Organistablaðið - 02.12.1978, Blaðsíða 51

Á orgelinu í „Neue Kirche“ í Berlin er „mekanisminn" á
þann veg að hægt er að registrera án hjálpar handanna.
Fyrir ofan pedalinn er nokkurs konar rúlla kölluð „Roll-
schweller“, sem hægt er að snúa með fótunum.
Hann er í sambandi við registrin og opnar eða lokar eftir því
hvort maður rúllar fram eða aftur. Þess vegna er það á valdi
organistans að magna eða veikja tóninn með því að ýta létt
með fætinum á rúlluna, án þess að trufla leikinn á hljómborð-
inu. Og jafnvel, þegar ekki er spilað á pedal, þá er hægt að
framkalla vaxandi styrk, sem annars hefur verið ómögulegt
á orgel hingað til.
Eftir þessa uppgötvun verður orgelið að nokkurs konar hljóm-
sveit, sem á jafn mikinn rétt á sér i hljómleikasal sem og i
kirkju. Þessi „Rollschweller“ hefur engin áhrif á þau registur,
sem þegar hafa verið dregin út.
Raddvalið er skipulagt fyrir konsertinn. Eins og eðlilegt má
teljast, opnar rúllan fyrst fyrir veik registur og svo smám saman
fyrir kraftmeiri registur.
Nafn uppfinningamannsins, sem er hirðorgelsmiður W.
Sauer í Frankfurt an der Oder, verðskuldar að verða þekkt með-
al allra, sem áhuga hafa á orgellistinni.
Onnur uppgötvun W. Sauers gefur organleikaranum taÁi-
færi til þess, meðan á organleik stendur að koma fram með
hvaða registur sem er, án þess að flytja hendurnar af nótunum.
Fyrir ofan hvern registurútdragara er komið fyrir litilli
stöng úr fílabeini, nokkurs konar minni registurútdragara.
Ef þessi i'itdragari er dreginn út, mun liann hljóma, ef ýtt
er á takka með fætinum. Siðan er hægt að losa takkann með
fætinum aftur og minni registrið þegir aftur.
Loki maður nú fyrir minni registrið og opni annað, mun þetta
nýja registur hljóma um leið og stigið er á takka. Með þessari
tækni, sem auðveld er í notkun, finnst manni að það sé alls
enginn vandi lengur að registrera.
Það er mjög heppilegt að þessi uppgötvun kemur fram á
þeim tíma, sem hinir stirðu sálmar, er henta sérlega vel gömlu
orgelunum, víkja nú fyrir hinum ljóðrænu sálmum.
En það e>r oft mjög snortinn lofsöngur þar sem fram verður
ORGANISTABLAÐIR 51