Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.12.1960, Síða 47

TlMARIT VFÍ 1960
77
UMRÆÐUH
Steingrímur Jónsson:
Ég vil þakka Magnúsi Magnússyni fyrir þennan flutn-
ing á erindi dr. Gunnars. Hann sýnir í erindi sínu glögg-
lega, hversu okkur er áfátt í dag um þetta efni, vísinda-
lega menntun á sviði náttúrufræða og verkfræða. Und-
irbúningsnefndin hefur gert hér uppkast að tillögu að
ályktun um verkfræðimenntun við Háskóla Islands, sem
ég vil leyfa mér að lesa upp. Þetta er mjög stutt, og
ég vil biðja framkvæmdastjórann að útbýta þessu á
meðan.
„Fyrir nær 30 árum voru menntunarmálin á sviði
verkfræði og náttúrufræði til umræðu í VFl, svo og í
Vísindafélagi Islendinga. Á haustinu 1931 var haldinn
sérstakur umræðufundur í VFl um það, hvort tiltæki-
legt væri að stofna til fyrra hluta náms i verkfræði við
Háskóla Islands. Þótt sumir væru vantrúaðir á að það
mætti takast, voru þó margir hugmyndinni hlynntir.
Frummælandi á þessum fundi var Þorkell Þorkelsson,
veðurstofustjóri. Sýndi hann með gildum rökum fram
á það, hversu æskilegt væri að fá kennslu við háskól-
ann í þeim undirstöðugreinum, er allir þeir verða að
leggja stund á, er nema vilja verkfræði og ýmsar greinar
náttúrufræða, en þessar undirstöðugreinar eru á sviði
stærðfræði, eðlisfræði, kraftfræði og efnafræði, en
tveggja til þriggja ára nám í þessum greinum við há-
skóla svarar vel til fyrra hluta verkfræðináms, svo sem
þvi hefur verið hagað, einkum á Norðurlöndum og Þýzka-
landi.
Forráðamenn Háskóla Islands þá tóku máli þessu vel,
svo og þingmenn ýmissa flokka, þannig að byrjunin var
hafin nokkrum árum síðar að fyrra hluta námi í verk-
fræðideild Háskóla Islands, og eftir heimsstyrjaldarárin
tókst að útskrifa tvo árganga byggingarverkfræðinga
með fullnaðarprófi, en að öðru leyti hefur deildin haldið
sér við fyrra hluta námsefnið, en samið við tæknihá-
skólann í Kaupmannahöfn og í Aachen um að taka nem-
endurna til fullnaðarnáms. Háskólinn í Þrándheimi hef-
ur og tekið verkfræðistúdenta héðan til fullnaðarnáms.
Má því segja að reynslan af verkfræðináminu við há-
skólann hafi verið góð og jafnvel framar þeim vonum,
er gera mátti haustið 1931, þegar þessi kennslumál voru
til umræðu á fundi VFl.
Þar sem öll þessi kennslumál eru í mikilli deiglu sem
stendur um heim allan og sýnilegt er, að aðlaga verður
kennslu verkfræðideildarinnar hinum nýju og breyttu
aðstæðum erlendis, er orðið tímabært að endurskoða nú
kennsluna í verkfræðideild háskólans og athuga um leið,
hvort eigi megi auka hana, svo að háskólinn geti út-
skrifað verkfræðinga með fullnaðarprófi i helztu aðal-
greinum, svo og eðlisfræðinga og efnafræðinga og ef
til vill í fleiri greinum náttúrufræða, með prófum er t.
d. myndu svara til bachelors of science eða engineering
í enskumælandi löndum, þannig að kandidatar héðan
gætu haft aðgang að framhaldsnámi sem víðast um lönd.
