Fréttablaðið - 31.03.2012, Qupperneq 106

31. mars 2012 LAUGARDAGUR66
Þ
að eru forréttindi
að vera skátahöfð-
ingi og verkefnin
eru fjölbreytt. Þau
byggjast á heim-
sóknum á dreka-
skátamót hjá yngstu krökkunum
og að vera í kokteilboðum með
barónessum og kóngum og öllu
þar á milli,“ segir Bragi Björns-
son lögmaður og skátahöfðingi
Íslands sem hefur verið stanslaust
í skátastarfi í þrjátíu og tvö ár og
gegnt ýmsum embættum.
Bragi kveðst hafa eignast vini til
lífstíðar innan hreyfingarinnar
enda sé heillandi að fá að hitta
fólk alls staðar að úr heiminum
með ólíka trú og ólíkan bakgrunn
og það eina sameiginlega sé skáta-
starfið. Þegar spurt er nánar út
í samskipti hans við kóngafólk
svarar hann. „Félagsskapurinn
World Scout Foundation hefur
þann tilgang að safna fé til heims-
hreyfingar skáta og heiðursfor-
maður hans er Karl Gústaf Svía-
kóngur sem er mikill skáti. Hann
mætir líka á öll heimsmót sem
eru haldin á fjögurra ára fresti
og sefur þar í tjaldi eins og við
hin. Þeir eru ekkert sérstaklega
hrifnir af því öryggisverðirnir.“
Á enn upp á pallborðið
Nú er hátíðaár hjá íslenskum
skátum því hundrað ár eru frá
því hreyfingin skaut rótum hér á
landi. „Þetta er vissulega merki-
legur áfangi,“ segir Bragi. „Það er
ekkert sjálfgefið að frjáls félaga-
samtök skuli hafa verið á lífi í
hundrað ár ef maður veltir fyrir
sér öllum breytingunum sem
orðið hafa í heiminum á þeim
tíma. Skátahreyfingin varð til
árið 1907 – hún var ekki stofnuð
formlega – heldur varð til þannig
að Baden nokkrum Powell fannst
börn í borgum ekki hafa nóg fyrir
stafni og vildi gefa þeim tækifæri
til að verja frístundum sínum á
uppbyggilegan hátt. Hann fór að
skrifa efni sem höfðaði til krakka
og kenna þeim að stofna flokka
sem leystu hinar ýmsu þrautir
úti í náttúrunni. Hugmyndin
fór eins og eldur í sinu um Bret-
land og Baden Powell ákvað að
hætta sínum ferli í hernum til
að halda utan um starfið. Þrátt
fyrir allar tæknibreytingar sem
orðið hafa síðan á það ævintýri
sem skátahreyfingin er enn upp
á pall borðið.
Bragi viðurkennir að sam-
keppni um frítíma barna sé mun
meiri en fyrir einni öld, þar komi
til tölvur, sjónvarp, íþróttir,
almenn tónlistarkennsla og margt
fleira. „Aðalatriðið er að börn hafi
aðgang að heilbrigðum félags-
skap,“ segir hann. „Tækið sem við
skátarnir höfum er útilífið og sú
áskorun að kljást við náttúruna.
Krakkarnir mynda hópa sem tak-
ast á við ýmsar þrautir og finna
lausnir. Við fullorðna fólkið eigum
að vera þeim til halds og trausts
en ekki gera hlutina fyrir þá.
Hitt er svo ljóst að skátafélögin
eru knúin áfram af hugsjón og
krafti vissra einstaklinga og þar
sem fullorðið fólk tekur að sér að
vera sveitarforingjar er mesti
stöðugleikinn í starfinu. Á því
hvílir sú krafa að hafa starfið það
spennandi að krökkunum leiðist
ekki og okkar verkefni sem erum
að sinna landshreyfingunni er að
finna leið til að létta undir með
þessum sjálfboðaliðum svo þeir
brenni ekki út.“
Þóttum hallærisleg
Bragi segir þekkt að þegar
krakkar komist á gelgju aldurinn
vilji áhuginn minnka á skipu-
lögðum tómstundum. Þó kveðst
hann finna fyrir breytingu á því á
síðustu árum. „Okkur er að takast
að halda betur í aldurs hópinn frá
fermingu fram að menntaskóla.
