Viðar - 01.01.1939, Blaðsíða 31
Viðar]
HÉRAÐSSKÓLARNIR
25
sónulega sannfærður um, að aldurstakmarkiö ætti ekki að
vera undir 18 ára aldri. Það er ómetanlegt, að fólkinu sé
vel ljóst, hvaða þýðingu það hefur áð nota vel stutta skóla-
vist, en yfir þeim skilningi býr fólk ekki að jafnaði 16 ára
gamalt. Skólarnir eiga aftur á móti að fullvissa sig um,
hvað það er, sem alþýðufólki á íslandi í sveit og við sjó
er nauðsynlegast að kunna í daglegu lífi, og við það ber að
miða fræðsluna.
Meginhlutverk héraðsskólanna er því að taka á móti
æskulýð landsins, temja hann og manna á margvíslegan
hátt með það takmark fyrir augum, að æskumennirnir,
konur og karlar, verði vegna skólaverunnar meiri og betri
menn, duglegri að vinna líkamlega og andlega vinnu, reglu-
samari um skaðlegar nautnir, fullkomnari til að veita
forstöðu heimili og nýtari borgarar í mannfélaginu, en
þeir hefðu haft skilyrði til að verða án slíkrar skólagöngu.
Þessu marki viljum við ná með heimavistarsamskólum i
sveit, þar sem kennd eru bókfræði, vinna, íþróttir og söng-
ur. Þetta er ekki mikið frábrugðið því, sem tilheyrendur
mínir þekkja úr sínu heimalandi. Þó er eitt nokkuð á annan
veg í íslenzku skólunum en hjá öðrum þjóðum. Það er sú
tilhögun að kenna saman stúlkum og piltum. Vil ég því
vikja dálítið að því í sambandi við héraðsskólana frá mínu
sjónarmiði og minni reynslu.
Með héraðsskólalögunum er lagður grundvöllur að merki-
legu menningarmáli. Bera lög þessi greinilegan vott um
skilning löggjafanna á því, að íslenzk ungmenni þurfi
að þroskast og að þess er ekki kostur nema í ódýrum skól-
um. Reynt er að rækja þá skyldu að búa fólkið undir ís-
lenzkt athafnalíf með bóknámi, vinnukennslu og íþrótt-
úhi, svo sem fyrr er nefnt. Þetta, ásamt góðum aðbúnaði,
er ein ástæðan fyrir þeim miklu vinsældum, sem þessir
skólar hafa notið. Fari saman happasælt uppeldi í heima-
húsum, vel gerðir skólar, bæði að starfsháttum og útbún-
aSi, ásamt námfýsi hins unga fólks, ættu þeir skólar, sem
Þegar eru til í landinu, að njóta sín fyllilega. Hitt er jafn