Teningur - 01.04.1986, Blaðsíða 45

fólki sem þau sjá strax fyrir sér sem
morðingja og glæpamenn og verða hissa
þegar hið rétta kemurí ljós: „Hvemiger
eiginlega háttað þekkingu okkar á öðru
fólki?“ skrifaði Andri á meðan þau biðu
eftir ferjunni.
Við sem erum alin upp á skálmöld
kvikmyndanna, tengjum ókunnuga
ósjálfrátt skefjalausri mannvonsku,
breytum blásaklausu fólki í brjálæð-
inga og morðsjúk illmenni. Hvíta
tjaldið hefur gert úr okkur nevrotík-
era, lyddur og pungsparkara. (90)
í togstreitunni milli heimsmyndar hvers
einstaklings og einhverrar alheims-
myndar er það einkaveröldin sem gæðir
núið lífi og skiptir manninn mestu máli.
Svar bókarinnar má því útleggjast sem
tilbrigði við stefið um að maðurinn skuli
rækta garðinn sinn. Framkvæmd þessar-
ar garðræktar verður rædd hér á eftir.
Paradís
Paradís er ástand þar sem enginn knýr
mann til afreka. Þar sem maður getur
fyllt út í núið og þarf ekki að sýna fram
á neitt né sanna. (269)
Saga persónanna mótast mikið af því
hvorum megin við þessa Paradís þær
dvelja.
í barnlausu paralífi sínu þurfa Andri og
Bylgja aldrei að sanna neitt, eru ekki
knúin til afreka. Pau komast í sinn aldin-
garð á Grikklandi og elskast þar
áhyggjulaus í síðasta sinn áður en þeim
er kippt út úr sælunni og inn í kerfið;
tekin föst fyrir að vera allsber úti í skógi
að baða sig. Smám saman skiptir tilvera
þeirra um svip. Með óléttu Bylgju kem-
ur ábyrgðin. Pau verða að gangast undir
próf en fresta því í lengstu lög að yfirgefa
sinn gerviheim til fulls. í kringum þau
eru ævintýrapersónur æskunnar að taka
við hlutverkum í kerfinu: „Prins Valiant
orðinn tannlæknir, Öskubuska fulltrúi í
rnenntamálaráðuneytinu, Stóri Styggi
Ulfurinn landskjörinn þingmaður.“
(170) Og það kemur að því að þau skilja
sig frá róttæka draumaheiminum. Þau
ganga til móts við kerfið með glýju í
augunum yfir þjóðhátíð á Þingvöllum og
horfa á gömlu félagana úrfjarska; „uppi
- Hvað? Hvaða snilld?
- Hverjum datt í huga að salta?
- Sem hvað? Sögðu þeir hinir og voru bara að þæfa málin. Sem er hvað?
- Salt! sagði Fritz.
- Salt! hrópaði drengurinn yfir sig hrifinn í sippunum.
Þegar Fritz var farinn sagði faðir drengsins:
- Eg veit meir en þetta.
- Hvað þá? Láttu það koma!
- Ég talaði nefnilega við hann í morgun uppá háþiljum, og þótt það væri
fyrir allar aldir var hann jafn drukkinn. Hann, sem ekki aðeins hefur ætlað
sér að verða heimspekíngur í hjástundum heldur doktor í heimspeki, ef þá
ekki háspeki: Hann ætlar sér ekki framar að verða háspekíngur, jafnvel
ekki heimspekíngur. Þótt hann gæti orðið doktor þá ætlar hann ekki að
verða það.
- Það getur ekki verið!
- Að minnsta kosti ætlar hann sér ekki að verða doktor. Að minnsta
kosti ætlar hann sér ekki að taka próf, hvorki í heimspeki né háspeki.
- Hvað þá?
- Ég veit ekki meir. Ef til vill ætlar hann bara að vera svona: sífullur að
sigla? Ef til vill ætlar hann sér bara að vera eins og hann er: klikkaður að
sigla og hugsa um hver það var sem saltaði?
Drengurinn hoppaði nú um háþiljumar og hrópaði þetta yfirskilvitlega
orð:
- Salt!
Hár í heilt líf
Við Christie og John héldum til barsins og settumst við borð sem ég var
vanur að sitja við, lítið borð útí horni. Við létum fara vel um okkur um stund
og ræddum þægilega um ferð okkar á hafið. Klukkan var ekki nema við tíu
og þess vegna var fátt manna á bamum. Þeir sem hér héldu sig núna vom
líklega þeir sem drukkið höfðu í nótt og komu nú til að skola úr sér ónot,
enda sagði einhver að þessi dagur væri dagurinn á eftir nóttinni á undan.
Ég var með þyrsta heimþrá og fannst þægilegt að sitja þarna og heyra
lágvært tal þeirra sem sátu við næstu borð, ógreinilegt tal og þar með
eitthvað fjarrænt. Og ef þetta lágværa tal var róandi átti það ef til vill
eitthvað skylt við þá sefjun sem maður finnur aldrei nema fyrir tilstilli fólks
sem hópast hefur: Af því kemur mennskur ómur og manni virðist eins og
hann berist úr f jarska, en er þó svo nærri að maður getur einatt flúið til hans;
eða maður finnur hann ekki nema endrum og eins hafi maður ekkert að
óttast.
43