Morgunn - 01.06.1990, Blaðsíða 43

MORGUNN
Dulræn skynjun dýra
Tilraunir hans sýndu lágmarks markhæfni. Til þess að færa
enn frekari sönnur á uppgötvanir sínar þá hóf hann að
hanna flóknari tilraun þar sem kannaður var forspárhæfi-
leiki fiska. Og enn voru þessar tilraunir framkvæmdar á
vegum rannsóknastofnunarinnar í dulsálarfræði. Morris,
sem rannsakað hefur sérstaldega atferli dýra, vissi að fiskar
hafa tilhneigingu til óróleika þegar þeir lenda í ógnandi
aðstöðu. Svo hann setti þrjá gullfiska í tank og lét aðstoðar-
mann sinn fylgjast með hegðun þeirra. Hans hlutverk var
að komast að því hver þeirra sýndi mestan óróleika. Þetta
var gert með því að athuga hver þeirra synti mest um. Eftir
að aðstoðarmaðurinn hafði lokið athugununi sínum, þá
veiddi Morris einn fiskanna í netháf og hélt honum síðan
uppi yfir tankinum, sem er vissulega heldur óskemmtileg
aðstaða ef svo vill til að maður er fiskur. Hann valdi fiskinn
af handahófi og komst að því að sá sem hann veiddi hverju
sinni í hinn litla netháf sinn var oftast fiskurinn sem aðstoð-
armaður hans hafði fundið út að var sérstaklega fjörmikill
þegar hann synti um. Niðurstaða hans var sú að fiskurinn
hefði raunverulega séð fyrir að lífi hans yrði ógnað innan
stundar.
Því miður uppfylltu niðurstöðu þessara tilrauna enn að-
eins lágmarks kröfur. Það virtist ekki valda dr. Morris heila-
brotum hvort árangurinn væri raunveruleg mjög stöðugur,
áreiðanlegur eða endurtakanlegur. Það var í raun mjög lítið
unnið með dýr á þessu sviði á fimrnta og sjötta áratugnum.
Flestum dulsálarfræðingum fannst vænlegra til árangurs
að vinna með fólk en fiska, hunda, ketti eða nagdýr. Þau fáu
rannsóknaverkefni sem unnið hafði verið að voru leynileg
og þau einfaldlega leiddu ekki í ljós neinar sterkar eða
áreiðanlegar niðurstöður.
En allt átti þetta samt eftir að breytast. Rannsóknir á dul-
skynj un dýra fékk hálfgerða vítanrínssprautu árið 1968 þeg-
ar tveir vísindamenn í Frakklandi, sem skrifuðu undir
dulnöfnunum Pierra Duval og Evelyn Montredon, skýrðu
frá nýrri tækni sem þau höfðu þróað til þess að prófa kraft
æðri skynjunar hjá músum. Það var auðvelt að gera þessa
41