Morgunblaðið - 06.09.2009, Blaðsíða 38

38 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 6. SEPTEMBER 2009
Birt með fyrirvara um prentvillur. Heimsferðir áskilja sér rétt til leiðréttinga á slíku.
Ath. að verð getur breyst án fyrirvara.
Costa del Sol
frá kr. 29.990
Heimsferðir bjóða nú einstakt tilboð á síðustu flugsætunum til Costa del
Sol 15. september í 11 nætur. Þú kaupir 2 flugsæti en greiðir aðeins fyrir
1. Við bjóðum þér fjölbreytta gistingu, m.a. góð íbúðahótel meðan á
dvölinni stendur. Þú nýtur þjónustu fararstjóra Heimsferða allan tímann.
Ath. heimflug 26. september er frá Jerez (rútuferð frá Malaga til Jerez tekur um 3 klst.)
Aðeins örfá sæti og íbúðir á þessum kjörum!
15. september
2 fyrir 1 til
Skógarhlíð 18 • sími 595 1000 • www.heimsferdir.is
Ótrúlegt tilboð - Allra síðustu sætin
Ótrúlegt tilboð
Vinsælustu gististaðirnir!
Timor Sol & Aguamarina
– með eða án fæðis
Verð frá kr. 29.990
Flugsæti með sköttum, m.v. 2 fyrir 1
tilboð15. september í 11 nætur.
Netverð á mann. Takmarkaður fjöldi
sæta á þessu verði - verð getur
hækkað án fyrirvara.
Gisting frá kr. 3.700m.v. 2-4 í
herbergi / stúdíó / íbúðá "stökktu
tilboði". Netverð á mann pr. nótt.
Aukalega m.v. 2-4 í stúdíó / íbúð á
Timor Sol eða Aguamarina kr. 900
(á mann pr. nótt).Aukalega m.v. 2-4
ííbúð á Principito Sol kr. 1.800 (á
mann pr. nótt).Takmarkaður fjöldi
íbúða á þessu verði - verð getur
hækkað án fyrirvara.
Það er líklegt að Ís-
lendingar kjósi um
ESB á fyrsta ársfjórð-
ungi 2010 ef samn-
ingar nást. Ákveði
þjóðin að ganga í sam-
bandið þá tæki það
okkur u.þ.b 4-6 ár að
fá aðgang að evrunni,
því að við uppfyllum
aldrei Maastrict-
skilyrðin fyrr en í
fyrsta lagi þá.
Spurningin er þá einföld, ætlum
við að halda í blessaða krónuna
þangað til og í gegnum þá end-
urreisn sem þarf að eiga sér stað á
næstu mánuðum og árum? Í staðinn
fyrir að láta heimilum og fyr-
irtækjum blæða út í fangelsi krón-
unnar er hægt að taka upp norsku
krónuna hvort sem er með eða án
stuðnings norskra yfirvalda og
Seðlabanka Noregs. Í raun yrði þá
Seðlabanki Íslands óþarfur og tæki
þá norski Seðlabankinn yfir stjórn
peningamála. Með því að skipta
gjaldmiðlinum út fyrir norska
krónu færumst við á einu bretti sem
næst Maastricht-skilyrðunum varð-
andi verðbólgu og vexti.
Í framhaldinu myndum geta valið
hvort við tökum upp evru þegar við
uppfyllum önnur skilyrði um jafn-
vægi í ríkisfjármálum og skuldsetn-
ingu. Þessi leið er því óháð því
hvort við förum inn í ESB eða ekki.
Það sem myndi gerast við einhliða
upptöku, hvort sem er með því að
festa gengi krónunnar
við þá norsku (eins og
Hong Kong gerir með
bandaríkjadal), eða
beina upptöku í sam-
vinnu við norska
Seðlabankann, er það
að þá myndast strax
vaxtagólf í 1,25% sem
eru núverandi stýri-
vextir í Noregi. Gjald-
eyrishöft myndu
hverfa á stundinni og
eignaverð myndi
hækka strax þar sem
það yrði mun auðveldara fyrir
norska fjárfesta að fjárfesta á Ís-
landi en þess má geta að fast-
eignaverð hækkaði um 2,9% í ágúst
síðastliðnum í Noregi og hefur
hækkað um 15% frá ármótum og
stendur nú í sögulegu hámarki.
Einnig er mjög líklegt að norsk
framleiðslu-, hugbúnaðar- og iðn-
aðarfyrirtæki myndu setja upp
starfsemi á Íslandi enda mun lægri
laun á Íslandi en í Noregi eins og
staðan er í dag.
Norskir bankar gætu opnað á Ís-
landi og boðið óverðtryggð íbúðalán
til einstaklinga sem í dag eru milli
2,5 og 3% í Noregi sem og veitt fyr-
irtækjunum okkar aðgang að fjár-
magni.
