Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2004, Blaðsíða 187

afmarka svæði á kortinu og fá lista yfir jarðskjálfta sem hafa orðið á því svæði. í kerfinu
er hægt er að fá fram upplýsingar á línuritaformi frá ýmsum gerðum mæla. Jafnframt eru
tenglar fyrir aðra áhugaverða staði á vefnum gegnum valmyndir, t.d. vefsvæði annarra
rannsóknastofnana á þessu sviði. Ætlunin er að einnig verði hægt að nálgast ýmiss konar
upplýsingar á annars konar formi, allt frá hráum gögnum til fullunninna skýrslna.
Notendaprófanir
Eitt af markmiðum með kerfinu er að það sé auðvelt og þægilegt í notkun og með nyt-
semismati er ætlunin að meta það og reyna að finna það sem við nefnum villur. Villur eru
atriði sem trufla samskipti notenda og tölvu ýmist með því að trufla skynjun, skilning eða
stýringu notandans.
Með nytsemi er átt við [6]:
• Virkni: kerfið dugar til að leysa þau verkefni sem notandanum er ætlað að inna af
hendi.
• Afköst: það er hægt að leysa verkefnin með kerfinu á viðunandi tíma eða sem styst-
um tíma.
• Ánægja: notendur þurfa að vera ánægðir með kerfið, það má ekki valda notendum
leiðindum, óþægindum, þreytu eða pirringi.
Notendaprófanir eru ein aðferð til að meta nytsemi og hafa þær þann kost að líklegt er
að þær dragi fram erfiðleika sem raunverulegir notendur gætu lent í. Dæmi um aðra
algenga aðferð er leiðaraðferðin sem er mat sérfræðings á nytsemi viðmóts og er
framkvæmd án þátttöku notenda [6]. Þátttakendur í notendaprófunum þurfa að endur-
spegla væntanlegan notendahóp kerfisins og þeir þurfa að nota kerfið til að leysa
verkefni sem eru lík raunverulegum verkefnum. Þar sem líklegt er að í náinni framtíð
verði starfsmenn jarðeðlissviðs Veðurstofunnar helstu notendur þessa kerfis var ákveðið
að hvetja þá til að taka þátt í prófunum. Niðurstaðan var sú að alls tóku 11 starfsmenn
þátt í þeim. Við prófanirnar var notuð sú aðferð að þátttakendur hugsuðu upphátt (e.
think-aloud) [6] meðan þeir leystu verkefnin en á þann hátt má auðveldlega greina atriði
sem valda notendum erfiðleikum, jafnvel atriði sem aðeins fara lítillega í taugarnar á
notendum en ólíklegt er að það takist að greina þessi atriði með öðrum aðferðum [8].
Verkefni leyst í notendaprófunum
Vandasamt er að hanna góð verkefni til að leggja fyrir þátttakendur í notendaprófunum.
Þau þurfa að vera raunhæf og það þarf að vera samhengi eða þráður innan hvers verk-
efnis. Við hönnun verkefna var leitast við að láta reyna á alla þætti viðmótsins þannig að
notendur myndu prófa allar helstu aðgerðir og flest lög á kortinu. Reynt var að haga
lýsingu verkefna þannig að forðast var að gefa upp hvernig notendur ættu að leysa
verkefnið heldur aðeins hvað ætti að gera. Fimm verkefni voru lögð fyrir alla þátttak-
endur en hér á eftir fer örstutt lýsing á þessum verkefnum.
Verkefiii 1. Eftirlit með Kötlu
Athugaðir voru jarðskjálftar sem hafa orðið í eða við Mýrdalsjökul á tímabilinu 18. októ-
ber til 21. október 2003. Helstu atriði sem reynt var á: Jarðskjálftar, stærð, dýpi og fjöldi,
askja, sigkatlar, jökullrlaup og ratsjárhæðarmælingar.
Verkefni 2. Suðurlandsskjálftar árið 2000
Kannaðir voru jarðskjálftarnir á Suðurlandi 17. og 21. júní 2000. Helstu atriði sem reynt
var á: Jarðskjálftar, stærðir og dýpi, misgengi og sprungur.
Ritrýndar vísindagreinar
1 8 5