Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1934, Síða 97

Þegcir eg var í Viðey fyrir sjötíw árum síðan
79
ir Ólafs hét Ingibjörg og var þar
vinnnkona. Þar var og ekkja nm
fertugt, sem Margrét liét. Hún
var eldabuskan í Viðey. Lagskona
hennar 'hét Herdís og var vinnu-
kona. Þjónustan mín hét Valgerð-
ur og var systir Ólafs smiðs. Þar
var einnig gömul og greind kona,
sem Eebekka hét, frænka frúar-
innar. Hjá Magnúsi voru því 9
til heimilis, en 25 lijá húsbóndan-
um.
Þá mun eg með nokkrum orðum
lýsa húsaskipan.
Viðeyjarstofa var bygð af Skúla
Magnússyni landfógeta á árunum
1752—1755, að sagt var á konungs-
kostnað. Stofan var 72 fet á lengd
en 36 á breidd og sneri frá suð-
austri til norðvesturs. Var hún
lilaðin upp úr kalklímdu grágrýti,
bæði hliðarveggir og gaflar og
sléttað yfir með hvítri kalksteypu.
Þakið var úr timbri, bitar og
sperrur úr köntuðum trjám. Öll
var stofan rambygð, sem sýnir að
liún skyldi standa óhögguð eftir
meira en 100 ár, þegar eg kom
þangað. Framdyr stofunnar voru
nálægt miðri lengd hennar og
sneru móti suðvestri, eða að sjó.
Fram af þeim var svo svolítið for-
dyri til þess að hengja í yfirhafnir
heldri manna, sem þangað komu
og þar liafði húsbóndinn kíkirinn
sinn. Fram af 'þeirri hlið var
girðingarhringur úr rimlum, jafn-
langur liliðinni og 3—4 faðma
breiðnr og nokkuð liár. Á þessa
girðingu var þvottur breiddur,
þegar þvegið var, því að engin var
þvottasnúra í Viðey. Út úr eld-
húsinu voru og bakdyr. Þegar inn
var komið úr framdyrnnum, varð
fyrst fyrir forstofa og þar var
stiginn upp á loftið, beint á móti
dyrunum. Til hægri handar þeg-
ar inn var komið í forstofuna var
litla stofa. Þar voru 2 rúm fvrir
þjónustustúlkur, einnig sváfu þar
aðkomukonur, sem þar gistu, og
þar sat frúin við vinnu með allar
sínar stúlkur, bæði ullarvinnu og
sauma, alla daga og kveld nema
sunnudaga og þegar útivinna var-
Tnn af þeirri stofu var stór stofa,
sem náði alla leið í suðurhorn aðal-
hússins. Þar var Magnús með
fjölskyldu sína. Til vinstri hand-
ar þegar komið var inn úr fram-
dyrum var stóra stofa; það var
gestaherbergi, til þess að bjóða
inn í heldri gestum og þar var þeim
borið kaffið. Þar man eg ekki eft-
ir öðru inni en borði og nokkrum
gömlum stólum og stóru, gömlu
skattholi eikarmáluðu. Þar gevmdi
húsbóndinn peninga sína og neðar
í því ýmisleg’ skjöl og varð eg einu
sinni svo frægur að sjá inn í skatt-
holið hjá honum. Hann sendi mig
þá inn í Reykjavík til þess að
kaupa eitthvað og opnaði hann þá
skattholið til að ná í peningana.
Þótti mér þeir miklir, enda var eg
óvanur að sjá mikla peninga. 1
einni skúffunni voru spesíur, í
annari ríkisdalir og í hinni þriðju
smásilfur. Fg held að liann hafi
alt af l>orið á sér lykilinn, því að
inn af því var herbergi liúsbónd-
ans í suðvesturhorni. Skilrúm var
frá enda til enda eftir miðri stof-
unni og á því einar dyr úr forstof-
unni og voru þær fram í eldhúsið,
og út úr því voru bakdyrnar. Þeg-
ar maður kom inn um þær var til
vinstri handar stór stofa,; þar svaf
Ólafur smiður og fjölskylda hans.
Þar var líka inni lítill vefstóll, sem