Það er alveg ljóst að það er engin
mynt sem hentar okkur 100%, en
þess má geta að Norðmenn eru
sterkir í orkuvinnslu (olíu), sjávar-
útvegi og álframleiðslu, ekki ósvip-
að því sem gerist hjá okkur nema
það að okkar orka er „græn“.
Goldman Sachs fjárfesting-
arbankinn sagði í skýrslu um um
daginn að þeir teldu norsku krón-
una vera sterkasta gjaldmiðil í
heiminum í dag, enda er olíu-
sjóðurinn á bakvið hana með 360
milljarða dollara. Og það er einmitt
stöðugleiki sem Íslendingar þurfa
meira en nokkuð annað nú. Sterk
tengsl norska hagkerfisins við hrá-
vöru hentar okkur einnig vel og
mundi jafna sveiflur í efnahagslífi
Íslendinga og tryggir að lífskjör hér
halda vel í við verðbólgu til lengri
tíma. Útgerðin mundi t.d. ekki finna
eins mikið fyrir hækkun á olíu, þar
sem gjaldmiðill okkar mundi hækka
í verði með hækkun olíverðs.
Þetta mál er ekki fyrir Seðla-
banka Íslands að taka ákvörðun um
enda myndi þessi ákvörðun gera
hann óþarfan. Íslenskt menntafólk
er að flytja til Noregs en þessi
ákvörðun íslenskra stjórnvalda
myndi hugsanlega stöðva þá skelfi-
legu þróun. Það vita það allir hag-
fræðingar að það hefur verið mjög
gott að hafa eigin gjaldmiðil á þessu
12 mánaða tímibili eftir fjár-
málahrunið og á leiðinni á botninn
en nú þegar hann er fundinn og
endurreisnin fer á stað þá þurfum
við einfaldlega nýjan gjaldmiðil
strax. Ég vona að hr. Steingrímur
J. Sigfússon fjármála- og forsætis-
ráðherra Íslands sjái kostina í
þessu.
Upptöku norsku
krónunnar strax
Eftir Ragnar
Þórisson
»Með því að skipta
gjaldmiðlinum út
fyrir norska krónu fær-
umst við á einu bretti
sem næst Maastricht-
skilyrðunum varðandi
verðbólgu og vexti.
Ragnar Þórisson
Höfundur starfar sem
vogunarsjóðsstjóri.
ÞAÐ GETUR
komið sér vel að eiga
þúsund ára sögu. Ís-
lendingar, eftir tíma-
bundna blindni og
sjálfsaðdáun yfir
framförum undanfar-
inna ára, eiga betra
tækifæri en margir
að líta til baka og
læra úr blöðum sög-
unnar. Eftir skegg-
öld Sturlungaaldar, tíð vantrúar á
getu löggjafarvalds og vonleysis
yfir ríkjandi ástandi gengu lang-
þreyttir Íslendingar Noregskon-
ungi á hönd árið 1262, og gáfu
með því upp sjálfstæði sitt, stjórn
á eigin auðlindum, landi og lög-
sögu. Hugur og framfaradáð
sögualdar var grafin í myrkur
miðalda og vaknaði ekki aftur
fyrr en rúmum sex hundruð árum
síðar. Aðstæður í dag eru auðvit-
að allt aðrar, eða hvað?
Einstaklingum er ráðið heilt að
ganga ekki í ný sambönd strax á
eftir áfall. Það er nóg að takast á
við breytingar og ná nýju jafn-
vægi áður en stórar ákvarðanir
um framtíðina eru teknar. Dóm-
greind manns er ekki upp á sitt
besta. Sama lögmál gildir líka um
þjóðir. Tilviljun hagar því nú svo,
að nú er 750 ára afmæli þess að
Íslendingar gengu Noregs-
konungi á hönd, og nú snýst
spurningin um Evrópusambandið.
Vonleysi ríkir yfir ástandi innan-
landsmála, og vantrú á getu
löggjafarvalds að ráða fram úr
vandanum. Þetta eru ekki ákjós-
anlegustu aðstæður til ákvarð-
anatöku um aðild.
Hér er rétt að taka það skýrt
fram að Evrópusambandið er
hugsanlega uppskriftin að far-
sælli framtíð Evrópu, Íslands
meðtöldu, en tímasetningin er al-
röng. Þjóðin, eins og ein-
staklingar, á ekki að taka ákvörð-
un um nýtt frambúðarsamband
vegna áfalls liðins vetrar.
Þegar til þjóðaratkvæða-
greiðslu kemur er farsælla að
hafna inngöngu, ekki á forsendum
Evrópusambandsins sjálfs og
þess sem það býður, og krefst,
heldur vegna núverandi aðstæðna
á Íslandi. Annars erum við að
endurtaka 750 ára gamla sögu, á
forsendum vonleysis og upp-
gjafar, og án þess að hugsa um
afleiðingarnar.
Sjálfstraust þjóðarinnar hefur
beðið hnekki, óhjákvæmilega.
