Prentarinn - 01.01.1972, Blaðsíða 31

„Pólitík, það er brauð og magarín“
Síðari hluti viðtals
við Stefán Ögmundsson
Hvenær ertu fyrst kosinn í stjórn prentara-
félagsins?
Það var 1932, og sat cg þar þá í tvö ár sem
meðstjórnandi.
Varstu kosinn pólitískri kosningu?
Það er at og frá, að minnsta kosti ekki flokks-
pólitfskri. Þá voru nm eitt hundrað manns í fé-
laginu. Við kommúnistarnir vorum fáir, ekki fleiri
en tuttugu og finnn, svo það var auðvitað óhugs-
andi að koma manni í stjórn með því pólitíska
fylgi. En við störfuðum mikið og ég held að það
hafi verið málstaður okkar, og áhugi á m.ílefnum
stéttarinnar, sem mestu réði um það, að við kom-
um manni í stjórn í þetta sinn. Þá gátu Alþýðu-
flokksmenn cinir ráðið því scm þeir vildu í félag-
inu en meðal þeirra voru margir frjálslyndir menn
og fordómalausir gagnvart róttækum skoðunum
okkar sem yngri vorum. En margir áttu líka þá
cins og síðar erfitt með að þola andmæli og aðrar
skoðanir en þeir sjálfir höfðu, án |)ess að neyta
aflsmunar. Annars voru lög félagsins um kosninga-
fyrirkomulag mótuð af því viðhorfi, að flokkspóli-
tík réði ekki kjöri manna til trúnaðarstarfa. Þetta
átti þó eftir að breytast í framkvæmd enda þótt
Iögin héldust óbreytt og bjóði upp á þann mögu-
Icika að vclja milli manna.
Heldurðu að það sé rétt stefna, að skipa
stjórnir og trúnaðarstöður verkalýðsfélaga
eftir pólitík?
Ef þú átt við flokkspólitík, segi ég nei, ég hef
aldrei haldið það. Pólitfk í stéttarsamtökum á
ekki að miðast við það að hver og einn sé krafinn
um flokkspólitíska afstöðu þegar valið er til trún-
aðarstarfa. Hitt er svo annað mál, að það hlýtur
að vera ríkur þáttur í starfi verkalýðsfélags, að
móta starfsemi þess og uppeldisáhrif á þann veg,
að menn taki stéttarlega afstöðu til mála og læri
að þekkja mólherjann sem við er deilt, barizt og
samið. Og eftir því hlýtur auðvitað að fara um val
í helztu trúnaðarstöður, hvern þroska menn hafa
í þeim efnum.
En það er máske rétt að doka ögn lengur við
þessa spurningu, hún er ])css virði; hún minnir mig
líka á viðkvæði eins af eldri forustumönnum
prentarafélagsins, þegar þessi mál bar á góma.
Það var Magnús í Lambhól. „Pólitík", sagði ’ann,
„það er brauð og magarín". Og þegar maður fór
að íhuga hvað hann meinti var það auðvitað fólk-
ið, sem ekkert átti, — hafði enga eða illa launaða
vinnn. Þegar það leitaði úrræða var það orðið
pólitískt mál, einkanlega ef um samtök var að
ræða. Og það var hreint ekki sama hverjir fórn
með völdin í bæjarfélaginu eða þjóðfélaginu, —
hvort það voru fulltrúar eignamanna eða allslcys-
ingja, — ef úr átti að rætast fyrir þeim, sem vant-
aði brattð og magarín.
Það er mikill barnaskapur að halda, að félags-
skapur launafólks geti verið ópólitískur. En spurn-
ingin vekur enn aðra.
Hvers vegna stofnar iaunafólk með sér félags-
skap — stéttarfélag? Og svarið er: Til þess að
bæta kjör sín, cða cins og það er orðað í lögum
H.Í.P.:
„að styrkja félagsmenn í atvinnuleysi, vcikindum
og þegar þeir þurfa að láta af störfum sakir
aldurs eða örorku.
að kotna : veg fyrir að réttur félagsmanna sé
fyrir borð borinn í atvinnumálum.”
Og þarna erum við komin inn á hættusvæðið —
pólitíkina, stéttaskiptinguna, stéttabaráttuna. Á
hendttr hverjum gerum við þessar kröfur? Á hend-
ur haiulhöfum atvinnutækjanna, og auðmagnsins,
eignastéttinni og rfkisvaldi hennar. Krafan um
atvinnu og sómasamleg laun er stjórnmálalegs
eðlis, krafan um styrki í atvinnuleysi, veikindum,
elli- og örorkulífeyri eru þjóðfélagslegar kröfur —
pólitík.
Svo framarlega, sem við viðurkennum að stofnun
29
PKENTARINN