Ný saga - 01.01.2000, Side 71

Ný saga - 01.01.2000, Side 71
Þorskar í köldu stríði þeim var beitt strax 5. september 1972 og urðu fljóllega frægar eða illræmdar el'tir því hvernig á málið er litið.10 Ekki lögðu Bretar í að senda strax herskip inn í fiskveiðilögsöguna en eftir nokkrar vel- heppnaðar togvíraklippingar gripu þeir hins vegar til þess ráðs að leigja þrjá dráttarbáta til að verja togarana fyrir varðskipunum. Einnig voru breskar Nimrod-þotur á vegum NATO, sem áttu að hafa eftirlit með ferðunt sovéska flotans, notaðar til að njósna um ferðir varð- skipanna. Hannes Jónsson fullyrðir í bók sinni Friends in Conflict að þoturnar hafi van- rækt verkefni sín fyrir NATO vegna þessara nýju skyldustarfa." Astæðan fyrir tregöu Breta til að beita herskipum var auðvitað sú að þetta voru NATO-herskip og ef þau lækju þátt í átökunum drægist bandalagið óhjá- kvæmilega inn í deiluna og það gæti hai't slæm áhril' innan þess.12 En aðgerðir Breta dugðu skammt og þann 19. maí 1973 ákváðu þeir að senda herskip á vettvang eftir að togarasjómenn höfðu hótað að sigla heim. Herskipin sem héldu á Islands- mið munu þó hafa haft ströng fyrirmæli um að beita ekki skotvopnum. Bretar tilkynntu aðalstöðvum NATO urn þessa ákvörðun sína nokkru áður en skipin lögðu af stað en forráða- menn NATO létu hins vegar undir höfuð leggj- ast að tilkynna íslensku ríkisstjórninni eða fastanefnd landsins hjá bandalaginu um þetta og óskaði forsætisráðherra Ólafur Jóhannes- son skýringa á því. í kjölfarið var breskum herflugvélum bannað flug í íslenskri lofthelgi frá og nteð 22. maí 1973.13 Áróðursstríð og alþjóðlegur þrýstingur Islendingar brugðust ókvæða við þessum at- burðum, efnt var til mikilla mótmælafunda og þess krafist að málið vrði tekið upp á vettvangi Sameinuðu þjóðanna. Harðorð mót- mæli voru borin l'ram í aðalstöðvum NATO og bent á að aðgeröir Breta stríddu gegn 1. grein Atlantshafssáttmálans sem gerir ráð fyrir því að ríki bandalagsins leysi ágreinings- mál sín með friðsamlegum hætti. Islenski sendi- herrann var og kallaður heim frá London til skrafs og ráðagerða.14 Mynd 2. Lúðvik Jósepsson sjávarútvegsráð- herra ásamt lafði Tweedsmuir aðalsamninga- manni Breta i 50 mílna deilunni. Á milli þeirra er Einar Ágústsson utanrikisráðherra. Á vettvangi Sameinuðu þjóðanna hóf fastanefnd Islands könnun á því hvorl mögu- legt væri að kæra málið til Öryggisráðsins. Fulllrúar íslands, þeir Haraldur Kröyer og Gunnar G. Schram, ræddu við alla fulltrúana í ráðinu. Niðurstaðan varð sú að líklega kærni lítið út úr því l'yrir íslendinga að leita lil ráðs- ins því að ályktun þess myndi væntanlega gera ráð fyrir að báðir aðilar létu af valdbeil- ingu. Fulltrúi Súdans sem þá var í forsæti Öryggisráðsins mat stöðuna a.m.k. svo.15 Margir fulllrúanna lýstu þó yfir áhyggjum sínum, svo sem C. Philips varal'astafulltrúi Bandaríkjanna, en hann sagði að Bandaríkja- stjórn hefði skilning á stöðu íslands en bað deiluaðila að sýna stillingu. Skömmu síðar barst orðsending l'rá Bandaríkjastjórn þar sem gefið var í skyn að verið væri að vinna að lausn deilunnar bak við tjöldin.16 Mynd 3. Togviraklippurnar ógurlegu. 69
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108

x

Ný saga

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.