Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2004, Blaðsíða 249

Á mynd 4 eru sýndar niðurstöður hitamælinga frá
öllum mælistöðum. Reiknuð voru meðalgildi fyrir
samsvarandi hitaskynjara á öllum mælistöðum,
annars vegar við strengkápu (Dl) og hins vegar við
skynjara efst í mæliþversniði (D4). Þessi meðalgildi
eru sýnd á myndinni ásamt meðalhita sólar-
hringsins í Reykjavík og álagi Nesjavallalínu. Eins
og sjá má er greinileg fylgni milli lofthita og hitastigs
við kápu jarðstrengsins. Á tímabilinu frá 27. mars til
19. júlí var álag á Nesjavallalínu lengst af stöðugt.
Línuleg nálgun fyrir þróun lofthitans sýnir að
hækkunin er um 10°C á tímabilinu. Með sömu
aðferð má sjá að hitastig við kápu strengsins
hækkaði á sama tíma um rúmlega 7°C. Fylgni-
stuðull milli þessara mæligilda er u.þ.b. 0,7.
Mikil hitabylgja gekk yfir landið í byrjun ágúst-
mánaðar. Hitametið í Reykjavík var slegið þann 11.
ágúst en þann dag mældist mesti hiti 24,8°C.
Meðalhitinn þennan sólarhring var 20,4°C þegar
reiknað er út frá mælingum sjálfvirku mælistöðv-
arinnar í Öskjuhlíð. Þessi hitabylgja sést vel á mynd
5. Sýnd eru meðalgildi hitamælinga á tilteknu mæli-
dýpi ásamt sólarhringsmeðalhita í Reykjavík og
álagi á Nesjavallalínu fyrir tímabilið 1.-18. ágúst. Vel
sést hvernig hitinn hefur hækkað í öllu mæliþver-
sniðinu í kjölfar hitabylgjunnar. Þremur sólar-
hringum síðar, þ.e. 14. ágúst, var innbyrðis hita-
munur á milli D2, D3 og D4 minni en 0,6°C.
Varmalíkan - fræðileg greining
í þessari athugun var notað einfalt líkan af varma-
kerfi til að meta varmaleiðni jarðvegs á strengleið
Nésjavallalínu. Þversnið í línuleið strengsins er sýnt
á mynd 6. Gert er ráð fyrir að varmakerfið f heild sé
sívalningur með radíus r2 og lengd L og að í miðju
hans sé jarðstrengurinn með radíus rv Ef um langan
sívalning er að ræða eins og hér á við má líta svo á
að varmaflæðið sé eingöngu í stefnu geisla út frá
miðju kerfisins. Varmakerfið má því túlka í einvíðu
hnitakerfi með radíusinn r sem breytu. Leitað er að
varmaflæðinu frá miðju, eða frá kápu jarðstrengsins,
þar sem hitastigið er Tj að yfirborði sívalningsins
þar sem hitastigið er T2.
Samkvæmt lögmáli Fouriers um varmaflutning
gildir
rj dT
þar sem
Ar = 2nr2L
Mynd4. Hitamælingar við Nesjavallastreng.
Meðalgildi allra mælistaða 27.03-17.07.
V.
Mynd 5. Hitamælingar við Nesjavallastreng.
Meðalgildi allra mælistaða 01.08-18.08.
(1)
(2)
er yfirborðsflatarmál varmakerfisins og k er varmaleiðnistuðullinn.
Tækni- og vísindagreinar
2 4 7