Ný saga - 01.01.2000, Page 38

Rósa Magnúsdóttir
Mynd 9.
Ljósrit af blaða-
úrklippum um
pianótónteika
Tatjönu Nikoiaévu.
„Enginn vafi er
á að ótti við
að verða fyrir
árásum, óþæg-
indum og jafvei
atvinnumissi,
hefur hindrað
ýmsa í að þiggja
boðið. Á eftir
er hrópað: MÍR
býðurengum
nema kommún-
istum“
og vináttufélagi54 sem kemur ekki á óvart sé
litið lil þess að árið 1944 hófu sovéskir sendi-
ráðsmenn að reka áróður l'yrir menningar-
starfi. Islenskir sósíalistar virtust meðvitaðir
um þörf á slíkum félagsskap, eins og stofn-
ávarpið frá 1948 gefur til kynna, en seinlega
gekk að hleypa félaginu af stokkunum.
Menn horfðu þó bjartsýnir fram á veginn
eftir fyrsta starfsárið, félagið enn að slíta
barnsskónum og ótal verkefni á fjölmörgum
sviðum sem vinna þurfti. Kristinn E. Andrés-
son hvatti félagsmenn til frekari dáða á l’yrsta
ársþingi félagsins í mars 1951:
Það hlýtur að vera verkefni MIR að vinna
að því að breyta og bæta á öllum sviðum
sambúð íslands við Ráðstjórnarríkin, að
tekið sé upp friðsamlegt samstarf við þau,
verzlunarviðskipti osfrv. og látið af þeim
halursáróðri sem hér er haldið uppi, það af
sjálfri stjórn ríkisins, gagnvart þessu landi
sem aldrei hefur neitt á hluta Islands gert,
og breytt um stefnu gagnvart þeim í utan-
ríkismálum.55
Kristinn E. Andrésson var fararstjóri l'yrslu
íslensku sendinefndarinnar er fór til Sovét-
ríkjanna á vegum MÍR vorið 1951. í maí birti
landsútgáfa Pravda viðtal við hann en við-
talið birtist einnig í Krasnaja Zvesda, blaði
Rauða hersins. Helgi P. Briem, sendiherra í
Stokkhólmi, var ekki alls kostar ánægður með
staðhæfingar Kristins um að Bandaríkjamenn
hefðu bannað ríkisstjórn íslands að eiga við-
skipti við ríki austan járntjaldsins og reyndi
að hafa upp á honum í Moskvu án árangurs.
„Hafði ég hugsað mér að benda Kristni á, að
sá sáir til ófriðar en ekki friðar, sem ber vísvit-
andi ósannindi milli þjóða, eins og hann gerir
í þessu viðtali."56 Sendinefndir MÍR til ,,1'or-
ysturíkijs] friðar og sósíalisma í heiminum“57
voru af mörgum litnar hornauga og félagið
var gagnrýnt fyrir að bjóða eingöngu sósíalist-
um í ferðirnar. MÍR sýndi þó vissa viðleitni lil
að bjóða einnig borgaralega sinnuðum mönn-
um í ferðirnar en samtökin fengu ekki alltaf
jákvæð viðbrögð:
MÍR hel'ur boðið fjölmörgum þjóðkunnum
íslendingum, af öllum stjórnmálaskoðun-
um, í kynnisferð til Sovétríkjanna. Enginn
val'i er á að ótti við að verða fyrir árásum,
óþægindum og jafvel atvinnumissi, hel'ur
hindrað ýmsa í að þiggja boðið. Á eftir er
hrópað: MIR býður engum nema komm-
únistum. Menn skyldu halda að þeir sem
kveina undan að Rússland sé öllum lokað
vildu greiða fyrir því að sem flestir ferðuð-
ust þangað. En það kemur í ljós að dyrnar
eiga ekki að vera opnar og að hurðin lok-
ast hér megin frá.5ff
Allan 6. áratuginn var erl'ilt að fá prófessora
úr háskólanum til Sovétfarar og ekki gekk
heldur vel að fá menningarfulltrúa frá Sjálf-
stæðisflokknum eða Alþýðuflokknum.59
Er heim var komið l'luttu margir Sovétfar-
ar erindi á samkomum MIR og áróðursgildi
þessara ferða var ótvírætt. Séra Guðmundur
36