Fréttablaðið - 31.03.2012, Blaðsíða 26

Fréttablaðið - 31.03.2012, Blaðsíða 26
26 31. mars 2012 LAUGARDAGUR Fram undan eru spennandi tímar við uppbyggingu stærsta þjóðgarðs í Evrópu. Með samstilltri vinnu mun okkur takast það verkefni vel! Vatnajökulsþjóðgarður var stofnaður í júní 2008. Mark- mið hans er að vernda lands- lag, lífríki, jarðmyndanir og menningar minjar svæðisins og gefa almenningi kost á að kynnast og njóta náttúru þess og sögu. Flestir ættu að fallast á þessi markmið, enda hafa Íslendingar almennt góðan skilning á mikilvægi náttúru- verndar og njóta ferðalaga í tignar legri og óspilltri náttúru. Þann 28. febrúar 2011 stað- festi Svandís Svavars dóttir umhverfis ráðherra fyrstu stjórnunar- og verndaráætlun Vatnajökulsþjówðgarðs (SOVV). Áætlunin er verkfæri þjóð- garðsins til að skipuleggja upp- byggingu og þjónustu í garðinum. Í henni er sett fram stefna og framtíðarsýn sem byggir á þremur meginstoðum; náttúru- vernd, útivist og byggðaþróun. Náttúruvernd, útivist og byggðaþróun Vatnajökull og áhrifasvæði hans mynda náttúrufarslega heild sem einkennist af kraftmiklu samspili elds og íss og er náttúran einstök, ekki bara fyrir Ísland heldur á heimsvísu. Okkur ber að vernda þessa stórbrotnu náttúru. En markmiðið með þjóð- garðinum er ekki bara að vernda náttúruna heldur er mikilvægt að auðvelda almenningi aðgengi að þjóðgarðinum eftir því sem hægt er án þess að náttúra hans spillist og veita fræðslu um náttúru, sögu og mannlíf svæðisins. Stór hluti SOVV snýst um þetta mark- mið. Þar er áætlun um fræðslu, skipulagningu gönguleiða, reið- leiða og akstursleiða, upp lýsingar við áningarstaði, uppbyggingu göngubrúa og skála, gestastofur, tjaldsvæði og fleira sem þarf til að mæta þörfum útivistarfólks og til að auðvelda upplifun stórkost- legrar náttúru þjóðgarðsins. Þjóðgarðurinn nær nú yfir um 13% af landinu og átta sveitar- félög eiga land í garðinum. Lögð hefur verið áhersla á jákvæða byggða þróun á grannsvæðum þjóð garðsins, ekki aðeins með störfum í þjóðgarðinum heldur líka af leiddum störfum við ferða- þjónustu og samvinnu þjóðgarðs og einka aðila um eflingu byggð- ar. Þjóðgarðurinn hefur gríðar- legt aðdráttar afl og laðar til sín hundruð þúsunda ferðamanna á ári. Með aukinni uppbyggingu og þjónustu mun fjöldi ferðamanna til svæðisins aukast enn frekar svo að markaður fyrir gistingu, veit- ingastaði, handverk og afþreyingu stækkar. Tækifærin eru fjölmörg og þegar hafa verið þróaðar vörur og þjónusta í samvinnu við starfs- menn þjóðgarðsins til að efla grundvöll ferðaþjónustunnar, til dæmis sem tengjast fugla skoðun, fjallamennsku og ýmiss konar fræðslu. Lýðræðislegt stjórnkerfi Vatnajökulsþjóðgarður er sam- vinnuverkefni ríkisins, sveitar- félaganna átta sem eiga land í honum, landeigenda og annarra hagsmunaaðila. Að stjórn hans og stefnumótun koma tæplega þrjátíu manns, þ.