Ný saga - 01.01.2000, Qupperneq 9

Hnefaleikar á Islandi
íþróttaþjálfari að nafni Ewald Mikson, sem
aðallega kenndi knattspyrnu, en veitti einnig
leiðsögn í öðrum íþróttum, t.d. hnefaleikum.31
Arið 1948 hélt Ármann glímu- og hnel'aleika-
sýningu á Selfossi32 og þremur árum síðar
sýndu menn úr l'élaginu hnefaleika í Bolung-
arvík.33 Hnefaleikar náðu þó ekki fótfestu á
þessum stöðum.
Krafan uni bann við
hnefaleikuin
Svonefndur Listamannaslagur, þ.e. átök sent
áltu sér stað við Listamannaskálann og
þekktir hnefaleikamenn áttu þátt í, hel'ur
löngum verið tengdur við aðdraganda banns
við hnefaleikum enda má ætla að vísað hafi
verið til þessara atburða við umræður um
málið á Alþingi þótt Listamannaslagurinn
hafi aldrei verið nefndur berum orðum. Þess
ber að geta að Listamannaslagurinn átti sér
stað árið 1943, eða 13 árurn áður en lög um
bann við hnefaleikum voru samþykkt. Máls-
atvik voru í stuttu máli þau að eflir dansleik í
Listamannaskálanum við Kirkjuslræti brutust
út átök sem lyktaði með því að hnefaleika-
maður sló þrjá lögreglumenn í höl'uðið með
kylfu.34 Guðmundur Arason, sem á sínum
tíma var keppnismaður í hnefaleikum og
kennari í íþróttinni hjá glímufélaginu Ár-
manni, viðurkennir að atburðurinn hafi kom-
iö illa við hnefaleikara, en hann vill þó ekki
meina að það hafi haft áhril' á umræðu um
hnefaleikaíþróttina á þeim tíma:
Engin áhrif, ekki nokkur. Það var aldrei
minnst á þetta [í umræðu um hnefaleika-
íþrótlina]. Þetta var bara eins og hver ann-
ar slagur. Þetta var á stríðsárunum. Það
logaði allt í slagsmálum hérna, öll kvöld. ...
Það var ekki l'yrr en að banninu kom, að
þeir [andstæðingar hnefaleika] fóru að
minnast á þelta. Það er þá sem þetta spillir
fyrir.35
Iþróttasambandið brásl þó þegar við þessurn
atburðum með því að breyta áhugamanna-
reglum sínum um keppnisbann á íþóttamót-
um og sýningum gagnvart þeim er dæmdir
væru fyrir rel'sivert athæfi eða væru sekir um
athæfi sem hæfði eigi heiðri þeirra sem
íþróttamanna og var sérslaklega tekiö til þess
el' sá brotlegi hel'ði beitt íþróttakunnáttu
sinni lil að framkvæma óverknað eða til brots
á hegningarlögum.36 Listamannaslagurinn
svokallaði hefur æ síðan lifað í minni íslend-
inga og öðlast goðsagnakenndan blæ.
En þó minna hafi borið á gagnrýnisröddum
eftir að hnefaleikar urðu keppnisgrein Í.S.Í.
árið 1933,37 og nokkur regla komst á iðkun
íþróttarinnar, höfðu ekki allar gagnrýnis-
raddir verið kveðnar niður. Ágreiningurinn
um hnefaleikana tók hins vegar nýja stel'nu
þegar upplýsingar um skaðleg áhrif á heilsu
iðkendanna kontu frarn. Læknum var orðiö
fullkunnugt um skaðsemi þungra höfuð-
högga l'yrir heilann og önnur líffæri. I Frétta-
bréfi um heilbrigðismál í júní 1952 var blásið
lil kröftugrar sóknar gegn hnefaleikum með
grein Alfreðs Gíslasonar læknis undir yfir-
skriftinni „Hnefaleikar og rothögg". Þar rit-
aði All'reð að margir teldu hnefaleika ljótan
leik sem vart verðskuldaði nafnið íþrótt, en
lýsti svo þeim heilaskaða sent hnefaleikar
gætu valdið án þess að þátttakendur yrðu
lians varir.38 Ekki hefði enn lekist að banna
íþróttina þólt læknar hel'ðu oft minnt á áhætt-
una sem af henni stal'aði:
Hnel'aleikar munu ekki vera iðkaðir mikið
hérlendis, en eitlhvað þó. El’ þessi „íþrótt"
er viðurkennd af íþróttasambandinu ís-
lenzka, ætti það að hlutast til um, að kepp-
endur í henni væru læknisskoðaðir öðru
hverju. Bezt færi þó á því, að hnefaleikar
væru bannlærðir hér með öllu.39
Mynd 6.
íslandsmeistarar í
öllum þyngdar-
flokkum 1947.
F.v.: Ægir Egilsson,
Friðrik Guðnason,
Árni Ásmundsson,
Marteinn Björgvins-
son, Guðmundur
Arason, Arnkell
Guðmundsson,
Svavar Árnason,
Þorkell Magnússon
og Jens Þórðarson.
Mynd 7.
Guðmundur Arason
hnefaleikaþjálfari.