Teningur - 01.04.1986, Blaðsíða 21

sem þeir voru vanir að koma saman og
dansa. En þeir átöldu ekki hinn helga
mann af ótta við að styggja himnaföður-
inn sem útdeilir regni og sól. Þeir þögðu,
og þögn þeirra gaf áformum Þerapíons
munks gegn dísunum byr undir báða
vængi.
Hann fór nú ekki framar svo út úr húsi
að hann hefði ekki tvo tinnusteina falda í
fellingu á erminni sinni, og á kvöldin,
þegar hann kom ekki auga á nokkum
búanda í eyðilegri sveitinni, lagði hann
laumulega eld að gömlu ólífutré sem
honum sýndist hafa að geyma dísir í fún-
um stofni sínum, eða ungri flagnandi
furu sem grét gullnum kvoðutárum. Það
sást móta fyrir nakinni vem sem skaust
út úr laufinu og hljóp til stallsystra sinna
sem stóðu grafkyrrar í fjarska eins og
skelfdar hindir, og heilagur munkurinn
fylltist gleði yfir að hafa tortimt einu af
bælum hins illa. Hann stakk hvarvetna
niður krossum, og ungar goðbomar
skepnumar hörfuðu undan, flýðu
skugga þessa guðlega gálga, og skildu
eftir sig æ víðlendara svæði kyrrðar og
einsemdar umhverfis þorpið. Én barátt-
unni var haldið áfram skref fyrir skref, í
neðstu brekkum fjallsins, sem varðist
með hjálp þymimnna og grjóthmns og
þar sem torveldara er um vik að flæma
burt guði. Þar kom að skógardísimar,
umluktar af bænum og eldi, magrar af
fórnaskorti, sviptar ástum eftir að ungu
piltarnir í þorpinu tóku að snúa við þeim
baki, leituðu hælis í eyðilegu dalverpi
þar sem nokkur alsvört fumtré í leirbor-
inni jörð minntu á stórfygh með sterk-
legar klær sínar læstar í rauða moldina,
blakandi þúsundum fínlegra fana við
himin. Lindimar sem þama seytluðu
undir hrúgum ólögulegra steina vom of
kaldar til að laða að þvottakonur og
smala. Hellir gekk inn í miðja hlíð hæðar
einnar og var opið á honum rétt nægilega
vítt til að unnt væri að smeygja sér inn
um það. Þarna höfðu dísimar ávallt leit-
að hælis á kvöldum þegar óveður tmfl-
aði leiki þeirra, því þær höfðu beyg af
þrumum eins og öll dýr skógarins, og
það var líka þama sem þær sváfu á
tunglslausum nóttum. Ungir smalar
staðhæfðu að þeir hefðu laumað sér
inn í helli þennan og stofnað þannig
sálarheill sinni og æskufjöri í hættu, og
þeir þreyttust aldrei á að tala um þessa
mjúku líkama, hálfsýnilega í svölu
myrkrinu, og þetta hár sem þeir höfðu
skynjað fremur en snert. Munkinum
Þerapíoni fannst þessi hellir, sem fólst í
klettaveggnum, vera eins og djúpstæð
meinsemd í eigin brjósti, og klukku-
stundum saman stóð hann hreyfingar-
laus í dalsmynninu, fómaði höndum og
bað himnaföðurinn um að hjálpa sér að
fyrirkoma þessum skaðlegu leifum af
kynstofni guða.