á.m. fulltrúar sveitar- félaga, umhverfisverndarsamtaka, ferðaþjónustunnar og útivistar- samtaka. Allir þessir aðilar, auk starfs- fólks garðsins, komu að gerð SOVV og samráð var að auki haft við fjölda annarra. Góð samstaða um stjórnunar- og verndaráætlun Góð samstaða er um langflesta þætti SOVV. Þó er deilt um ör fáar samgönguleiðir og veiðar innan þjóðgarðsins. Ákvað stjórn garðsins því síðastliðið vor að setja af stað frekara samráðsferli um þessi málefni til að fá bestu mögu- legu yfirsýn yfir sjónarmið, rök og hagsmuni í málinu áður en hún tæki ákvörðun um framhaldið. Í samráði felst uppbyggileg umræða þar sem fram koma ólík sjónarmið og ræddar eru mis- munandi lausnir þar til niður- staða fæst sem flestir geta sætt sig við. Í flóknum málum eins og skipulagi stórs þjóðgarðs er nánast óhugsandi að algjör sátt náist um alla þætti skipulagsins. Mark miðið er þó að komast eins nálægt því og hægt er. Í samgöngumálunum var sett upp umfangsmikið ferli: Greining á hagsmunaaðilum, kynningar- fundur, fjölmennur opinn fundur þar sem lögð voru drög að afmörkun umfjöllunarefna og að lokum yfirferð samráðshóps um málefnin. Samráðshópurinn skilaði metnaðarfullu starfi og sendi niður stöður sínar til stjórnar í des- ember síðastliðnum. Stjórn hefur farið yfir hvert þeirra 25 mála sem samráðshópurinn fjallaði um og tók í meginatriðum undir ályktanir hópsins í 23 tilvikum. Hvað varðar Vonarskarð tók stjórn undir sam- eiginlega ályktun samráðs hópsins um að frekari rannsókna væri þörf áður en ákvörðun yrði tekin um skipulag ferðaleiða um svæðið. Um leið norðan Dyngjufjalla skilaði samráðshópurinn tvístruðu áliti og svæðisráð Norður svæðis var einnig klofið í sinni afstöðu. Í því tilviki ákvað stjórn að fara sömu leið og með Vonarskarð, að fara í nánari rannsóknir áður en endan leg ákvörðun yrði tekin. Af framangreindu sést að samráðið hefur verið árangursríkt. Flestar athugasemdir sem bárust um veiðar í SOVV eru bundnar við austursvæði þjóð- garðsins. Ákvað stjórnin að fela svæðisráði og þjóðgarðsverði þar að leitast við að leiða málið til lykta og síðasta vor hófst þar sam- ráðsferli. Haldnir voru nokkrir fundir í svæðisráðinu með góðum gestum, m.a. full trúum Skotvís, Skaust, Umhverfis stofnunar og hreindýraleiðsögumanna. Opið málþing var haldið 17. mars síðast- liðinn um málefnið og heppnaðist vel. Menn fengu þar tækifæri til að hittast, fræðast og skiptast á ólíkum skoðunum um veiðar. Nú mun svæðisráð vinna úr gögnum og senda ályktun til stjórnar fyrir vorið. Ég tel að þessi tvö samráðsferli skili góðri sátt og að hægt verði að vinna áfram saman á jákvæðan og uppbyggilegan hátt við að byggja þjóðgarðinn okkar upp. Ég hvet landsmenn alla til að snúa bökum saman og hlúa vel að þeirri dýr- mætu þjóðargersemi sem Vatna- jökulsþjóðgarður er og njóta hennar um leið. Þessa dagana er rætt um framtíð lífeyriskerfisins. Við stofnun almennu lífeyris sjóðanna upp úr 1965 var réttinda- kerfið reist á þeirri forsendu að lífeyris þegar ættu tryggan lífeyri sem næmi um 72% af meðalárs tekjum, tengdum við verðlagsvísitölu. Um 25% elli- lífeyris kæmi frá ríkinu, iðgjald í líf eyris sjóð var miðað við að sjóðirnir tryggðu 57% af dag- vinnutekjum launafólks. Stjórnmálamenn hafa á síðustu áratugum sótt auknar tekjur í ríkissjóð með því að auka tekju- tengingar í bótakerfinu og þar með minnka hlut Trygginga- stofnunar í bótakerfinu. Þetta er komið svo langt að þátttaka TR í lífeyri einstaklings með 75 þús. kr. greiðslur úr lífeyrissjóði skerðist um sömu upphæð. Inn- grip stjórnmálamanna í kerfið hefur haft ákaflega letjandi áhrif á þátttöku fólks í lífeyris kerfinu og framkallar vaxandi þátt- töku í neðanjarðarhagkerfinu og undan skotum í kostnaðarþátttöku til velferðarkerfisins. Um er að ræða umtals verðar fjárhæðir, ef