Saga - 1967, Síða 10

304
BJORN ÞORSTEINSSON
helgisögur hafi þegar komizt á kreik við dauða hans, þá
var það meiri ögrun við hinn nýja sið en menn gátu leyft
sér að gera ótvíræða helgimynd af honum, enda var hann
ekki viðurkenndur dýrlingur af kirkjunni.
Á efri bakfjöl stólsins krýpur prestur sveiflandi reyk-
elsiskeri fyrir biskupnum við altarið, en að baki standa
þrír klerkar. Pálmagrein, tákn hreinleikans og sigurmerki
píslarvættisins, sveigist að baki prestinum með kerið, en
djáknarnir þrír fylla myndflötinn, sem þeim er markaður,
og ekkert helgitákn er þar sjáanlegt. Ef sú skýring er
rétt, að hér sé um minningargrip um Jón biskup og syni
hans að ræða, þá hefur margt torráðið nútíðarmönnum
búið í hug myndskerans, þegar hann var að iðju sinni.
Það er hugsanlegt, að myndimar þrjár tákni forna kirkju-
skipan1) eða einhverja kirkjulega athöfn, t. d. messufórn
hámessunnar í samlíkingu píslarvættisfórnar. Biskupinn
fyrir altarinu, píslarvotturinn, væri þá tákn messufórn-
arinnar, en presturinn sveiflar reykelsinu að fórninni, eins
og tíðkast í þriggja presta hámessum enn í dag. 1 erfi-
kvæðum eftir þá feðga kemur skýrt fram, að menn töldu
þá píslarvotta og sæla í dauðanum. Þannig segir samtíð-
armaður þeirra, Ólafur Tómasson:
Þessir feðgar fóru heim
til föður himnaríkja,
virtu að öngvu veraldar seim,
vildu heldur líkja
drottins dýrðar sveit.
Herrann, Guð minn, hafði þá
í hæstan himna reit,
gaf þeim alla gleðina þá
guðdóms elskan heit.
Og annað samtíðarskáld, Oddur Halldórsson handi, kvað •
Matthías Þórðarson, Grundar-stólar, Árbók fornl. 1917) 4.