Fréttablaðið - 31.03.2012, Síða 34

31. mars 2012 LAUGARDAGUR34
H
ún mætir t i l
fundar við blaða-
mann beint úr
tíma í Háskóla
Íslands, þar sem
hún kennir verk-
lega lífeðlisfræði og kúrsinn
„Íþróttir og lyf“ í lyfjafræðideild.
Hann fjallar um áhrif lyfja sem
eru á bannlista. Þar sameinast ein-
mitt tvö af áhugamálum Ásdísar,
íþróttir og áhrif lyfja á líkamann.
„Ég fór ekki í lyfjafræði til þess
að ná mér í einhverja háskóla-
gráðu. Ég hef ofboðslega mikinn
áhuga á lífeðlisfræði og öllu því
sem á sér stað í líkamanum. Ég
var alveg búin að ákveða að fara í
lyfjafræði áður en ég fór í mennta-
skóla,“ segir Ásdís og klykkir út
með setningu sem margir vildu
geta sagt sjálfir. „Ég hef aldrei
upplifað þetta „oh, ég veit ekkert
hvað ég á að gera í lífinu“ sem svo
margir þekkja.”
Allir geta það sem þeir vilja
Ásdís útskrifaðist nú í febrúar
með meistaragráðu í lyfjafræði
frá Háskóla Íslands, fékk hæstu
einkunn sem gefin hefur verið og
10 fyrir lokaritgerðina sína. Samt
var hún ekki með námið í fyrsta
sæti, heldur lét æfingarnar alltaf
hafa forgang. „Metnaður í námi
og metnaður í íþróttum fara oft
saman. Ég held að það sé keppnis-
skapið sem stjórnar því. Reyndar
hef ég séð nokkuð mörg frávik frá
þessari reglu, til dæmis á meðal
fótboltastráka, en það er önnur
saga,“ segir Ásdís og glottir.
„Þetta er allt spurning um tíma-
stjórnun og vinnu. Maður getur
gert allt sem maður vill. Það er
bara spurning um að vilja það
nógu mikið. Ég hef alltaf haft
metnað fyrir því að gera vel í
skólanum.“
Lengi stefnt á Ólympíuleika
Frá barnsaldri hefur Ásdís vitað
vel hvað hún vill og hvert hún
stefnir. Hún var ekki nema þrettán
ára þegar hún setti sér það mark-
mið að fara á Ólympíuleikana. „Þá
var ég að kasta kringlu og var ekki
að kasta nema um 30 metra, sem
er langt frá Ólympíulágmarkinu,
sem er um 60 metrar. Ég efaðist
samt ekki í eitt sekúndubrot um
að ég ætti eftir að fara á Ólympíu-
leika. Ég var ekkert undrabarn í
íþróttum, þetta var hörkuvinna og
ég fór ekki á Ólympíuleika fyrr
en 10 árum seinna, í Peking árið
2008.“
Þótt hún hafi ekki efast um það
sjálf að hún kæmist á Ólympíu-
leikana segir hún aðra stundum
hafa reynt að draga úr sér. „Auð-
vitað hef ég kynnst fólki í gegnum
tíðina sem hefur efast um mig.
En það skiptir engu máli hvað
fólk heldur. Það eina sem skiptir
máli er hverju þú trúir sjálfur. Ef
maður tekur gagnrýni inn á sig fer
maður að efast og ef maður trúir
ekki á sig sjálfur getur maður
ekkert. „Hvort sem þú heldur að
þú getir það eða að þú getir það
ekki, þá hefur þú rétt fyrir þér“
er frábært orðatiltæki.”
Glímukóngurinn Hjálmur
Einn af helstu stuðningsmönnum
Ásdísar frá barnsaldri var faðir
hennar, Hjálmur Sigurðsson,
glímumaður með meiru. „Pabbi
minn var glímukóngur árið 1974,
en hann var sérstaklega þekktur
fyrir það í glímuheiminum hvað
hann glímdi fallega. Hann fékk
oft fegurðarverðlaun fyrir það,“
segir Ásdís.
Hjálmur hafði óþrjótandi áhuga
á íþróttum og studdi þétt við bakið
á Ásdísi strax þegar hún byrjaði að
æfa íþróttir á barnsaldri. „Hann
var aðdáandi minn númer 1,2 og
3. Þegar ég var lítil fór pabbi oft
með mér út á kastvöll og fylgdist
með mér æfa mig.“
Hún er með það á hreinu að
stuðningurinn hafi skipt sköpum
fyrir hana á leið hennar til afreka.
