Frjáls verslun - 01.09.2003, Blaðsíða 53

Spumingin til Sigurðar E. Levy, deildarstjóra þjónustudeildar Lánstrausts hf., er þessi? Eru
vanskil að aukast í atvinnulífinu og hvernig er best að veija sig gegn vanskilum annarra,
þ.e. hvaða fyrirbyggjandi aðgerðir eru vænlegastar?
Spáð í spilin
Uanskil eru að aukast.
Hvernig á að verja sig?
Besta leiðin til að draga úr áhættu vegna
vanskila viðskiptavina er að hafa fyrir-
fram mótaðar reglur um hvernig að láns-
og reikningsviðskiptum skuli staðið, þar sem
hornsteinn reglnanna er skipuleg notkun upp-
lýsinga.
Fjöldi gjaldþrotaúrskurða og árangurs-
lausra ijárnáma, og samanburður á þróun
þeirra milli ára, er mælikvarði sem segir ágæt-
lega til um hver þróun vanskila er á hverjum
tíma. Upplýsingar um þessar gjörðir eru
skráðar í vanskilaskrá Lánstrausts hf. og er
stuðst við skrána í þeim samanburði sem hér
er fjallað um.
A fyrstu niu mánuðum ársins 2003 voru
gjaldþrotaúrskurðir einstaklinga 301 á móti
218 á fyrstu níu mánuðum ársins 2002, sem er
um 38% aukning. Þegar lögaðilar/fyrirtæki
eru skoðuð í þessu samhengi kemur í ljós að
gjaldþrotaúrskurðir þeirra á fyrstu níu mán-
uðum ársins 2003 voru 461 á móti 368 á fyrstu
niu mánuðum ársins 2002, sem er um 25,3%
aukning. Fjölgun varð á árangurslausum flár-
námum hjá einstaklingum um rúm 10,2% ef
bornir eru saman fyrstu níu mánuðir áranna
2003 og 2002, í ár voru þau 5.782 á móti 5.245
í fyrra. í tilviki lögaðilanna/fyrirtækjanna er
aukningin rúm 14,6%, ijöldi árangurslausra
ijárnáma þeirra var 2.377 á fyrstu níu mán-
uðum þessa árs en á fyrstu níu mánuðum
ársins 2002 var fjöldi þeirra 2.073.
Einar og sér benda þessar tölur til að veru-
leg aukning sé enn á alvarlegum vanskilum. A
það er þó að líta, að verulega hefur dregið úr
aukningunni, einkum á þriðja ársijórðungi
2003. Eru því ákveðnar Hkur á að jafnvægi sé
að komast á. Með því er ekki átt við að einstak-
lingar og fyrirtæki séu almennt farin að ráða
við skuldbindingar sínar, heldur að fjöldi
þeirra sem úrskurðaðir eru gjaldþrota eða
gert er hjá árangurslaust flárnám, virðist til-
tölulega stöðugur núna. Allar tölur þar um eru
þó mjög háar, bæði í sögulegu samhengi og
borið saman við önnur lönd.
Notkun upplýsinga besta vörnin Kínverski
herforinginn Sun Tzu (ca. 500 f.kr.) sagði
notkun upplýsinga einn af þremur þáttum
sem skilgreina velgengni skipulagslegrar
heildar. „Information is the lifeblood of
business,"1 sagði hann. Skipuleg notkun upp-
lýsinga er besta leiðin til að draga úr áhættu
á að viðskiptakröfur tapist. Forsenda þess að
vel takist til er þó, að fyrir hendi séu skil-
greindir verkferlar og reglur um það hvernig
upplýsingar skuli nota. Reyndar þurfa að
vera fyrir hendi reglur sem taka til fleiri
þátta, svo sem varðandi fjárhæðir úttektar-
heimilda, eftirlit með úttektum, hvernig
standa skuli að innheimtum o.fl.
Hlutlægar upplýsingar sem varpa ljósi á
lánstraust og greiðsluhæfi viðskiptavina, er ein
meginforsenda „réttra ákvarðana", án þeirra
fæst aldrei raunhæf mynd á greiðsluhæfi við-
skiptavinanna og útilokað er að meta hver
áhættan er í hverju tilviki. Þær upplýsingar
sem stuðla að bættri ákvarðanatöku eru m.a.
vanskilaupplýsingar, upplýsingar úr ársreikn-
ingum og upplýsingar um greiðsluhegðun. Að
þessum upplýsingum geta fyrirtæki haft
greiðan aðgang. [H
Gjaldþrotum og árangurslausum fjárnám-
um hefur fjölgað.
Sigurður E. Levy,
deildarstjórí hjá Láns-
trausti: „Þær upplýs-
ingar sem stuðla að
bættri ákvarðanatöku
eru m.a. vanskila-
upplýsingar, upplýs-
ingar úr ársreikning-
um og upplýsingar
um greiðsluhegðun."
1 The Art of War For Excecuti-
ves, Donald G. Krause (1995)
53