Saga - 1967, Síða 37

Haraldur Sigurösson:
Vínlandskortið
Aldur þess og uppruni
i.
Snemma í októbermánuði 1965 fór sú frétt um heim-
mn, að ein af fræg’ustu vísindastofnunum veraldar, Yale-
háskólinn í Bandaríkjum Norður-Ameríku, væri í þann
veginn að senda frá sér nýtt vísindarit, þar sem fjallað
væri um fornt kort, nýkomið í leitirnar. Ekki skyldi þó
haft orð á þessu fyrr en bókin birtist. Svo rann útgáfu-
úagurinn upp, og hulunni var svipt af leyndardóminum.
Fundizt hafði fremur fátæklegt heimskort, sem aðstand-
endur telja frá miðri 15. öld, og því fylgdi áður ókunn
gerð frásagnar af för Carpinis hins ítalska til Asíulanda
Uju miðja 13. öld og hluti af Speculum historiale, alfræði
Vincents de Beauvais, sem lézt 1264. Ekki snerta frásagnir
bessar það efni, sem hér verður vikið að, en það er landa-
skipan á norðvesturhorni heimskortsins.
Hér urðu atvik öll með ærnum ævintýrablæ. Amerísk-
ur fornbóksali, Laurence Witten, kaupir kortið ásamt Tat-
urafrásögn Carpinis úr einkabókasafni einhvers staðar í
Evrópu. Hann hefur varizt allra frétta um kaupin og telur
Slg bundinn þagnarheiti, enda verði saga handrits og korts
ekki rakin lengra fram en til seljandans. Um feril og sögu
kortsins er því ekkert vitað frá því að það var gert og
þar til það barst í hendur Wittens. Ormétin göt voru á
bók og korti, en ekki féllu þau saman. Nokkru síðar ber
svo við, að kunningi fornbóksalans, dr. Thomas E. Mar-
ston, bókavörður í Yale, rekst á uppskrift af Söguskugg-
sJá Vincents í verðlista frá enskum fornbóksala og kaupir
hókina af rælni. Bók þessi var einnig ormétin. Þegar kortið
21