frítekjumarkið væri t.d. hækkað upp í 20 þús. kr. myndi upptaka ríkisins á lífeyrisgreiðslum frá lífeyrissjóðum minnka um 3 milljarða. Nokkrir halda því fram að lækka eigi ávöxtunarviðmiðið úr 3,5%, ekki síst stjórnmálamenn sem vilja sækja fé til lífeyris- sjóðanna á neikvæðum vöxtum til þess að standa við kosninga- loforðin. Þetta myndi ekki breyta miklu hjá þeim sem eru þegar á lífeyri eða eru að nálgast þann aldur, en hefði aftur á móti gríð- arleg áhrif hjá ungu fólki. T.d. myndi væntanlegur lífeyrir fólks sem er í dag innan við 35 ára skerðast um 25% ef farið væri með ávöxtunarviðmiðið niður um 0,5% eða í 3%. Ástæða er til að benda sérstaklega á að á Íslandi er ávöxtunarkrafan lág sé litið til annarra landa með uppsöfnunarlífeyris- kerfi, t.d. er ávöxtunar- krafa í Bandaríkjunum 4,35%. Í þessu sambandi væri mikið eðlilegra og heilbrigðara að lífeyr- issjóðirnir byðu sínum sjóðsfélögum sérstök lán á vildarkjörum til þess að kaupa sína fyrstu íbúð. Fram hafa komið hugmyndir um að fella n iður uppsöfnunar- kerfi og taka upp gegn- umstreymiskerfi. Ef tryggja á samsvarandi lífeyri, örorkubætur, makalífeyri og barnabætur og uppsöfnunarlífeyris kerfið er að greiða í dag, þarf iðgjald í gegn- umstreymiskerfi að vera 36%. Ef sú leið væri farin má reikna með að núverandi iðgjald væri óbreytt, en það myndi kalla á að framlag ríkissjóðs inn í kerf- ið þyrfti að vera vel ríflega það sem kemur inn með núverandi iðgjaldi. Þetta er ekki flókið því liðlega helmingur þess sem líf- eyrisþegi fær útgreitt eru vextir og vaxtavextir af sparnaði hans í uppsöfnunarsjóð. Nokkrir, þar á meðal ráðherrar, ræða um að sameina eigi alla líf- eyrissjóðina í einn. Ef þetta verð- ur gert er ekki komist hjá því að taka ákvörðun um hvort ætlunin sé að skerða réttindi hjá einhverj- um hópum, eða jafna réttindi allra við það besta. Eðli málsins samkvæmt er ekki framkvæman- legt að jafna réttindin nema að hækka iðgjöldin umtalsvert hjá þeim sem búa við lakari réttindi. Tryggingarfræðilega séð eru hópar á vinnu markaði ákaflega mismun- andi. Þar er að finna ástæðu þess að sumir sjóðir geta verið með mun dýrari réttinda- kerfi en aðrir. Ef lífeyris sjóðirnir á almenna markaðn- um yrðu t.d. sam- einaðir án þess að iðgjald væri hækkað, myndi það valda allt að 20% skerðingu á réttindum í sumum lífeyrissjóðanna, þá sérstaklega iðnaðar- mannasjóðunum. Með öðrum orðum; það væri þá verið að flytja umtals verðar eignir frá einum hópi til annarra, ásamt umtalsverðum flutningi á fjár- munum milli kynslóða. Í þessu sambandi er ástæða að benda á að Fjármálaeftirlitið hefur gefið það út að til þess að standa undir óbreyttu kerfi opinberu sjóðanna, þurfi að hækka iðgjald upp í 19% eigi þeir að vera sjálf- bærir. Það þýðir að ef jafna á öll lífeyrisréttindi án þess að staða nokkurs hóps væri skert þyrfti að hækka iðgjöld umtalsvert, eða allt að 7%. Inngrip stjórnmála- manna í kerfið hefur haft ákaflega letjandi áhrif á þátttöku fólks í lífeyris- kerfinu… Með aukinni uppbyggingu og þjónustu mun fjöldi ferðamanna til svæðisins aukast enn frekar… Vatnajökuls- þjóðgarður – stoltið okkar! Staða lífeyrismála Náttúruvernd Kristveig Sigurðardóttir verkfræðingur og stjórnarformaður Vatnajökulsþjóðgarðs Lífeyrissjóðir Guðmundur Gunnarsson rafiðnaðarmaður
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.