Vera - 01.04.2001, Qupperneq 43

Konur í Nígeríu
Vigdís tók Kaupmannahöfn fram yfir París vegna
þess að henni finnst sú síðarnefnda geta verið þrúg-
andi þegar kemur að því að búa þar að staðaldri,
jafnvel einsemdarinnar borg - sem mörgum finnst
ótrúlegt. „En það er afskaplega gaman að koma þang-
að og ég sæti lagi í vinnuferðum mínum og fer út að
borða og í leikhús með vinum mínum - geri allt það
sem er svo eðlilegt í Frakklandi."
Með augun á barnavagninum spyr ég hvaða tíma
Vigdís Finnbogadóttir hafi til að vera amma, leika við
og passa litlu dótturdótturina, til að lesa góðar bæk-
ur og gera ekki neitt?
„Ég er afskaplega dugleg að gera ekki neitt. f fyrsta
lagi þá hvíli ég mig mjög mikið. Ég fer snemma í hátt-
inn eða leggst uppí sófa með bók. Ég les mikið og
geri það á þessum hvíldartímum. Ömmuhlutverkið er
svo stórbrotið að ég get aldrei lýst því nægilega vel
hversu mikil gjöf það var mér að verða amma. Og við
erum afar hrifnar hvor af annarri, amman og dóttur-
dóttirin." Brosandi segist Vigdfs vera að lesa Eglu sér
til ánægju, eina ferðina enn, og hún les upphátt svo
sú stutta heyri. „Hún veitir henni ekki alveg sömu at-
hygli og mér! Ég segi henni sögur og við skemmtum
okkur konunglega saman. Við erum eins mikið saman
og við mögulega getum. Auðvitað er ég mikið meira
heima núna, ég sæki heim eins og heimfús hestur. Ég
vil gefa barninu allt sem ég get gefið henni og eitt af
því sem ég get gefið, það getur dóttir mín reyndar
líka, er gott mál. Og mig langar verulega til að taka
þátt í máluppeldinu. Dóttir mín man ákaflega vel
hvernig hún var alin upp en hún talar ríkt mál. Hún
var að minna mig á það að í hvert skipti sem ég fór í
burtu, sem var oft, þá las ég inn á spólu fyrir hana og
hún hlustaði á mig lesa sögurnar um prinsessuna
sem átti 365 kjóla, HC Andersen, Grimmsævintýrin.
Og þegar ég var heima las ég fyrir hana. Við höfum
verið að leita að þessum spólum en finnum þær ekki
svo ég er bara byrjuð aftur að lesa inn á spólur, svo
að hún hafi röddina hennar ömmu sinnar þegar hún
er ekki."
Ég kveð Vigdísi og held út í daginn með hugann
við jafnréttismál, frið milli þjóða og ólíka menningar-
heima, siðferði í tækni og vísindum og íslenska
tungu. Allt eru þetta málefni sem eiga hug og hjarta
Vigdísar. Hún hefur verið áberandi í íslensku þjóðlífi
um áratugaskeið, þar af forseti okkar í 16 ár, en er frá-
leitt á þeim buxunum að slá slöku við. Vigdís Finn-
bogadóttir er nefnilega kona sem horfir fram á veginn.
Uf um allan heim er mikil og öflug starfsemi kvenna
sem vekur sjaldnast athygli yfirvalda eða fjölmiSla.
Ætlunin er að kynna hér á siðum Veru hvað brennur á
systrum okkar í fjarlægum löndum með því aS kynna
samtök þeirra. Ekki er aS efa aS viS getum margt af
þeim lært.
Fyrstu samtökin sem eru kynnt eru Konur fyrir rétt-
læti í óshólmum Niger (Niger Delta Women for Justice
NDWJ), samtök kvenna í Nígeríu, stofnuS áriS 1998.
Barátta þeirra sýnir hvernig öll málefni samfélags-
ins eru „kvennamál" og hvernig hnattvæSingin hefur
leikiS nánasta umhverfi þeirra. A svæSinu búa um sjö
milljónir manna, þar brennur gas og olía árum saman
og veldur óbærilegri mengun. Konurnar í NDWJ berj-
ast á mörgum vígstöSvum; gegn ofbeldi af hálfu ríkis-
ins, gegn ofbeldi af hálfu karla, gegn yfirgangi og of-
beldi olíufélaga á svæSinu en þetta landsvæSi er mjög
auSugt af olíu þrátt fyrir aS íbúar þess séu bláfátækir.
Landlæg spilling kemur í veg fyrir aS yfirvöld taki á
málunum. Konurnar í NDWJ tala um glæpsamlega
vanrækslu yfirvalda, vanþróun og allsleysi. A síSasta
áratug hefur svæSiS orSiS nánast aS hernámssvæSi
meS tilheyrarandi ofbeldi gegn konunum sem þar búa.
Fyrir nokkrum árum vakti Amnesty International at-
hygli á málum leiStoga Ogoni fólksins, en þau eru ein
af mörgum þjóSarbrotum sem byggja þetta svæSi.
Atta leiStogar þeirra voru teknir af lífi án dóms og
laga, m.a. mannréttindafrömuSurinn Ken Saro Wiwa.
Stærstu olíufélögin á svæSinu eru Nembe, Shell og Elf
og samtökin mótmæla því aS veita á Shell umhverfis-
verSlaun í maí.
Konurnar í samtökunum hafa einnig rannsakaS og
beitt sér gegn umskurSi á stúlkubörnum og gegn
grimmilegum venjum og hefSum sem tengjast því aS
verSa ekkja. Þær veita konum ráSgjöf um ýmis mál
sem viSkemur menntun, mannréttindum, heilsufari og
þær láta sig umhverfismál miklu skipta. Þær vinna aS
þvi aS mynda smærri hópa kvenna á svæSinu og
komast aS því hvar skórinn kreppir hjá þeim. Þær
reyna einnig aS virkja kvennemendur og benda á
nauSsyn þess aS þær séu virkar í stjórnmálum og líta
svo á aS veriS sé aS skapa leiStoga framtíSarinnar.
Þetta er aSeins lítiS brot af starfsemi samtakanna
en um hana má lesa á heimasíSu þeirra: www.kabis-
sa.org/ndwj/