Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2004, Blaðsíða 201

Bestun miðað við meiriháttar breytingar
Að ofan er rakið hvernig fínstilla má núverandi kerfi til að minnka rekstrarkostnað þess
fyrir núverandi aðstæður. Hins vegar var eitt af meginmarkmiðum líkangerðarinnar að
skoða áhrif aukins rennslis í framtíðinni inn í kerfið vegna aukningar og þéttingar byggð-
ar á áhrifasvæði veitunnar. Skólpkerfi eru gríðarlega dýr og er því mikilvægt að nýta þau
til fullnustu og finna leiðir til að mæta rennslisaukningu án þess að stór hluti kerfisins sé
endurnýjaður með miklum tilkostnaði. Hér að neðan er fjallað um hugsanlegar breyt-
ingar sem gera mætti á núverandi kerfi til að bregðast við framtíðarrennslisaukningu.
Rennslisaukning
Reikna má með að rennslisaukning verði aðallega vegna skólps og bakrennslisvatns
hitaveitu en gert er ráð fyrir að ofanvatn minnki nokkuð (Sævarsson, 2004). Gert er ráð
fyrir að heildarrennsli muni aukast um 13% fram til ársins 2020 og um 37% þegar veitu-
svæðið verður fullbyggt. Samkvæmt hermilíkaninu mun rekstrarkostnaðurinn aukast
um 18% við 13% aukningu í rennsli og um 54% við 37% aukningu miðað við þau rennslis-
dæmi sem til grundvallar eru.
Mynd 10 sýnir útreiknaðar langægislínur rennslis í
Faxaskjóli fyrir núverandi ástand, 13% aukningu
árið 2020 og 37% aukningu fyrir fullbyggt veitu-
svæði. Með samanburði við afköst skólpdæla í
Faxaskjóli sést hve mikinn hluta tímans rennsli um
yfirfall ætti að vera. Samkvæmt þessum tölum ætti
rennsli um yfirfall að vara um 4% tímans nú en
samkvæmt öðrum gögnum er rennslið nú nær 3%
tímans. Myndin sýnir vel hve mikið rennsli um yfir-
fall mun aukast með vaxandi rennsli í kerfinu. Við
13% aukningu ætti rennsli um yfirfall að vara alls
9% tímans og við 37% aukningu 24% tímans.
Myndin sýnir einnig hve mikil bót væri í að auka
afköst dælanna. Miðað við upphafleg afköst ætti að
renna um yfirfall 7% tímans við mestu aukningu.
Niðurstaða bestunar miðað við meiriháttar breytingar eru helstar:
• Bregðast þarf við auknu rennsli í kerfinu með breytingum ef uppfylla á ákvæði
reglugerðar um rennsli um yfirfall
• Rennsli um yfirfall verður sem áður að langmestu leyti í Faxaskjóli þar sem afköst
Skeljanesstöðvar eru töluverð umfram núverandi þörf. Einhver aukning verður þó
eðlilega í rennsli um neyðaryfirfall þar
• Ástandið í Ánanaustum ætti ekki að breytast mikið ef afköst dælanna minnka ekki
mikið vegna slits, þar sem rennslistoppar miðlast að miklu leyti í Faxaskjóli.
Miðlun í kerfinu
Ein leið til að auka afköst fráveitukerfis er að auka miðlunarrými þess. Með miðlun næst
einnig að minnka orkusóun vegna þrýstifalla í pípum þar sem rennsli jafnast. Mikil
miðlun er í pípukerfinu sjálfu og þá sérstaklega í sniðræsunum. Auka má til muna
miðlunina með því að safna í sniðræsin með hærri vatnsstöðu í dælubrunnum.
Til að auka miðlun í kerfinu enn frekar þyrfti að koma fyrir lokubúnaði í ræsunum eða
byggja sérstök miðlunarmannvirki. í Sævarsson (2004) voru skoðuð miðlunarmannvirki
framan við Skeljanes, Faxaskjól og Ánanaust. Skoðaðar voru tvær útfærslur, annars vegar
Ritrýndar vísindagreinar
1 9 9