Þótt sumir vilji kenna hug-
myndakerfi kapítalisma um, þá
eru ræturnar í stjórnarskránni.
Sökudólgurinn er laga-, reglu- og
eftirlitsleysi, sprottið af samkrulli
og króní-isma; afrakstur stjórn-
kerfis sem alið hefur á óheil-
brigðum tengslum löggjafar,
framkvæmdavalds og viðskipta,
ógagnrýnanleg á tímum vel-
gengni, svo varúðarmerki voru
hundsuð og gagnrýnisraddir
hæddar af landi brott. Lykillinn
að endurbyggingu Íslands nú er
uppbygging trausts þjóðarinnar á
eigin stjórnkerfi sem mun leiða af
sér heilbrigt, frjálst efnahagslíf
og framfarir. Þetta mun tryggja
framtíðarfarsæld þjóðarinnar.
Svarið er ný stjórnarskrá.
Handan við horn slæmrar
reynslu er ávallt tækifæri. Tæki-
færi til lærdóms og tækifæri til
breytinga. Tækifæri Íslendinga í
dag er endurskipulagning á stoð-
um þjóðarinnar. Sorglegur, en
táknrænn, bruni Valhallar er
tækifæri til end-
urbyggingar á vegleg-
um húsakynnum sem
virða og hæfa hlut-
verki sínu og sögu-
legum stað. Ný
stjórnarskrá mun
setja reglur um val
leiðtoga á beinni, skil-
virkari og betri hátt
og afraksturinn verð-
ur löggjafarvald sem
setur reglur sem
virka, framkvæmda-
vald sem vinnur án hags-
munatogstreitu, og dómsvald sem
er einangrað frá báðum. Þjóðin
velur þingmenn sína beint, en
ekki stjórnmálaflokkar. Þjóðin
velur forsætisráðherra sinn beint,
en ekki flokksforysturnar, og ráð-
herrar sitja ekki á þingi. Þetta
eru þættir sem stjórnarskrár-
nefnd skyldi leggja til, nefnd kos-
in af þjóðinni, óháð núverandi
stjórnvöldum.
Íslendingar hafa aldrei samið
eigin stjórnarskrá. Kristján
Danakonungur gaf okkur plaggið
sem þjóðin lifir nú eftir, og í
gegnum tíðina hefur breyst í lit-
ríkt bútasaumsteppi endalausra
breytinga og viðbóta þar sem
ekkert er óbreytanlegt og allt er
háð hag síns tíma. Slík sigling
eftir vindum hefur ekki reynst Ís-
lendingum farsæl. Ísland naut
virðingar um allan heim sem heil-
brigt land byggt af skynsamri
þjóð og Alþjóða efnahags- og
þekkingareiningin (EIU) skráði
Ísland sem minnst spillta land í
heimi. Það var árið 2007, áður en
saurinn hitti viftuna.
Björtustu dagar Íslands eru
enn og ávallt framundan. Sterkir
máttarstólpar þjóðarinnar og auð-
lindir hennar munu sjá til þess.
Orkan, landið, miðin, iðnaðurinn,
hugvitið, framkvæmdakrafturinn
og menntun þjóðarinnar eru sam-
anlagðar auðlindir sem eiga fáa
sína líka á jörðu. Þegar íslensk
þjóð framtíðar lítur til baka, stolt
af því að vera 28da stjarnan, eða
stolt yfir svissnesku sjálfstæði Ís-
lands, skal það vera án eftirsjár.
Ef ekki munum við leggja á börn
okkar vanþanka efasemda. Sögu-
bækur framtíðarinnar, rétt eins
og 1262, munu minnast aðdrag-
andans og ákvörðunarinnar, með
hugarfari blöndnu svikum og
furðu yfir því að 1262 plús 750
hafi einhvern veginn jafngilt 28,
pirrað út í stjórnsamt samband
þar sem við höfum lítið vald, og
lútum reglum sem samdar eru á
erlendri grundu, eins og Texas,
nema á stærð við Norður-Dakóta.
Og talandi um smæð. Margir telja
fámenni Íslensku þjóðarinnar rök
fyrir inngöngu, að sagan sýni
vangetu smáþjóðar til eigin vel-
ferðar. Vitleysa. Á tímum þverr-
andi auðlinda og offjölgunar
mannkyns er smæð íslensku þjóð-
arinnar og stærð eyjunnar enn
ein náttúruauðlindin og ástæða til
bjartsýni.
Eftir Frey
Þormóðsson
Freyr Þormóðsson
»Ný stjórnarskrá skil-
greinir tilgang og
forsendur farsællar
þjóðar: Bjartsýni og
framfarir undir óbreyt-
anlegum gildum jafn-
réttis, lýðræðis og frels-
is
Höfundur er MBA, MA, forstjóri
Vanguard.
1262 + 750 = 28?!
Stjórnarskráin,
Evrópusambandið
og skóli sögunnar