Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1934, Side 35

Landskoðuoiarferðin til Alaska 1874
17
vinnuleysinu, að ef fólk skiftist
upp í ótal smá bygSarlög, væri
sambandinu slitið og menn glötuðu
þá hvortveggja, þjóðemi sínu og
.sjálfstæði á skömmum tíma.
Hve rík sú tilfinning var að
vernda hvorttveggja kemur fram í
ritgjörð, er samin var um þetta
leyti. Mun hún færa fram hin
sömu rök, máli sínu til stuðnings,
og þá voru á hvers manns vörum.
Þar er einnig bent á nauðsynina að
iialda saman. Kafli þessi hljóðar
á þessa leið:—
“Það er eðlilegt, að menn frá
sama landi, aldir upp í sama lofts-
lagi, við sömu störf og lífskjör,
með sama máli og þjóðerni og
venjum, þurfi sömu skilyrði fyrir
vellíðan og velmegan á sál og lík-
ama. Krafir náttúmnnar neyða
þá alla til að velja sér bólfestu í
plássum með líku vtra ásigkomu-
lagi, en krafir andans vekja hjá
þeim löngun og þörf til að búa
fremur saman \dð þá, er sömu and-
legu skilyrðum eru bundnir, sem
hafa sömu endurminningar, sömu
vini, kunningja og skyldmenni,
sömu ættjörð kæra og sama inni-
hald andlegs lífs, heldur en að búa
fjarri öllum er skilja minningar
]>eirra, langanir og ])rá,—sorg og
gleði. — Þetta veldur nauðsyninni
til að halda saman fyrir íslendinga
í framandi landi . . . (til) að finna
stað þar sem þeir geti búið nálægt
hver öðrum......Þetta á sér frem.
ur stað um Islendinga en aðra, sem
fjall-landa-búar unna, ávalt meir
en aðrir, frelsi og fósturjörð. Ást-
in á fósturjörðinni heimtar full-
nægju.......Vesturfarinn er eigi
getur fullnægt henni beinlínis, full
nægir henni bezt og eðlilegast með
því að elska þeim mun heitara þær
dýrustu leifar fósturjarðarinnar,
er liann hefir með sér flutt, en
það er þjóðernið.....Hann finn-
ur það að ef liann gefur upp þjóð-
erni sitt fyrir inu útlenda þjóð-
erni, þá lætur liann það þjóðerni
kúga sitt eigið. En þar rís hugur
hans á móti. Vér erum fámennir
íslendingamir, og verðwn að halda
saman allir, ef vér viljum geyma
þjóðernið í framandi landi. Þess-
vegna verðum vér að lialda saman
í einni nýlendu.”*)
Hinir ýmsu staðir, er til mála
höfðu komið voru einnig athugaðir
í ritgjörð þessari. Þó öllum kæmi
saman um það, að fullkomið stjórn-
frelsi réði í báðum löndunum,
Bandaríkjunum og Canada, þá
hölluðust þó sumir að þeirri skoð-
un að öllu frjálsara myndi vera í
Bandaríkjunum og “vænlegra til
framfara,” því þar væri lýðveldi.
En það var ýmislegt fleira, sem
bar að athuga, svo sem landgæði,
veðráttufar og afstöðu, en þó sér-
staklega það hvort nýlendustæði
þessi væri nógu stór og rúmgóð
fyrir alla Islendinga, er væntan-
lega myndu flytja vestur. Þá bar
þess að gæta hvort Islendingar
fengju að sitja einir að landinu,
svo að inn á meðal þeirra yrði ekki
þrengt anuara þjóða fólki,—“út-
lendingum,” eins og menn komust
])á að orði. En það var stærsta
atriðið. Að öllum þessum stöðum
þótti nokkuð og enginn svara fvlli-
lega til kröfum þeim, er menn
hlytu að gjöra. Það sem þeim var
helzt fundið til foráttu er dregið
*)“Alaska &c. Um stofnun Islenzkrar ný-
lendu.” J6n Ólafsson. Washington, D.C.
187 5. Bls. 42 Og 43.