Ný saga - 01.01.2000, Side 57

Snorri og bræður hans
Mynd 6.
„Og var Sturla löng-
um þá í Reykjaholti
og lagði mikinn hug
á að láta rita sögu-
bækr eftir bókum
þeim er Snorri setti
saman. “ - Hvað
höfðu höfðingjar
sem mest hugsuðu
um að auka völd
sin og virðingu við
bækur að gera?
hefði verið í ráðum með þeim. Þegar ljóst er
orðið að Sturla er ekki heima, segir Þórður
Þorvaldsson við Sólveigu: „Þeir tveir hlutir
hafa orðið annan veg en eg ætlaði er eg t'ann
eigi Sturlu en sá annar er þú ert eftir Solveig,
og eigi mundi það vera ef mætti með þig kom-
ast.“41 Markmið hans var tvíþætl, annars veg-
ar að drepa Sturlu, hins vegar að laka með sér
ekkju hans. Hvað honum gekk til með fyrir-
huguðu brottnámi Sólveigar vitum við ekki,
en vel má hugsa sér að hann liafi ætlað að
kvænast henni sjálfur og styrkja þar með eig-
in stöðu.42
Táknræn fyrirbæri, t.d. sú trú að helgi hvíli
yfir konungsættum, heyra fremur til hins yi'ir-
skilvillega en efnislega. Eigi að síður geta þau
vegið þungt í baráttunni um gæði innan sam-
félags. Bourdieu kallar þetta „félagslega
töfra“ (fr. magie sociale) og telur þá ekki síð-
ur veigamikla í nútímanum en í fortíðinni.43
Auðvelt er að ímynda sér að nýjar tegundir
táknræns auðmagns verði lil í samfélagi,
vegna djúpstæðra breytinga á menningu, eins
og l.d. við trúskipli eða vegna áhrifa að utan.
Þótt íslenska miðaldakirkjan sé ekki lil um-
fjöllunar í þessari grein, væri freistandi að at-
huga hvorl ekki megi sjá þróun í því hvernig
hún beitir sínum „félagslegu töfrum“, t.d.
réttinum til að bannfæra menn, en hann var
einkar beitt vopn í deilum kirkjunnar manna
við höfðingja úr leikmannastétt, vegna þeirr-
ar félagslegrar einangrunar sem bannfæringin
hafði í för með sér fyrir viðkomandi.44 Mér
þætti l.d. ekki ólíklegt að athugun leiddi í ljós
að nolkun hennar hafi vaxið eftir því sem
leiðtogar kirkjunnar greindu sig meira frá
höfðingjum leikmanna.45 Væri það þá dærni
um táknrænt auðmagn sem einn samfélags-
hópur ræður yfir og beitir, sér til framdráttar,
í viðureign sinni við annan.
Menningarlegt auðmagn
Þegar rúmt ár var liðið frá Sauðafellsför sætt-
ust Snorri og feðgarnir Sighvatur og Sturla
um stundarsakir. Þá segir í íslendinga sögu:
Nú tók að batna með þeim Snorra og
Slurlu og var Sturla löngum þá í Reykja-
holti og lagði mikinn hug á að láta rita
sögubækr eftir bókum þeim er Snorri
setti saman.46
Þetta er eina samtímaheimildin um ritstörf
Snorra og hefur margt verið ritað urn hana
sem hér verður ekki rakið. Aftur á móti er sú
slaðreynd að Sturla Sighvatsson, sem var
keppinautur Snorra um völd og virðingu,
skyldi leggja „mikinn hug á“ að eignast bæk-
urnar sem Snorri selli saman, vísbending um
Auðvelt er að
imynda sér að
nýjar tegundir
táknræns auð-
magns verði til í
samfélagi, vegna
djúpstæðra breyt-
inga á menningu
55