Kvöld eitt, skömmu eftir páska, safnaði
munkurinn saman þeim sem dyggastir
voru eða harðgerastir af sóknarbörnum
sínum; hann fékk þeim haka og luktir;
sjálfur bjó hann sig út með róðukross og
hann leiddi þá um krókastigu millum
hæða í mollulegu safaþmngnu myrkri,
ákafur að færa sér þessa dimmu nótt í
nyt. Munkurinn Þerapíon nam staðar
við hellisopið og hann fyrirbauð læri-
sveinum sínum að fara þar inn af ótta við
að þeir yrðu freistingum að bráð. í þéttu
myrkrinu heyrðist kliður í lindum. Veikt
hljóð bærðist í lofti, mjúkt eins og and-
blær í furulundu; það var andardráttur
sofandi dísanna sem dreymdi um æsku
heimsins, um þá tíð þegar maðurinn var
enn ekki til, og þegar jörðin fæddi ekki
af sér annað en tré, dýr og guði. Bænd-
urnir kveiktu mikið bál, en þeir urðu að
falia frá því að brenna bjargið; munkur-
inn bauð þeim að bleyta gifs og draga að
steina. Þegar lýsa tók af degi höfðu þeir
hafist handa um byggingu lítillar kapellu
utan í hlíðinni, fyrir framan op hellisins
ógnvekjandi. Veggimir vom ekki þurr-
ir, þekjan var ókomin á og hurðina vant-
aði, en munkurinn Þerapíon vissi að dís-
irnar mundu ekki freista undankomu
um þennan helga stað, sem hann hafði
þegar vígt og blessað. Til frekará öryggis
hafði hann komið fyrir innst í kapell-
unni, þar sem opnaðist munnur kletts-
ins, stórri Kristsmynd sem máluð var á
kross með fjómm jöfnum örmum, og
dísimar sem skilja ekki annað en bros,
hörfuðu í hryllingi frammi fyrir mynd
hins pyntaða. Fyrstu geislar sólarinn-
ar teygðu sig hikandi alla leið að hellis-
munnanum; á þessari stundu vom hin-
ar lánlausu dísir vanar að fara út og
neyta daggarárbíts á laufi nærliggjandi
trjáa; fangarnir snöktu, grátbændu
munkinn um að koma sér til hjálpar og í
sakleysi sínu hétu þær að elska hann ef
hann féllist á að leyfa þeim að komast
undan. Verkinu Var fram haldið allan
liðlangan daginn, og allt til kvölds mátti
sjá tár hrökkva af steininum og heyra
hósta og hás hróp líkt og kveinstafi
særðra dýra. Daginn eftir var þekjan sett
á og hún var skreytt með blómvendi;
hurðin var felld í og í skránni lék stór og
mikill járnlykill. Þegar náttaði héldu
þreyttir bændurnir til baka niður í þorp-
ið, en munkurinn Þerapíon Iagðist tii
svefns hjá kapellunni sem hann hafði
reist, og kveinstafir fanga hans héldu
sætlega fyrir honum vöku alla nóttina.
Þrátt fyrir þetta var hann í eðli sínu vork-
unnsamur, því hann klökknaði yfir
maðki sem tróðst undir fótum, eða
blómastilk sem brotnaði undan þunga
munkakuflsins, en honum var farið eins
og þeim sem gleðst yfir að hafa múrað
hreiður með nöðruungum á milli tveggja
steina.
Daginn eftir komu bændumir með kalk-
vatn og hvíttuðu kapelluna að innan og
utan, sem við það tók á sig mynd hvítrar
dúfu sem kúrði í skauti klettsins. Tveir
þorpsbúanna, heldur óragari en hinir,
hættu sér inn í hellinn til að hvítta raka
gljúpa veggi hans svo að uppsprettu-
vatnið og hunang býflugnanna hættu að
vætla inni í þessu fallega fylgsni og við-
halda þverrandi lífi huldukvennanna.
Máttfarnar dísirnar höfðu ekki lengur
nægilegt þrek til að opinbera sig mönn-
unum. Óljóst mátti skynja hér og hvar
ungar herptar varir, tvær fíngerðar biðj-
andi hendur, eða fölbleikt brjóst. Og
þegar bændurnir fóru sverum fingmm
sínum, hvítum af kalkinu, um hrjúfan
kiettinn, fundu þeir stundum mjúkt og
bylgjandi hár fara undan, einna líkast
burknum þeim hárfínum er vaxa á rök-
um og eyðilegum stöðum. Örmagna lík-
amar dísanna leystust upp í móðu eða
bjuggust til að verða að dufti eins og
vængir dáins fiðdrildis; það var ekkert
lát á stunum þeirra, en menn urðu að
19