Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2004, Blaðsíða 199

Nákvæmari kvörðun fór fram með samanburði á
rennsli og afli í gögnum og líkaninu. Mynd 9 sýnir
slíkan samanburð í Faxaskjóli bæði mælt og
samkvæmt líkani fyrir 13. febrúar 2004 (hér hafa 15
mínútna gögnin þó verið jöfnuð lítillega til að
auðvelda samanburð).
Sjá má góða samsvörun hjá líkaninu. Gildi slits
dælanna og hrýfis pípanna voru fínstillt þannig að
frávik líkansins frá gögnunum væri í lágmarki. Bæði
var miðað við að fylgni við sveiflur væri sem best
sem og heildarrennsli og orkunotkun væri sem næst
mælingum. Aukin truflun kemur inn þegar
útrennslisgögn eru notuð sem innrennslisgögn
(Sævarsson, 2004) og má því segja að orkunotkun
líkansins hljóti að reiknast aðeins of mikil. Því ætti
líkanið að gefa varfærið mat á kostnaðarlækkuninni.
Einnig þarf að hafa í huga að útrennslið er hverju
sinni heilt margfeldi af rennsli um eina dælu svo að
munurinn á líkani og mældu rennsli getur vel verið
yfir 20% um stund þrátt fyrir að líkanið sé í raun mjög nálægt raunveruleikanum hvað
heildarrennsli varðar. Þetta gerir það að verkum að stundum munar nokkru á 15 mínútna
meðaltali í líkani og gögnunum. Notast var við þrjá ólíka sólarhringa þar sem kom fyrir
dagur með úrkomu, frídagur og dagur með lítið rennsli (sjá má fleiri myndir af niður-
stöðum kvörðunar í Sævarsson (2004)).
Eftir að líkanið hafði verið kvarðað fyrir þessa daga var það sannreynt með samanburði
við aðra þrjá ólíka sólarhringa og var frávik talið ásættanlegt. Helst var um skekkju að
ræða varðandi magn vatns í Faxaskjóli og Ananaustum við úrkomuviðburð, enda notast
líkanið við einfalda hlutfallsviðbót við rennsli um stöðina á undan. Þessi nálgun reynist
ágæt í þurrviðri en erfiðari í úrkomu enda mjög misjafnt hvernig úrkoma fellur á borgar-
hlutana. Skekkjan er þó ekki meiri en 2% í heildarmagni.
Bestun og útreikningar
Bestun kerfisins er skipt í þrjá hluta. Fyrst eru eingöngu skoðaðar breytingar á start- og
stopphæðum dælanna sem útheimta engan kostnað. Síðan eru smávægilegar breytingar
í dælustöðvunum skoðaðar og síðast eru meiriháttar breytingar á kerfinu skoðaðar.
Bestun start- og stopphæða
Bestun kerfisins í líkaninu miðað við óbreytt ástand byggir á að finna þær start- og stopp-
hæðir fyrir allar dælurnar sem gefa lægstan rekstrarkostnað. Með því að hafa þessar
hæðir sem hæstar erfiða dælurnar minna og einnig næst meiri miðlun vatns þar sem
vatnsyfirborðið nær með því lengra upp í pípurnar sem liggja að stöðvunum. Á móti
kemur að því hærri sem þessar hæðir eru því meiri líkur eru á að stöðvarnar sleppi skólpi
um yfirfall en það má mest vera 5% af tímanum samkvæmt ákvæði reglugerðar.
í gagnagreiningu veitunnar (Sævarsson, 2004) voru skilgreindir 12 dæmigerðir
sólarhringar sem hermun veitunnar byggir á og eru þeir listaðir í töflu 1.
Ritrýndar vísindagreinar
1 9 7