„Pabbi á stóran þátt í þessu, því
hann gaf mér tækifæri. Hann ýtti
mér aldrei áfram en gerði allt sem
hann gat til að gera æfingarnar
sem auðveldastar fyrir mig.
Þannig hjálpaði hann mér að verða
góður íþróttamaður.“
Mesta áfall lífsins
Hjálmur fyrirfór sér 2. mars
árið 2006, eftir áralanga baráttu
við þunglyndi. Fráfall hans varð
Ásdísi gríðarlegt áfall, enda voru
þau feðgin náin. „Mamma og pabbi
skildu árið 2001, þegar ég var að
byrja í menntaskóla. Þá flutti ég
með pabba,“ útskýrir hún. Hún
var sextán ára á þessum tíma, en
eldri systkini hennar þrjú voru öll
komin á fullorðinsár og höfðu hafið
sitt eigið líf fjarri foreldrahúsum.
Árið 2004 fékk Hjálmur starf sem
tómstunda- og æskulýðsfulltrúi
á Skagaströnd og fluttist þangað,
en fram að því bjuggu þau feðgin
tvö saman. „Við pabbi vorum mjög
náin, en veikindi hans voru ekki
alltaf uppi á borðinu. Ég vissi ekki
af þeim fyrr en á unglingsárum.
Þegar við bjuggum saman reyndi
ég að gera það sem ég gat til að
hjálpa honum, en hann vildi ekki
hjálp,“ segir Ásdís. Henni þykir
mikilvægt að tala um pabba sinn
og veikindi hans. „Ég vil tala sem
mest um hann. Mér finnst ofboðs-
lega leiðinlegt að vera búin að
missa pabba minn, að hann skuli
vera farinn. En ég vil alls ekki að
hann gleymist. Margir eru tví-
stígandi í kringum mig í sambandi
við að ræða um hann, en ég vil
ekki að þetta verði tabú í kringum
mig. Ég vil að börnin mín, sem ég
vonandi eignast í framtíðinni, viti
allt um hann afa sinn. Pabbi var
þunglyndur, átti ofboðslega erfitt,
en vildi ekki leita sér hjálpar.
Mig langar að sýna öðrum að það
er þess virði að gera það, því að
hlutirnir geta farið svona.“
Þrjú erfið ár
Árið 2006 var því Ásdísi gríðar-
lega erfiður tími. „Þetta ár fór
algjörlega í vaskinn hjá mér. Ég
átti mjög erfitt. Ég hafði líka
meiðst árið 2005, fékk álagsbrot í
ökklann, sem læknar sögðu mér að
væri ekki víst að myndi nokkurn
tímann gróa. Ég stóð því frammi
fyrir því að ferli mínum gæti verið
lokið. Ég var að jafna mig á þessu
þegar pabbi dó. Árið 2007 þurfti
ég svo að fara í stóra aðgerð á oln-
boga, þannig að þessi ár, 2005, 6 og
7 voru virkilega erfið. En svo náði
ég mér á strik árið 2008, náði lág-
markinu á Ólympíuleikana en svo
tóku olnbogameiðslin sig upp aftur
skömmu fyrir leika. Á þeim tíma-
punkti hefði ég getað sest niður
og gefist upp. Mig langaði dálítið
til þess. En það sem ég notaði til
að hvetja mig áfram var allt það
sem pabbi hafði gert til að auð-
velda mér að komast þangað sem
ég var komin. Það hefði allt verið
til einskis. Hann hefði viljað að ég
héldi áfram. Sem er auðvitað alveg
rétt, því ég er bara rétt að byrja.”
Uppreisnarseggur í laumi
Fyrir um ári síðan bættist góður
liðsstyrkur við stuðningsmanna-
hóp Ásdísar, þegar nuddarinn,
íþróttafræðingurinn og einka-
þjálfarinn Víðir Þór kom inn í
líf hennar. Þau eiga vel saman,
lifa og hrærast bæði tvö í heimi
íþróttanna. Hvorugt reykja þau
heldur né drekka. Þá reglu brýtur
Ásdís bara í september, sem er
eini mánuður ársins sem Ásdís
smakkar hugsanlega áfengi. „Í
þeim mánuði er ég hvorki að æfa
né keppa svo ég leyfi mér aðeins
að lifa eðlilegu lífi,” útskýrir hún.