Ráðstefna íslenzkra verkfræðinga, haldin í Háskóla
Islands dagana 22. og 23. sept. 1960, telur, að kennsla
í verkfræði við háskólann á undanförnum áratugum hafi
gefizt mjög vel og beinir af þeim sökum þeim eindregnu
tilmælum til Háskóla Islands, ríkisstjórnar og Alþingis,
að hún verði aukin, þannig að stúdentar í verkfræði við
Háskóla Islands geti lokið þar fullnaðarprófi, en jafn-
framt verði hún endurskipulögð og samræmd því sem
nú tíðkast. Vill VFl mælast til, að það fái tækifæri til
að vera með i ráðum við endurskipulagninguna og lýsir
því hér með yfir, að það er reiðubúið til að veita að-
stoð eftir megni til að bæta og auka kennsluna í verk-
fræði við Háskóla Islands, svo að fullnægt verði sem
bezt þeim kröfum, sem nútíma tækni og vísindalegar
rannsóknir krefjast".
Þessi tillaga gengur nokkru lengra heldur en þær til-
lögur, sem fram hafa komið í framsöguerindunum þeirra
beggja, dr. Gunnars og Magnúsar Magnússonar. Þeir
telja rétt að halda áfram, eða tiltækilegast að halda
áfram kennslunni, en auka hana, þannig að hún svari
kröfum tímans. Þetta er nú hér til umræðu. Við höfum
eitt kortér. Prófessor Finnbogi Þorvaldsson hefur óskað
að segja nokkur orð. Ég gef honum hér með orðið.
Finnbogi Þorvaldsson:
Góðir fundarmenn. Ég þakka fyrir þessi greinargóðu
erindi, sem hér hafa verið flutt um menntun tækni-
fróðra manna og um menntun islenzkra verkfræðinga.
En þar sakna ég þess, að meira væri frá því sagt, hvern-
ig ætti að haga verkfræðinámi stúdentanna okkar, svo
að það hentaði bezt starfi á Islandi.
Hver þjóð hagar kennslu í skólum sínum sérstak-
lega eftir þörfum þjóðfélagsins. Þarfirnar eru mismun-
andi hjá hinum ýmsu þjóðum, aðstæður geta verið ó-
líkar við úrlausn hinna ýmsu verkefna, og þjóðirnar
miða framkvæmdir sínar við ólik sjónarmið. Það skiptir
þvi miklu máli, hvar íslenzkur verkfræðistúdent stundar
nám erlendis. Hvort það er í Ameríku, Rússlandi eða
t. d. í Danmörku eða Noregi.
Ég kynntist fyrir nokkrum árum verkfræðingi, greind-
um manni og duglegum, með gott próf frá ágætum há-
skóla hjá stórþjóð. Hann var byggingarverkfræðingur
með sérnámi í járnbentri steinsteypu. En hann hafði
lítið eða ekkert lært í mælingafræði og t. d. alls ekkert
í hafnargerð og mér virtist fleira áfátt við nám hans
í öðrum námsgreinum byggingarverkfræðinnar. Þessi
maður hefði, þrátt fyrir sitt góða próf frá góðum skóla,
ekki verið hlutgengur sem byggingarverkfræðingur
neins staðar á íslandi nema hér í Reykjavík og ef til
vill á Akureyri.
Þegar rætt er um menntun íslenzkra verkfræðinga,
verður að hafa í huga, hve þjóðfélag okkar er lítið og
aðstæður hér á Islandi að mörgu leyti frábrugðnar því,
sem hinir ýmsu tækniháskólar hafa ætlað verkfræðing-
unum að búa við. 1 litlu þjóðfélagi er ekki unnt að nota
eins vel sérhæfni í starfi eins og í stóru þjóðfélagi, þar
sem að sjálfsögðu er meiri verkaskipting og betri að-
staða til að nota sérfræði innan hverrar verkfræðigrein-
ar. Af þessu leiðir, að verkfræðingur, sem starfar á Is-
landi, verður að hafa víðtæka verkfræðiþekkingu, vera
fjölhæfari en kollega hans, sem starfar í stóru þjóð-
félagi. Verkfræðingur hér er oft þannig settur, að hann