Saga - 1967, Blaðsíða 46

338
HARALDUR SIGURÐSSON
gera sjókort. Þá höfðu Islendingar lagt niður siglingar
að mestu, og því verður að teljast harla ólíklegt, að þeir
hafi riðið á vaðið um gerð slíkra korta á undan grann-
þjóðum sínum. Sennilega hafa kort þeirra Hvítfelds og
Resens verið leskort eða leiðalýsingar, svipaðar þeim, sem
við þekkjum enn á fornum heimildum íslenzkum og skjölum
Hansakaupmanna (sbr. ísl. fbs. XVI, bls. 472—77). Enn
síður er nokkuð að byggja á kortum, sem íslendingar gerðu
um aldamótin 1600, þar sem þeir freista að staðfæra og
samrýma fornar heimildir íslenzkar um Grænland og lönd-
in í Norður-Ameríku við nýjustu landabréf, sem runnin
voru af stofni Carta marina Mercators, sem birtist 1569
og kunnust voru um þær mundir af kortum Orteliusar.
Sigurður Stefánsson hefur þó Grænland af annarri gerð,
sem virðist skyldust Ruysch-kortinu.
Því hefur raunar verið hreyft í blaðagrein, að Græn-
lendingum hinum fornu hafi ekki verið vandara um að
gera sæmilegan uppdrátt af landi sínu en Eskimóum síð-
ar, líkt og ýmsar frumstæðar þjóðir gera af átthögum
sínum. En eitt er hvað hefði getað verið og annað hvað
var. Okkur brestur alla vitneskju um slíkar handatiltektir,
og við vitum raunar ekki heldur, hvaða erindi Grænlend-
ingar hinir fornu áttu til norður- og norðausturstranda
landsins við þær aðstæður, sem þar voru til ferðalaga.
Bændur eru gjarna grónir við torfuna, og veiðimenn fara
ekki að jafnaði lengra en svo, að þeir komi aflanum heim,
og engin merki hafa fundizt um norræna búsetu eða dvöl
á þeim slóðum.
Varla er mikið mál berandi í hugleiðingar Skeltons um
veðurfarsbreytingar í Norðurvegi í lok miðalda. Þar eru
ekki allir á einu máli, sem um hafa fjallað. En þótt rétt
kunni að vera, að ísar hafi um eitt skeið verið nokkru
minni við Grænland en nú er, virðist hæpið að gera þvi
á fæturna, að Grænlendingar hinir fornu hafi lagt leið
sína umhverfis landið og kannað strendur þess svo vand-
lega sem Vínlandskortið bendir til, ef rakið yrði til stað-