SunnudagsMogginn - 25.04.2010, Blaðsíða 32

32 25. apríl 2010
Þ
að orð fer af Alexander Pet-
erssyni að hann sé hlédrægur
maður sem berst ekki á. Enda
ólst hann upp við kröpp kjör í
Lettlandi Sovéttímans og hefur örugglega
snemma gert sér grein fyrir því að vel-
gengni er ekki sjálfsagður hlutur. Alex-
ander hefur ekki rætt mikið um uppruna
sinn opinberlega og þegar fundum okkar
ber saman á Salatbarnum, þar sem ís-
lenska landsliðið seður gjarnan hungrið,
skömmu fyrir fyrri landsleikinn við
Frakka um síðustu helgi, hóta ég strax að
rekja úr honum garnirnar. Hann svarar
með kumpánlegu brosi: „Ég er tilbúinn!“
Aleksandrs Petersons (Alexander Pet-
ersson er íslenska útgáfan af nafni hans)
fæddist árið 1980 í litlu þorpi fyrir utan
Ríga, höfuðborg Lettlands. Þegar hann var
fimm ára voru öll húsin í þorpinu, tæplega
þrjátíu að tölu, úrskurðuð óíbúðarhæf og
rifin. Hann flutti þá með fjölskyldu sinni
til Ríga, þar sem stjórnvöld í Sovétríkj-
unum sálugu útveguðu þeim íbúð í blokk.
Hann segir lífið í borginni hafa verið frá-
brugðið fásinninu í þorpinu en það hjálp-
aði til að allir íbúar þorpsins fluttu inn í
sömu blokkina. „Það var notaleg tilfinn-
ing að þekkja alla,“ segir hann.
Foreldrar Alexanders unnu bæði
myrkranna á milli í verksmiðju í borginni
og systkinin þrjú urðu að bjarga sér.
„Bróðir minn er tíu árum eldri en ég og
nennti eðli málsins samkvæmt ekki að
skipta sér mikið af mér. Fimmtán ára
strákar hafa allt annað að gera en hugsa
um yngri systkini sín,“ segir hann og
brosir. „Systir mín er sjö árum eldri en ég
og hún var duglegri að vera með mig.“
Gisti á leikskólanum
Heilu dagana sá Alexander ekki foreldra
sína, þeir voru farnir í vinnuna þegar hann
vaknaði og ókomnir heim þegar hann
sofnaði á kvöldin. Á þessum tíma stóð for-
eldrum í Ríga til boða að hafa börn sín á
leikskólanum yfir nótt og var það stund-
um hlutskipti Alexanders.
Þegar hann var aðeins eldri minnist Al-
exander þess að hafa þurft að fara á hverj-
um degi á hjóli yfir lestarteina á leiðinni í
skólann. „Mér hrýs hugur við þessu í dag.
Ég myndi ekki vilja að börnin mín hjóluðu
yfir lestarteina. En þetta endurspeglar tíð-
arandann í Lettlandi.“
Synd væri að segja að vöruúrval hafi
verið gott í Ríga á þessum tíma. „Það var
ekkert til í verslunum. Ég skildi aldrei
hvers vegna fólk vann svona mikið, það
var ekkert til að kaupa fyrir peningana. Ég
held ég hafi verið tíu ára þegar ég sá ban-
ana í fyrsta skipti.“
Alexander viðurkennir að þetta hafi
ekki verið draumaæska en börn hafi upp
til hópa reynt að gera gott úr aðstæðum.
Enda þekktu þau ekkert annað.
Hann segir Lettland hafa opnast tölu-
vert við hrun Sovétríkjanna og suma
efnast hratt, jafnvel með vafasömum
hætti. Aðrir sátu eftir og stéttaskipting
komst á í samfélaginu. Áður voru allir
jafnir. „Sjálfstæði landsins hafði sína kosti
og galla enda tekur alltaf tíma að byggja
upp nýtt þjóðfélag. Stærsta breytingin er
sú að möguleikar fólks eru meiri nú en áð-
ur. Því ber að fagna.“
Margir eiga þó um sárt að binda í Lett-
landi nú um stundir vegna heimskrepp-
unnar, sem lagst hefur af fullum þunga á
þjóðina. Fjölskylda Alexanders hefur ekki
farið varhluta af því. „Vonandi nær Lett-
land sér sem fyrst á strik aftur.“
Hann er í góðu sambandi við foreldra
sína og systkini og heimsækir þau eins oft
og hann getur. Fjölskyldan hefur líka
komið til að horfa á hann spila í Þýska-
landi. „Það er verst að þau botna alls ekki í
handbolta,“ segir hann hlæjandi. „Þau
gera sér samt fulla grein fyrir því að ég hef
náð langt og eru stolt af mér.“
Sama má segja um lettnesku þjóðina.
