Freyr - 01.07.1947, Síða 54

236
FREYR
Tímamót
Þegar stórfelldar breytingar verða í at-
vinnuháttum þjóðarinnar er fróðlegt að
rifja upp fyrir sér breytingarnar, þegar
ekki þarf lengra að leita til samanburðar
en 10—12 ár aftur í tímann.
Við sem rosknir erum, munum vel hve
jarðræktarlögin vöktu mikla framsóknar-
öldu um og eftir 1925. En vegna vöntunar
á vélum og fyrir ónóga verklega þekkingu
voru mörg víxlspor stígin, og árangurinn
varð ekki eins góður og vonir stóðu til.
Verklegri þekkingu hefir þó þokað í átt-
ina, svo framsókn sú, sem nú er að hefjast
ætti að geta náð betur tilgangi en áður.
Fyrir stríð hafði innflutningur alls kon-
ar hestaverkfæra farið vaxandi, en sér-
staklega þó sláttuvéla.
Þá höfðu mörg búnaðarfélög eða sam-
bönd keypt dráttarvélar með tilheyrandi
piógum og herfum, til þess að leysa af
hendi erfiðustu verkin við landbrotið.
Aftur á móti höfðum við ekki átt völ á
hjálpartækjum við framræsluna, enda
hefir framræsla á mýrum sózt seint, því
lengi hafa bændur verið liðfáir og flestir
efnalitlir. Afurðirnar voru í lágu verði,
enda var kaupgetan kröpp í bæjunum, því
atvinnuleysið var þar landlægt vetur og
sumar, t. d. var ástandið í Reykjavík ekki
betra en svo 1937, að þá var gerður út
þaðan 60 manna flokkur verkamanna til
framræslu í Flóamýrum í Árnessýslu (Sí-
beríu). Ekki varð komizt hjá að afla all-
mikils hluta heyjanna á þýfðu landi með
aðstoð kaupafólks og þarf ekki að lýsa
því, hve dýr heyskapur það hefir verið,
þegar orf og hrífa voru einu hjálpartækin
og heyið varð að binda í bagga og flytja
heim á klökkum, eftir að það hafði í
mörgum tilfellum orðið fyrir langvarandi
hrakningi dutlungafullrar veðráttu.
Eina úrræðið gegn rosanum var votheys-
gerðin, en því miður hagnýttu bændur sér
það aldrei svo vel, sem þörf var á. Fóru
því geysimikil verðmæti að forgörðum í
rosasumrum og þar með meira og minna
af trú fólksins á framtíð búskaparins.
Margt hefir breytzt á síðastliðnum 10 ár-
um. Vélasjóður íslands hefir gert tilraunir
með skurðgröfu og hefir verkfæranefnd
ríkisins staðið fyrir þeim. Árangurinn er
svo góður, að óhætt er að fullyrða að þess-
ar gröfur vinna 4—6 sinnum ódýrar en
mannshöndin og afkasta allt að 30 manna
verki á dag. Lokræsagröfur (kílplógar)
eru enn á tilraunastigi hér, en líkur eru
til, að þær lækki fram£æslukostnaðinn
hlutfallslega eins mikið.
Talsvert hefir verið flutt inn af belta-
dráttarvélum. Eru þær miklum mun stór-
virkari, en eldri gerðir. Þessar vélar munu
koma í vaxandi mæli, ef nægilegur gjald-

Skóflan var til skamms tíma
helzta jarðyrkjuverkfœrið
b