Vera - 01.04.2001, Blaðsíða 45

Bríet
ur að mótum og öðrum viðburðum er
allt annað uppi á teningnum. T.d. eru
til fjölmörg snjóbrettamyndbönd sem
sýna atvinnubrettafólk. Þar er hlutfall-
ið gjarnan a.m.k. tuttugu karlar á móti
einni til tveimur konum.
Taka má dæmi um þetta kynjamis-
rétti úr íslensku samfélagi þegar hald-
ið var Stökkmót ingólfs á Arnarhóli ný-
lega. í Morgunblaðinu var brettamótið
auglýst og tekið fram að nú yrði brydd-
að upp á þeirri nýjung að leyfa bretta-
stelpum að vera með. Semsagt, þær
máttu náðarsamlegast „fá að vera
með" og keppa í kvennaflokki. En það
var greinilega ekki gert ráð fyrir þeim
þegar mótið var skipulagt því þær
fengu engu að ráða meðan strákarnir
sáu um stærð og byggingu stökkpalls-
ins. Stökkpallurinn hlýtur óneitanlega
að vera eitt mikilvægasta atriðið á
svona móti, en þar sem hann var mið-
aður við stráka (sem sáu um gerð
hans) var hann of stór fyrir þessar
þrjár stelpur sem var leyft að vera með
og þær gátu því engan veginn notið
sín til fulls eða sýnt getu sína. Það er í
rauninni ekki skrýtið ef meðaljóninn
sem áhorfandi missir trúna á konum í
jaðaríþróttum þegar aðstæður hamla
þeim frá að gera sitt besta! Það ergi-
legasta við kynjamisréttið í brettamál-
um hér á landi er að stelpur komu
mjög fljótt inn í brettamenninguna en
hafa ekki enn náð að hasla sér þar völl
til jafns á við strákana. Brettasamfé-
lagið á íslandi er lfka svo lítið að það
ætti ekki að vera mikið mál að breyta
þessu.
Kvenboxarar
Hnefaleikar er önnur íþrótt sem fólki
hefur sennilega hvað síst þótt konur
eiga erindi í. Hnefaleikar teljast
kannski ekki beinlínis til jaðaríþrótta
erlendis en hér á landi falla þeir svo
sannarlega í þann íþróttaflokk þar sem
ólympískir hnefaleikar eru ekki löglegir
á fslandi. Þegar minnst er á hnefaleika
dettur fólki gjarnan í hug kappar eins
og Mike Tyson, Oscar de la Hoya og
Lennox Lewis. Það sem færri vita er að
þáttur kvenna í þessari mögnuðu
íþrótt fer sívaxandi og þekktasti kven-
boxarinn er án efa Laila Ali, dóttir hins
goðsagnakennda Muhammad Ali og
einnig má nefna kjarnakonur eins og
bowntown (Leona Brown), Lady Logan
og Regina Halmicfi
Kvennabox er mjög ung íþrótta-
grein og var t.d. fyrst viðurkennt af
USA Boxing árið 1993. Árið 1996 voru
um 130 kvenkyns áhugamannaboxarar
en í dag keppa yfir 1200 konur fyrir
USA Boxing og á Golden Gloves leik-
unum (áhugamannaleikar fyrir eldri en
fimmtán ára). Þrátt fyrir þessar stað-
reyndir, og þá afar mikilvægu stað-
reynd að flestir kvenboxarar standa
karlboxurum jafnfætis hvað varðar
getu, þá er ekki enn búið að taka upp
kvennaboxá Ólympíuleikunum, Friðar-
leikunum og mörgum öðrum stórmót-
um. Ástæðurnar eru ýmsar. Andstæð-
ingar kvenna í hringnum nota gjarnan
þau rök að vilji konur boxa verði þær
að hlíta sömu reglum og karlar. En þar
sem konur og karlar eru nú einu sinni
ekki eins af guði gerð þá eru t.d. lot-
urnar í kvennaboxi tvær mínútur í stað
þriggja, kvenkyns boxarar þurfa að
nota sérstaka brjósthlíf (brjóstin hafa
sérstaklega verið nefnd sem ástæða
fyrir því að konur ættu ekki að boxa en
tfðni meiðsla sýnir að fólk ætti frekar
að hafa áhyggjur af öllu því silíkoni
sem óteljandi konur troða inn í brjóst-
in á sér) og eru skyldaðar til að taka
þungunarpróf fyrir hvern bardaga.
