Viðar - 01.01.1939, Blaðsíða 102

96
BORGFIRZK ÆSKA FYRIR SJÖTÍU ÁRUM
[Viðar
innræta börnum sínum þær. Prestarnir prédikuðu þá alla
sunnudaga, og fólkið sótti kirkjurnar með einhug og bæn-
rækni. Bæði fólkið og prestarnir héldu því fram, að biblí-
an hefði að geyma heilagt orð, sem enginn mætti efa, og
því bæri börnunum að trúa. Það væri sá eini og rétti sálu-
hjálparvegur. Það var því í augum foreldra fyrsta og
háleitasta skylda að innræta börnum þau trúarbrögð, sem
biblían og klerkarnir kenndu. Yfirleitt voru það mæð-
urnar, sem höfðu barnafræðsluna á hendi eða ömmur.
Aldraðar vinnukonur voru þar og líka að verki, ef þær
voru greindar og trúverðugar í allri hegðun.
Heilræðavísur Hallgríms Péturssonar: Ungum er það
allra bezt, munu þá hafa verið kenndar hér nálega hverju
barni. Og því barni, sem fylgdi þeim fögru lífsreglum, þótti
sæmilega borgið í lífinu. Guðsótti, hlýðni við foreldra,
námfýsi og iðni voru þær dyggðir, sem börnum bar að
hlýða. En þrjózka, þussaháttur og óbeit á lærdómi voru
þær ódyggðir, sem leiddu til óhamingju. Áður en sæmi-
lega næm börn byrjuðu að stafa, höfðu þau lært þessi
hollu ráð, og fundu þau án efa góðan jarðveg í brjóstum
margra þeirra og varð þeim hvatning til námsins.
Það gekk því furðu vel víðast hvar að gjöra börn staut-
andi. Þau voru hnésett, meðan þau lærðu að þekkja staf-
ina og taka saman fyrstu atkvæðin, en úr því voru auð-
sveip börn nokkuð einfær. Stafrófskver séra Bjarna Arn-
grímssonar á Melum var þá víðast notað. Hét það Barna-
gull. Var því skipt í 26 kafla, sem nefndust Vetrarvikur.
Var börnum ætlað að læra sem svaraði einum kafla á viku
og geta lesið kverið allt í vetrarlokin. Og með góðri ástund-
un náðu mörg börn því marki. Við þessa grein bóknáms
var þá lögð veruleg rækt á öllum sæmilegum heimilum.
Átta til níu ára börn voru víðast orðin það stautandi, að
þau voru það, sem kallað var bænabókarfær. En ekki var
látið þar við sitja. Börn og unglingar voru látnir iðka
lestur á kvöldvökum, og náðu margir áheyrilegu lestrarlagi.
Og í þeirri einu grein bóklegra fræða held ég, að borgfirzk