Prentarinn - 01.01.1972, Qupperneq 36

Breiðabólsstaður
Um 1535 varð prestur að Breiða-
bólsstað í Vesturhópi Jón nokkur
Matthíasson, sænskur klerkur,
prentlærður. Segir í ágripi af
prentsögu Islands, sem Daði
„fróði" Níelsson lét eftir sig, að
hann hafi komið til Islands með
prentsmiðju sina 1528. Vist er
talið að prentsmiðja hans hafi
fyrst verið sett niður á Hólum, þar
sem Jón þessi, kallaður „svenski",
prentaði á vegum Jóns biskups
Arasonar.
Þegar Jón tók við Breiðabóls-
stað er talið að hann hafi tekið
með sér prentverkið. Allt er óvist
um upphaf þessa prentverks og
hverjar bækur hafa verið prentað-
ar fyrstu árin, og á það jafnt við
um dvölina á Hólum og fyrstu
árin á Breiðabólsstað. Það er
nokkur vissa fyrir því, að Jón
biskup hafi látið prenta Breviarium
Nidrosiense (réttar nefnt Holense),
en á hvorum staðnum verður ekki
vitað fyrr en sú bók kemur í leit-
irnar, sem þó er hæpið að verði,
þar sem það síðasta, sem vitað
er um brann í Kaupmannahafnar-
brunanum mikla 1728, er bókasafn
Árna Magnúsosnar brann. Einnig
er talin vissa fyrir að Fjögur guð-
spjöllin i útlagningu Jóns biskups
hafi verið prentuð. Að öðru leyti
er tímabil Breiðabólsstaðaprent-
verks fram til ársins 1559 myrkri
hulið. En það ár er prentuð elzta
bókin, sem varðveitt er af prent-
gripum þess prentverks, og raun-
ar fyrsta bókin sem prentuð er á
islandi og nú þekkist, þ. e. Passio,
þat er píning vors herra Jesu
Christi i sex predikanir útskipt af
Antonio Corvino. Guðspjallabók
Ólafs biskups Hjaltasonar er
prentuð 1562.
Eftir dauða sira Jóns (1567)
erfði sonur hans, Jón, prent-
smiðjuna.
SSor iVofiulnna ) ^npt.
þtim bcigiJm.töfl þ,i cr i)u.>ra Surtfto í>.tgar pulf#
fommibujt/t'cni frðllcrmebtimim bugá í þetm
jðntiifiab.©gþar varb íkfnbcltoa þ’ctur ap I>im<
______'ic/ Isfa l'cmnutila tiH’onmviöar/t gfllbr ailt
fwfir par {r<tr faruj.0ga fiiií |an$rfunburgrcincttgar tugi
lir/ fo fcm v^rt fi«r gloanbt/ba fcrrt f.g og vgcr ficr bucrri
pna.Og pctrvrbu allcr jíullcr nphclgum Snba/ogtofuat
luoila 'jmtfitgar ttlgiir/ cprcv {out fctn hctlagt 2(itbcgaj) fim
»r ar tata. <£ri þar vorucfj'cbmgar 5>jggtanöcn(3cru/alé/
öub hrccbb mcn/aiV allra bnnbc þtob/prrc fcm vnbcr hcim
emnn cr.Ælg cr ficfift robb (kebc/tom iiMngiolIbúi ttl fam*
«ii6/ og varb orra fiegin/ t-m' arfiucr ogcirn ^e'jrb: fia rala
fintr nmgu. (£nn fictr allcr ’rotu ar/kdpajr og vnörajr/fcig
i4>e-t5i?./e:u fc/jcr cigiallcr fcmfiarrala a[)»SiaUtcaí4na
ncn hcvrfi vier fia/fiurr eirii firr tungu mott/ fisr vícr erfi )iic
H«bbci i pan()t/ » íllcbi/ og t£lamtte/og fir fem Pvggia í
fem n>f g^bigarbopbu giorfi/3\rercr*2trrtíwr/» &úr£cf»
IWi fia taíavorú rungú/<SBDí fiormaSc,
2Joa»iic j itij £api.
Jafi tíma.^efue fagbi ht)Inaá.círifocfrt4. £tte*
'þan dfiiar mig/ fa mun varbucira miu orb. ©g
i jtðbtr min nmnct/kaba/ og rilbano mutium wö
_ _______i tomc/og t)ia hiú tfifiar vern giora.<£n bn bart
elfKar mtg ctgi/ f« varbucírcr ccVinrfn orb.<Dg fi orbir íe þí"
befrbnt cr cigi mirt/bcllbt ^’obtfino fiff fcm mig fcbi.pcra
trtlábc cg jhjrcr fbi/atncþan cg vov l)ia ^ur.tSnti buggarút
f<i«« þúi i)cUaje2tnbc/firtn er nnii iaöírtnun fenbfl t*M
2 1 tinnp
Síða úr Guðspjallabók Ólafs biskups Hjaltasonar, prentaðri að Breiða-
bólsstað 1562.
34
PRENTARINN