum þeirra kvenna
sem orðið hafa fórnarlömb
vændis sem rekið er af alþjóð-
legum glæpahringum og meðal
annars íslenskir aðilar hagnast af
- eða er það einungis tilviljun
að ungverskar konur hafa leitað
á náð Kvennaathvarfsins?
Táradalur efnahagslegra
sviptinga
Að mati UNIFEM og ýmissa
kvennahreyfinga skipta konur
og börn sem seld hafa verið til
Vesturlanda frá Austur- og Mið-
austur-Evrópu síðan undir lok
níunda áratúgarins hundruðum
þúsunda. Kosóvó er aðeins nýr
markaður þar sem lifandi
manneskjur ganga kaupum og
sölum fýrir framan nefið á frið-
argæslusveitum stofnana
alþjóðasamfélagsins.
Austan við landamæri Þýska-
lands og Austurríkis að löndum
Miðaustur-Evrópu hafa á örfá-
um árum risið eins konar
,,vændisþorp" á svæðum þar
sem áður var blómleg iðnaðar-
framleiðsla. I Póllandi má helst
nefna Stubice og Swinoujschie
við Eystrasaltið. I Tékklandi
Krupka, Dúbi', úthverfi Kostany,
Ustí ogTeplice. Þegar keyrt er í
gengum þessi hverfi blasir við
hvert vændishúsið á fætur
öðru. I þorpunum sem eru
næst landamærunum má allt
árið um kring sjá fáklæddar
stúlkur dansa f litlum „glerbúr-
um". Ofan á búrunum blikka
auglýsingaskilti vændishúsanna
sem oftar en ekki eru innan
seilingar. Til sveita eða í útjaðri
þorpanna eru starfrækt munað-
arleysingaheimili og að sögn
starfsmanna þeirra eru börn
vændiskvenna oft meirihluti
þeirra barna sem heimilin hýsa.
Konur sem fluttar eru til Vestur-
landa hafa oft hafið feril sinn
sem vændiskonur í þessum eða
ámóta þorpum. Mikill meirihluti
viðskiptavina eru vel stæðir
kaupsýslumenn frá Vestur-Evr-
ópu.
Ein birtingarmynd veikrar
stöðu kvenna í Austur-Evrópu í
kjölfar stjórnarfarsbreytinganna
er mikil fátækt meðal fólks sem
á tímum sósíalismans starfaði
sem almennir verkamenn. Með
tilkomu lýðræðislegra stjórnar-
hátta, frjáls markaðshagkerfis og
aukinnar samkeppni á vinnu-
markaði voru konur fyrstar til
að missa störf sín en atvinnu-
þátttaka kvenna var mjög mikil
á tfmum útþenslu þungaiðnað-
ar og stórfelldrar iðnaðarfram-
leiðslu miðstýrðs hagkerfis. I lok
síðasta áratugar voru um M
hlutar kvenna á aldrinum 18-60
ára í fastri heilsdagsvinnu.
I stuttu máli hafa konurvakn-
að upp við þann slæma draum
að borgararéttindi þeirra eru
ekki sjálfsagður fylgifiskur
lýðræðislegra stjórnarhátta.
Sérfræðingar í efnahagsmálum
og stjórnmálafræðingar hafa líkt
fyrstu árunum eftir stjórnarfars-
breytingarnar við „táradal efna-
hagslegra sviptinga". Táradal,
sem almenningur þyrfti að
sætta sig við í þágu lýðræðis og
frjáls markaðshagkerfis sem að
lokum myndi tryggja velsæld
allra. Efnahagslegir erfiðleikar og
spilling ráðandi valdastétta víð- ‘
ast hvar hafa hins vegar fram til ;
dagsins í dag verið megin- ;
ástæða þess að mikill meirihluti
fólks nýtur ekki ávaxta frelsisins
sem lýðræðislegir stjórnarhætt-
ir bjóða annars staðar ■