Ný saga - 01.01.2000, Síða 51

Ný saga - 01.01.2000, Síða 51
Torfi H. Tulinius Snorri og bræður hans Framgangur og átök Sturlusona ífélagslegu rými þjóðveldisins ALÞINGI 1216 URÐU SMÁVÆGILEGAR Á 1-1 skærur milli manna til þess að tvær j-__lLfylkingar gripu til vopna og við lá að pingheimur berðist*. Annars vegar voru Oddaverjar og stuðningsmenn þeirra, en þeir höfðu um margra ára skeið verið valdamesta ætt á landinu, hins vegar Snorri Sturluson og bræður hans, Þórður og Sighvatur, en fram- gangur þeirra hafði verið mikill síðustu árin. Tilefni átakanna var að menn Snorra höfðu sært Magnús Guðmundsson allsherjargoða af Oddaverjaætt, þegar hann reyndi að koma í veg fyrir að þeir dræpu einn af mönnurn hans. Gengið var á milli og sæst var á að Sæmundi Jónssyni, höfðingja Oddaverja, skyldi gefið sjálfdæmi. Sætlargerð hans var þess eðlis að báðir aðilar gátu við unað, en misvel þó. Að sögn Sturlu sagnaritara líkuðu Snorra rnála- lokin illa.1 í beinu framhaldi er greint l'rá eft- irfarandi samræðum: Þá er Sæmundur kom í búð sína þá talaði einn hans maður að enn færi sem oftar að Sæmundur hefði enn einn virðing af mál- um þessum. Sæmundur svarar: „Hvað tjór slíkl að mæla því að bræður þessir draga sig svo fram að nær engir menn halda sig lil fulls við þá?“2 Með þessu er sagnaritarinn Sturla að vekja athygli á því að þótt Sturlusynir hafi farið halloka fyrir Oddaverjum í þetta sinn, hafi staða þeirra breyst til muna. Rótgrónir höfð- ingjar séu farnir að óttast framgirni þeirra, og nú sé svo komið að einungis hinir valdamestu úr hópi þeirra l'ái rönd við reist. Enda var þess ekki langt að bíða að Snorri léti enn til skarar skríða gegn Magnúsi goða. Auðug kona, Jórunn í Gufunesi, deyr án þess að skilja eftir sig „erfingja þann er skil væri að“. Hún er í þingi með Magnúsi goða og ætl- ar hann sér eigur hennar. Sendimaður Snorra fer suður á nes og finnur þar „strák einan“ sem Snorri kallar erfingja Jórunnar og sem hann lætur handsala sér erfðamálið. Á tilsett- urn degi stefnir Snorri Magnúsi, en ekki til Kjalarnesþings heldur Þverárþings í Borgar- firði, þar sem Snorri ræður öllu og fær Magn- ús auðveldlega dæmdan skógarmann. Þegar Alþingi kemur næst saman, eru Snorri og bræður hans þangað komnir með miklu liði og enn stefnir í átök. Aftur ganga menn í milli og bjóða fram fé lil að sætta stríðandi fylking- ar, en í þetla sinn er Snorri talinn fara með sigur ai' hólmi en ékki Oddaverjar. Um mál þessi hefur nokkuð verið ritað og hefur Helgi Þorláksson skýrt þau á sannfær- andi hátl með því að skoða þau í ljósi hækk- andi og lækkandi gengis Slurlunga og Odda- verja á þessum árum eftir því hvernig stjórn- mál í Noregi þróuðust og höfðu áhril' á mikil- væga verslunarhagsmuni íslenskra höfðingja.3 I þessari grein verður reynt að líta á uppgang Sturlusona frá svolítið annarri hlið, með því að beina sjónum að þeirri klausu sem kemur næst á eftir frásögn Sturlu af málaferlunum um arf Jórunnar auðgu: Snorri hafði virðing af málum þessum og í þessum málum gekk virðing hans við mesl hér á landi. Hann gerðist skáld gott og var hagur á allt það er hann tók höndum til og hafði hinar bestu forsagnir á öllu því er gera skyldi. Hann orti kvæði um Hákon galin og sendi jarlinn gjafir út á mót, sverð og skjöld og brynju.4 Nútímafólk er ekki vant því að spyrða saman menningariðju og valdabrölt. Hér er það gert með beinum hætti, þar sem skáldskapur Snorra er tengdur við þá virðingarstöðu sem hann hefur áunnið sér í samfélaginu. Skáld- skapur er nefndur í sömu andrá og virðing, og Nútímafólk er ekki vant því að spyrða saman menn- ingariðju og valdabrölt 49
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108

x

Ný saga

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.