SunnudagsMogginn - 25.04.2010, Blaðsíða 12

12 25. apríl 2010
fríður er komin í Bræðratungu og gift
Magnúsi sem hefur nýlega lokið við að
selja hana fyrir brennivín. Og þegar Jón
Hreggviðsson kemur til að heimsækja
hana eftir sitt langa og mikla ferðalag sem
tekur um það bil 15 ár, þá rifjar hún upp
samskipti sín við Jón þegar hún var að-
eins 17 ára. Þá voru birtar myndir eins og
úr hugarheimi þeirra beggja af Snæfríði
þegar hún er að leysa hann. Þetta var í
rauninni mjög flott leikgerð hjá Bríeti og
það má segja að það hafi verið hinn
kvenlegi þáttur Íslandsklukkunnar sem
lögð var áhersla á í Hinu ljósa mani.“
Kallast á við samtímann
Flestir Íslendingar lesa Íslandsklukkuna í
skóla og kannast því við sögu Snæfríðar.
Hún er yfirstéttarstúlka sem verður ást-
fangin af hugsjónamanninum Arnas Ar-
næusi og ferðast með honum þegar hann
dís í hlutverki móður Jóns Hreggviðs-
sonar, Elva Ósk Ólafsdóttir fer með
aukahlutverk og Lilja Nótt Þórarins-
dóttir, sem leikur Snæfríði að þessu
sinni.
Sigrún Edda Björnsdóttir og Pálína
Jónsdóttir léku í uppsetningu Borg-
arleikhússins leikárið 1995-1996, en sú
uppfærsla var frábrugðin öðrum að því
leyti að þar var Snæfríður í aðalhlutverki.
Sigrún segir frá:
„Þetta var leikgerð sem Bríet Héðins-
dóttir gerði og hún byggði hana á Hinu
ljósa mani, sem er miðbókin í Íslands-
klukkunni. Snæfríður var miðdepill sög-
unnar og ég var á sviðinu allan tímann. Í
fyrri leikgerðum þar sem öll sagan er
sögð var þáttur Snæfríðar eðlilega skert-
ur, en hjá okkur var örlagasaga Snæfríðar
og ást hennar og Árna Árnasonar í for-
grunni. Þá hófst sýningin á því að Snæ-
Þ
egar Þjóðleikhúsið tók til starfa
árið 1950 var Íslandsklukkan
eitt þriggja opnunarverka þess.
Herdís Þorvaldsdóttir steig þá
fyrst kvenna á svið sem Snæfríður Ís-
landssól, hið ljósa man, fyrirmynd
sterkra, íslenskra kvenna. Á þeim sextíu
árum sem síðan hafa liðið hafa sjö aðrar
leikkonur túlkað kvenskörunginn í sex
uppfærslum atvinnuleikhúsanna; Þjóð-
leikhússins, Borgarleikhússins og Leik-
félags Akureyrar.
Brynhildur Steingrímsdóttir, sem lék
Snæfríði í uppsetningu LA 1959-1960, er
látin og Sigríður Þorvaldsdóttir, Snæfríð-
ur í uppsetningu Þjóðleikhússins 1967-
1968, er stödd erlendis, en hinar sex voru
til í spjall um þessa ástsælu bókmennta-
persónu. Fjórar þeirra koma nú að af-
mælissýningu Þjóðleikhússins, Tinna
Gunnlaugsdóttir, þjóðleikhússtjóri, Her-
fer um landið að safna bókaræflum, og
kemst þá fyrst í kynni við karlinn hann
Jón Hreggviðsson. Saga Snæfríðar er ást-
arsaga, Arnæus er ástin í lífi hennar en
hann tekur hugsjónir sínar ávallt fram
yfir Snæfríði og hún sveiflast á milli von-
ar og ástar annars vegar, og hjartasorgar
og reiði hins vegar. Leikkonurnar voru
allar sammála um að Snæfríður væri
stórkostlegur karakter, stolt og sterk, en
að lokum fær hún ekki umflúið þau örlög
sem voru búin konum á hennar tímum.
Eins og Íslandsklukkan í heild sinni
kallast á við samtíma okkar í dag, á Snæ-
fríður kannski meira sameiginlegt með
nútímakonunni en þeim sem á undan
hafa farið. Og bæði konur og karlar ættu
að kannast við það sem drífur Snæfríði
áfram; leitina að sjálfstæði og þörfina fyr-
ir að ráða eigin örlögum. Ásamt því að
elska og vera elskuð sjálf.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Hið ljósa man
Snæfríður Íslandssól er án efa ein af helstu kvenhetjum
íslenskra bókmennta. Á 60 árum hafa átta leikkonur
tekið að sér hlutverk hennar í atvinnuleikhúsum Íslands.
Hólmfríður Gísladóttir holmfridur@mbl.is
Þær eru allar ljósar yfirlitum,
leikkonurnar sem hafa túlkað
persónu Snæfríðar Íslandssólar,
hið ljósa man, á sviðinu.