Aðrir „boxpúritanar" vilja ekki að í-
þróttin sé „vanvirt" með lélegum kepp-
endum og svokölluðum „stelpuslags-
málum". Því miður er það nefnilega
þannig að margar konur sem stunda
box troða sér inn í sviðsljósið með því
að birtast naktar í íþróttablöðum og
spila á kynþokkann en ekki getuna
sem reynist ekki mikil þegar á hólminn
er komið. Þessar konur fá gjarnan
meiri athygli enda virðist það einhvern
veginn alltaf vera athyglisverðara að
sýna á sér rassinn en að sanna hvers
kona er verð. Staðreyndin er nefnilega
sú að hvað sem hver segir taka lang-
samlega flestir kvenboxarar sig alvar-
lega og leggja jafnhart að sér og karl-
mennirnir.
Downtown Brown hefur t.d. tvfveg-
is unnið meistaratitil ÍFBA (lnternati-
onal Female Boxing Association) í
fjaðurvigt. Hún er 39 ára og byrjaði að
boxa 36 ára gömul, svo það er aldrei
of seint að byrja! „Ég er meistari, svo
það er kominn tími til að ég fái meist-
aralaun," segir Downtown, sem hefur
auðvitað þurft að kljást við misréttis-
djöfulinn á peningasviðinu eins og
öðru. Kvenboxarar fá nefnilega ekki
nærri þvf eins há laun og karlboxarar,
kemur á óvart eða hitt þó heldur! En
til allrar hamingju eru kvenboxarar sí-
fellt að færa sig upp á skaftið með
málsóknum, mótmælum og fleiri að-
gerðum gagnvart karlaveldinu sem
reynir að njörva þær niður.
Að fá adrenalínið tíl að
streyma
laðaríþróttir snúast ekkert endilega
um slagsmál eða ofbeldi, þær ganga
frekar út á að fá adrenalínið til að
streyma. En aðalástæðan fyrir því að
konur eru ekki taldar eiga erindi í hin-
ar oft á tfðum ofsafengnu og áreynslu-
miklu jaðaríþróttir er sennilega okkar
djúpt innrætta hugmynd um muninn á
kynjunum: Árásargirni liggur í eðli
karlmanna og þeir verða því að fá að
svala henni. Konur eru ekki árásar-
gjarnar og hafa því ekki þörf fyrir að fá
útrás fyrir slíkar kenndir. Ef þær gera
það er það stundum talið krúttlegt eða
sexí (leðjuslagur er gott dæmi) og al-
veg pottþétt ekki hættulegt. Aftur á
móti er kona sem sýnir árásargirni af
öðrum ástæðum en í sjálfsvörn, eða til
að vekja kynhvöt karlmanna (sem þeir
hafa „auðvitað enga stjórn á"), hættu-
leg, óeðlileg, nánast skrímsli sem ógn-
ar öllum okkar viðteknu gildum og
hugmyndum um kynin. Það eru fremur
þröngir rammar sem við setjum sjálf-
um okkur og það er óhætt að segja að
bæði kynin tapa á þessu að mjög
mörgu leyti. Fólk virðist reyndarvera
farið að varpa þessum hugmyndum
fyrir róða, eins og sjá má á kvikmynd-
um eins og Bílly Elliott og Girlfigfit.
Svo er annað mál að þar sem saga
fþróttakvenna er enn svo stutt þá er
ekki vitað hvar takmörkin liggja hvað
varðar Ifkamsstyrk og þol kvenna. Fyrir
40 árum voru bestu kvenhlaupararnir
miklu lélegri en bestu karlhlaupararnir
en það hefur nú aldeilis færst til betri
vegar. Hver veit hvernig það verður á
þessari öld þar sem konur eru farnar
að leggja ótrúlega hart að sér í íþrótt-
um og margt fólk er til allrar hamingju
farið að vakna til vitundar um hvers
konur eru megnugar. Eins og svo
margt annað í jafnréttisbaráttunni er
þetta spurning um „þori ég, vil ég og
get ég?" og undirritaðar eru sammála
um að fjöldi kvenna um allan heim
svarar því: „já, ég þori, get og vil."
o
45