Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2004, Síða 77

Vinnumarkaður
Mannfjöldaþróun
Samkvæmt tölum Hagstofu íslands nam mannfjöldi á íslandi 1. desember 2003 290.490
og hafði íbúum fjölgað um 2.289 frá árinu á undan, eða um 0,8%. Þetta er nokkuð meiri
fjölgun en árið áður. Fæðingarárgangur ársins 2003 stefnir í að vera sá fjölmennasti í
áratug en 4.141 barn var yngra en eins árs hinn 1. desember 2003. Reikna má með að
búferlaflutningar milli landa hafi verið nokkurn veginn í jafnvægi. Áður hafði verið
reiknað með nokkrum aðflutningi, einkum erlendra ríkisborgara.
Allt frá árinu 1950 hefur fjöldi þeirra sem fæðst hafa hér á landi verið á bilinu 4.000-5.000
og einungis fjögur ár hafa fæddir verið færri en 4.000. Stærsti árgangur Islandssögunnar
fæddist árið 1960 en í lok þess árs voru 4.856 börn innan við eins árs gömul. í byrjun
tíunda áratugarins voru fæðingarárgangar fremur fjölmennir en þá voru um og yfir 4.600
í hverjum árgangi. Þessir árgangar eru nú í stækkandi hópum í efstu bekkjum
grunnskólans. Eftir 1993 minnkuðu árgangar töluvert og hafa farið minnkandi síðan ef
undan er skilið aldamótaárið 2000. Þó er enginn árgangur fámennari en 4.000.
Fæðingartíðni hefur farið hægt minnkandi á undanförnum árum hér á landi en er þó
hærri en í Evrópulöndum en álíka og í Bandaríkjunum.
Fjöldi þeirra sem deyr á ári hverju hefur sveiflast á bilinu 1.700-1.900 manns.
Meðalævilengd hefur vaxið töluvert á undanförnum árum og það mun hafa mikil áhrif á
næstu árum og áratugum. Meðalævilengd á íslandi er með því hæsta sem til er. Frá fyrri
hluta áttunda áratugarins hefur hún vaxið um 6,6 ár hjá íslenskum körlum sem nú geta
reiknað með því að lifa að jafnaði 78,2 ár en um 4,7 ár hjá konum sem að meðaltali verða
82,2 ára.
Sá þáttur sem mestum breytingum veldur um mannfjöldaþróun á landinu eru búferla-
flutningar milli landa. Á fyrri helmingi ársins 2003 voru búferlaflutningar íslenskra ríkis-
borgara til landsins óbreyttir frá því sem verið hafði á fyrri hluta síðasta árs, eða 945
samanborið við 927 fyrri hluta árs 2002. Brott fluttu 1.106 en höfðu verið 1.099 árið á
undan. Erlendir ríkisborgarar sem hingað fluttu voru umtalsvert færri á árinu 2003 en á
fyrri hluta ársins 2002, eða 564 samanborið við 916 á sama tímabili árið áður. Brottfluttir
erlendir ríkisborgarar voru hins vegar álíka margir bæði árin. Árið 2003 voru þeir 372 en
höfðu verið 400 árið á undan.
Búferlaflutningar milli landa eru jafnan meiri seinni hluta árs en
fyrri hluta. Áætlað er að fyrir árið 2003 í heild hafi nettóaðflutn-
ingur erlendra ríkisborgara numið 700 manns en að samsvarandi
tala fyrir íslenska ríkisborgara hafi verrið neikvæð um 100 manns.
Það skal þó tekið fram að reynslan hefur sýnt að mjög erfitt hefur
reynst að spá rétt um þessar tölur.
Á myndinni hér til hliðar má sjá helstu breytingar á mannfjöld-
anum á undanfömum árum og spá fjármálaráðuneytisins til næstu
ára. Reiknað er með því að fæðingarárgangar næstu ára verði álfka
stórir og þeir hafa verið allra síðustu ár. Fjöldi þeirra sem deyr á ári
hverju fer hægt vaxandi. í spánni er gert ráð fyrir millilandaflutn-
ingum sem taka mið af þróun undanfarinna ára og þeim áhrifum
sem ráðuneytið spáir að stóriðjuframkvæmdir næstu ára muni hafa
á mannfjöldaþróunina.
5.000
4.000
3.000
2.000
1.000
0
-1.000
-2.000
1991 1994 1997 2000 2003 2006
------- Fjölgun á árinu
-------Aðfluttir umfram brottflutta
------- Lifandi fæddir
. ------- Dánir
íbúaþróun og íbúaspá.
Heimild: Hagstofa íslands,
spá fjármálaráðuneytis.
7 5
Tækniannál