Ný saga - 01.01.2000, Qupperneq 64

✓
Island var stöðutákn fyrir hinn einvalda konung
Herinn og völd
hans verða afl
í samfélaginu
og það er ekki
vandræðalaust
Supplikpróto-
kollar eru skrár
um innkomnar
beiðnir þegn-
anna til konungs
þar sem farið er
fram á ýmiss
konar ívilnanir
Michael Bregns-
bo fékk fyrir
nokkrum árum
styrk til að
rannsaka þess-
ar skrár og gaf
í kjölfarið út
bók sem heitir
Folk skriver til
kongen
sjö hópar sem tóku þátt í
verkefninu, og hver um sig
skrifaði eina bók. Verkefn-
ið snerist um að kortleggja
þessa þróun og ég var þar í
hópi sem fjallaði um valda-
aðilana í þessu samfélagi
(Power Elites cmd Stcite
Builcling, Oxford 1996). Ég
fjallaði þar um hið svokall-
aða „klient-patron“ sam-
band. Þetta var ögrandi
verkefni, það gengur þvert
á það sem maður veit og
kann, því tímabilið sem
fjallað var um nær frá
1250 til 1750, svo að eng-
inn var sérfræðingur í öllu
tímabilinu. Það varð til
þess að við urðum að vinna
saman, spyrja hver annan,
fá svör úr ýmsum áttum. Ég
held ég hafi aldrei lagt eins
mikið á mig við að skrifa
30 síður eins og fyrir þetta
rit. Auk þess var ég svo
ráðgjafi fyrir hina hópana
um sögu Danmerkur og
einnig sænska sögu. Þannig
að maður Iærir mikið, bæði
um eigin sögu og annarra,
með því að vinna svona
saman.
Pað hefur því verið
ákveðin stígcmcli í rcmn-
sóknum þínum?
Já, leiðin hefur legið frá
herforingjunum til valdael-
ítunnar og þaðan til ríkja-
myndunarinnar, sem er
spennandi verkefni og hef-
ur ekki að mínum dómi
verið sinnt sem skyldi í'nor-
rænu samhengi. Sérstak-
lega á það við um konungs-
ríkin gömlu að þar hafa
menn haft tilhneigingu lil
að líta á ríkið og þjóðina
sem eitthvað sem alltaf hef-
Michael Bregnsbo
Folk skriver til kongen
Supphkheme og deres funkuon i den dansk-oorskc enevxldc t 1700-tallet
ur verið til og varpa hug-
myndum nútímaríkismynd-
unar aftur á tíma Gorms
gamla. En það á ekki bara
við um Danmörku, var
ekki sama uppi á teningn-
um í íslensku samhengi, þar
sem menn lilu með lotn-
ingu aftur til landnámstím-
ans? Þetta veldur því að
menn líta fram hjá því
hversu l'Iókið ríkjamyndun-
arferlið er. I Danmörku er
svo enn tillmeiging til að
loka augunum fyrir því að
ríkið er og hefur lengi verið
samsett úr lleiri einingum.
Þetta er þróun sem hefst á
14. öld og nær allt fram á
þennan dag. Færeyingar og
Grænlendingar eru sérstak-
ar þjóðir, en af því að þetta
eru smáþjóöir eru þær enn
hluti af danska ríkinu, sem
gerir að verkum að danska
ríkið er samsett, þótt það sé
ekki eins llókið og það var
fyrir 1814.
En þú fœst ekki bara
við rannsóknir og lcennslu.
Þú ert jafnframt for-
maður félags um útgáfu
danskra heimilda, Kilde-
skriftselskabet.
Já, ég er kominn inn í
það samstarf vegna fyrri
reynslu minnar af vinnu
með tölvuúrvinnslu gagna.
Ef ég má ráða einhverjum
heilt, þá myndi ég vara
menn við að leggja sig eftir
tölvum og notkun þeirra,
það verður bara til þess að
maður er notaður í alls
konar verkefni fyrir aðra!
(Hlær). En að öllu gamni
slepptu, þá byrjaði áhugi
minn á þessu um 1970, og
það hel'ur veriö mjög lær-
62