„Þegar Ólympíuleikarnir í Peking voru
gerðir upp töldu Lettar silfurmedalíuna
mína með. Það var töluvert um árangur
okkar fjallað í fjölmiðlum og margir Lettar
héldu með Íslendingum í handbolta-
keppninni á leikunum. Ég er mjög ánægð-
ur með það.“
Alexander bar snemma af í leikfimi í
skólanum, ekki síst handbolta, enda var
hann eldfljótur og gat rakið boltann. Þegar
hann var þrettán ára kom þjálfari nokkur í
Ríga auga á hann og fékk hann til að hefja
reglulegar æfingar. „Handboltinn átti
ágætlega við mig og hálfu ári eftir að ég
byrjaði að æfa tók ég þátt í móti með liðinu
mínu og var valinn maður mótsins.“
Handbolti er ekki meðal vinsælustu
íþróttagreina í Lettlandi og Alexander
segir að fjöldi landsmanna kunni engin
skil á íþróttinni. Fótbolti, íshokki, körfu-
bolti og rúgbí eru vinsælustu greinarnar.
Sjálfum líkaði Alexander vel í handbolt-
anum og ekki spillti fyrir að hann fékk að
ferðast með félagsliði sínu og síðar yngri
landsliðum Lettlands. „Ég þóttist hafa
himin höndum tekið þegar ég fór fyrst til
útlanda fimmtán ára gamall. Við fórum til
Prag að keppa í móti. Það er falleg borg. Ég
man líka eftir mörgum keppnisferðum til
hinna Eystrasaltsríkjanna, þar sem við
hossuðumst í tuttugu tíma í rútum sem
voru að hrynja,“ segir hann hlæjandi.
Í atvinnumennsku á Íslandi
Þegar Alexander var sautján ára tók líf
hans óvænta stefnu. Hann var í æf-
ingabúðum með landsliði Lettlands þegar
erlendur þjálfari kom auga á hann. Það var
Ágúst Jóhannsson þjálfari Gróttu-KR.
Með honum í för var Björgvin Barðdal.
„Þeir voru að leita að ungum leik-
mönnum, leist vel á mig og einn jafnaldra
minn og gerðu okkur tilboð um að koma
til Íslands að spila. Tilboðið kom á góðum
tíma enda var ég að klára skólann heima
og ætlaði að fara að leita mér að vinnu. Ég
hugsaði með mér að ég gæti alveg eins far-
ið til Íslands að spila handbolta. Þegar
Björgvin og Ágúst voru farnir sátum við
félagarnir og horfðum hvor á annan – með
stjörnur í augum. Við vorum orðnir at-
vinnumenn í handbolta.“
En atvinnumennskan á Íslandi var ekki
alveg eins og Alexander átti von á. „Býsna
fjarri því,“ rifjar hann upp hlæjandi. „Við
gerðum ráð fyrir að fá íbúð og bíl og lifa í
vellystingum. Það var öðru nær. Við
bjuggum báðir heima hjá fjölskyldu einni á
Seltjarnarnesi og fórum okkar ferða í
strætó. Það var öll atvinnumennskan.“
Þegar Lettarnir ungu spurðu um íbúðina
sem þeim hafði verið lofað var svarið stutt
og laggott: „Við erum að vinna í því.“
Skömmu síðar kom þriðji Lettinn til
Töframað-
urinn
frá Ríga
Hvaðan kom hann? Hvert er hann að fara? Hvað
er hann? Hvernig er þetta hægt? Sjaldan hefur
nokkur maður spurt jafnmargra áleitinna
spurninga á jafnskömmum tíma og Adolf Ingi
Erlingsson þegar Alexander Petersson stöðvaði
hraðupphlaup Pólverja á ögurstundu í leiknum
um bronsið á Evrópumótinu í handbolta. Er ekki
tímabært að svara þessum spurningum?
Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is „Ég er í handbolta til að hafa áhrif á gang mála og það er afskaplega erfitt ef maður er ekki inni á vellinum
Füchse Berlin og sýna þjálfaranum hjá Flensborg að það voru mistök að nota mig ekki meira,“ segir Alex
Eivor Pála Blöndal, kærasta Alexanders, lék líka handbolta og vann til verð-
launa með Val. Eivor Pála er önnur frá vinstri á myndinni.
Morgunblaðið/Kristinn
Ungur nemur, gamall temur. Alexander fer yfir málin með
sex ára gömlum syni sínum, Lúkasi Jóhannesi.
Morgunblaðið/Brynjar Gauti