Björgunarsveitir taka inn nýliða
um 17 ára aldurinn og það hefur
verið mjög eðlilegt framhald hjá
mörgum skátum að ganga til
liðs við þær. Vegna þeirra skýru
markmiða skáta hreyfingarinnar
að gera unglinga að virkum og
ábyrgum einstaklingum er það
þeim eðlilegt að láta gott af sér
leiða í björgunarsveitum. Við
teljum okkur líka finna að gildi
okkar skátanna séu aftur að
komast í tísku eftir hrun. Við þótt-
um ansi hallærisleg á tímabili. Ég
fann það á eigin skinni að sumum
þótti einkennilegt að lögmaðurinn
skyldi vera að eyða tíma sínum
í eitthvert sjálfboðaliðastarf
í stað þess að græða peninga.
En það er mun meiri skilningur
á starfi okkar í samfélaginu í
dag. Við þreytumst líka seint á
að benda á að niðurstöðurnar af
þjóð fundinum, um þau gildi sem
íslenska þjóðin taldi skipta mestu
máli, hafa ótrúlega samsvörun
við skátalögin. Og nú þegar við
fögnum því að hafa verið við lýði
í hundrað ár þá lítum við ekki
bara í baksýnisspegilinn heldur
horfum fram á veginn í þeirri
trú að sá samhugur og sú hjálp-
semi við náungann sem við lofum
í skátaheitinu eigi fullt erindi
áfram. Þess vegna erum við svo
bjartsýn.“
Erum að komast í tísku aftur
Bandalag íslenskra skáta hlaut samfélagsverðlaun Fréttablaðsins í flokknum Frá kynslóð til kynslóðar. Röksemd: Skátahreyfingin
hefur gegnt mikilvægu hlutverki sem valkostur í frístundastarfi barna og ungmenna í hundrað ár og leitt marga inn í veröld
útivistar og náttúruskoðunar. Gunnþóra Gunnarsdóttir spjallaði við Braga Björnsson skátahöfðingja.
ÚR KAFI Skátahöfðinginn skellti sér í brúarstökk á aldarafmæli
kvenskáta 2010.
Á HEIMSMÓTI Með skátum frá Líbanon sem skemmtu með þjóðlaga-
tónlist og þjóðdönsum á Jamboree í Svíþjóð í fyrrasumar.
MEÐ KÓNGAFÓLKINU Með hollenskum skátum og sænsku konungs-
hjónunum en Karl Gústaf er mikill skáti og heiðursformaður World
Scout foundation.
Í GLÖÐUM HÓPI Bragi að leik með drekaskátum á drekaskátamóti á Úlfljótsvatni 2011.
Bragi sá um matarúthlutun
á landsmóti 1999. Þá komu
breskir skátar til hans, afskap-
lega kurteisir og sögðust vera
ánægðir með matinn, gallinn
væri bara sá að mjólkin í
grænu umbúðunum væri alltaf
súr. Þá var ekki um annað
að gera en að setjast niður
með 18 manna hóp og kenna
honum að borða súrmjólk
með púðursykri og tilheyrandi.
Á undirbúningsfundi vegna 100 ára afmælis
skátahreyfingarinnar í heiminum 2007 var Bragi að
kynna sér matarmálin. Meðal félaga hans frá Asíu
var mikil rekistefna út af því hvernig hrísgrjón yrði
boðið upp á. Íslendingurinn hafði enga grein gert
sér fyrir því að mikill munur væri á lengd og breidd
hrísgrjóna. Maðurinn er alltaf að læra.
Skátastrákurinn frá Íslandi reiknaði heldur ekki með
því að þurfa nokkru sinni að mæta á skátafund í
smóking, innan um barónessur, kóngafólk og for-
stjóra stórfyrirtækja. En að því kom.
Bæði kennir og lærir
SAMFÉLAGSVERÐLAUN