„Annars á þessi áfengislausi lífs-
stíll svo vel við íþróttirnar. Það er
bara þannig.”
Í henni blundar sennilega samt
lítill uppreisnarseggur, því á
meðan hún talar glittir í gulan
pinna inni í munninum á Ásdísi.
Þega líður á samtalið stenst blaða-
maður ekki mátið að spyrja. Ertu
með gat í tungunni? „Já, ég var í
10. bekk þegar þessi kom. Ég er
reyndar líka með þrjú tattú og gat
í naflanum,” uppljóstrar hún. „Ég
hef oft verið spurð af hverju ég
tek hann ekki úr mér. Það er eigin-
lega bara vegna þess að kannski,
mögulega, mun mig einhvern tím-
ann aftur langa til að hafa pinna
í tungunni. Og það er ekki mögu-
leiki að ég muni nokkurn tímann
láta einhvern stinga nál í gegnum
tunguna á mér aftur. Það er alveg
á kristaltæru!”
Vill vinna gegn mæðradauða
Ásdís sér fyrir sér að hún eigi að
minnsta kosti tíu góð ár eftir í
spjótkastinu og ætlar ekki að láta
Ólympíuleikana í sumar verða sína
síðustu. Í þessum skrifuðu orðum
er hún í 19. sæti á lista yfir bestu
spjótkastara heims og hún ætlar
sér að klifra áfram. Þetta þýðir
að sjálfsögðu ekki að hún ætli að
láta sér nægja að stunda æfingar,
heldur ætlar hún að „dúlla sér“ í
doktorsnámi, sem hún hyggst hefja
strax næsta haust. Hana langar að
halda áfram með efni meistara-
verkefnis sins. „Ég hef verið að
gera tilraunir á rottum við þróun
á lyfi sem hefur áhrif á samdrátt í
legi. Þetta tengist beint blæðingum
úr legi eftir fæðingu, sem er
algengasta dánarorsök kvenna
eftir fæðingu,” útskýrir Ásdís af
ákafa og augljóst að efnið er henni
hjartans mál. „Yfirleitt þegar talað
er um að kona deyi af barns förum
er það þetta sem gerist, henni
beinlínis blæðir út. Hugmyndin er
að þróa lyfjaform sem væri hag-
kvæmt að nota í þróunarlöndunum,
þar sem mæðradauði er enn tals-
vert algengur. Þetta yrði líklegast
nefúði sem ekki þarf að geyma í
kæli og hver sem er getur gefið,“
segir Ásdís og lýsir því að hingað
til hafi einungis þjálfað heilbrigðis-
starfsfólk getað gefið sambærilegt
lyf í sprautuformi og það þurfi að
geyma í kæli, sem sé sjaldnast
fyrir hendi í þróunarlöndunum.
„Það yrði að sjálfsögðu algjör
draumur ef þetta gengur allt upp
og lyfjaformið kæmist í notkun. Ég
gæti þá að minnsta kosti verið sátt
við að vita að ég hafi lagt eitthvað
af mörkum við að gera heiminn að
pínulítið betri stað.“
Þetta er bara spurning um vilja
Stífar æfingar fyrir Ólympíuleika komu ekki í veg fyrir að Ásdís Hjálmsdóttir útskrifaðist með hæstu einkunn sem gefin hefur
verið úr lyfjafræði og uppskar 10 fyrir meistaraverkefni sitt. Hólmfríður Helga Sigurðardóttir komst að því að spjótkastarinn á sér
fleiri háleita drauma, svo sem þann að þróa lyf sem gæti bjargað fjölda kvenna í þróunarlöndum frá því að látast af barnsförum.
VEIT HVAÐ HÚN VILL Ásdís var 13 ára þegar hún setti sér það markmið að fara á Ólympíuleikana. Það varð að veruleika tíu árum seinna. Hún tekur þátt í Ólympíuleikunum í
annað sinn í sumar og stefnir hærra. Í dag er hún í nítjánda sæti á lista bestu spjótkastara heims. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
Við pabbi vorum mjög náin, en veikindi hans voru ekki
alltaf uppi á borðinu. Ég vissi ekki af þeim fyrr en á ung-
lingsárum. Þegar við bjuggum saman reyndi ég að gera það
sem ég gat til að hjálpa honum, en hann vildi ekki hjálp.