Freyr - 15.12.2004, Qupperneq 66

Sögusetur íslenska hestsins
Aliönu ári skiptust á skin
og skúrir í annars
stuttri sögu Söguseturs
íslcnska hestsins.
Sögusetrið hélt í samvinnu við
Endurmenntunarstofnun Háskóla
Islands námskeið um islenska
hestinn - sögu hans og menningu.
Var til þess vandað og mæltist það
vel fyrir. Þama vom haldnir fyrir-
lestrar um sögu reiðtygja á Is-
landi, sögu kynbóta, um hestinn í
islenskum bókmenntum, þjóðtrú
og þjóðmenningu, urn liti og önn-
ur einkenni og um gangtegundir
íslenska hestsins og mismunandi
skilgreiningar á þeim. Auk undir-
ritaðs, voru fyrirlesarar þeir Þórð-
ur Tómasson, safnstjóri Byggða-
safnsins í Skógum, Dr. Stefán Að-
alsteinsson og Kristinn Hugason,
fv. hrossaræktarráðunautur.
Sögusetrið var meðútgefandi að
hinu mikla ritverki Gísla B.
Beisliskjálkar úr horni sem varð-
veittir eru í Byggðasafninu i Skóg-
um. (Ljósm. Björn Kristjánsson).
Bjömssonar og Hjalta Jóns Sveins-
sonar, Islenski hesturinn. Þama er
um að ræða langstærsta og yfir-
gripsmesta verk sem út hefúr kom-
ið um íslenska hestinn. Þar er fjall-
að um nær allt sem viðkemur hest-
inum; uppruna hans, sögu, notkun,
eiginleika, liti, lifnaðarhætti og
hæfileika, en einnig hlutverk hans í
daglegu lífi, á ferðalögum og í
skáldskap og listurn, auk hins ótrú-
lega landnáms hans erlendis. Bók-
in er afar glæsileg, í stóm broti og
ríkulega myndskreytt.
í tengslum við útgáfú þessarar
bókar og Landsmót 2004, setti
Sögusetrið ásamt Eddu-útgáfu
upp nokkuð viðamikla sýningu á
Hellu, þar sent voru myndir úr
bókinni, en einnig munir og
myndir sem tengdust hesta-
mennsku fyrr á öldum og fengnir
voru frá Byggðasafninu í Skóg-
um og Byggðasafni Amesinga,
auk þess sem kom frá Sögusetrinu
sjálfu. Var þessi sýning ágætlega
sótt, sérstaklega yfir landsmóts-
dagana, og þótti heppnast vel.
A fymi hluta ársins var unnið að
rannsóknum á íslenskunt stanga-
mélum og þróun þeirra frá því að
þau korna fyrst til sögunnar hér á
landi. Er þetta afar áhugavert
viðfangefni enda hafa íslensk
stangamél töluverða sérstöðu
miðað við það sem þekkist í lönd-
unum í kring um okkur, bæði
hvað varðar útlit og lögun, og ekki
síður hvað varðar notkun. I
tengslum við þessa rannsókn var
farið víða um land og leitað fanga
bæði á söfnum og hjá einkaaðil-
um. Var töluvert miklu myndefni
safnað og hluti af því var til sýnis
á fyrmefndri sýningu á Hellu og
síðar á lítilli sýningu sem sett var
upp á Hólum í Hjaltadal. Því mið-
ur gafst ekki ráðrúm né fé til þess
að halda þessari rannsókn áfram
og ljúka henni; það verður að bíða
betri tíma.
Sögusetur íslenska hestsins hef-
ur allt frá upphafi verið samvinnu-
verkefni Hólaskóla, Byggðasafns
Skagfirðinga og Hestamiðstöðvar
íslands og allan þann tíma hefur
Hestamiðstöðin staðið ijárhags-
lega undir starfsemi Söguseturs-
ins með því að kosta laun eins
starfsmanns. Þessi fjárframlög
voru þó einungis til skamms tíma
og því ljóst að ef halda ætti starf-
seminni áfram, þá yrði að finna
framtíðarijármögnun annars stað-
ar. Þrátt fýrir mjög ítrekaðar til-
raunir og viss fyrirheit tókst það
því rniður ekki og þvi var ljóst eft-
ir mitt ár 2004 að nauðsynlegt
yrði að hætta starfsemi Söguset-
ursins, a.m.k. urn stundarsakir eða
þangað til frekara fjármagn feng-
ist. Lét undirritaður af störfum á
haustdögum.
Undanfarin tvö ár, sem undirrit-
aður hefúr starfað sem forstöðu-
maður Söguseturs íslenska hests-
ins, hafa verið afar lærdómsrík og
skemmtileg. Þrátt fýrir að fjár-
skortur hafi frá upphafi háð starf-
seminni nokkuð hefúr margt verið
gert og oft tekist ágætlega. Ymis-
legt stendur eftir, m.a. þær sýning-
ar, málþing og fýrirlestrar sem
sögusetrið hefúr staðið fýrir sem og
ofangreint námskeið, bókin “ís-
J 66 - Freyr 11-12/2004