Heimilisritið - 01.01.1955, Side 27

tveir, sem drottnuðu yfir henni,
bræðurnir Bleda og Attila, í
þann veginn að leggja undir sig
heimsveldi.
Það virðist svo sem Attila, eft-
ir að hann hafði drepið bróður
sinn til að verða alls ráðandi,
hafi í fyrstu hugsað sér að leggja
undir sig Austur-rómverska rík-
ið, og árið 447 var hann kominn
að Konstantinópel. En hann
skildi, að jafnvel þó honum
tækist að leggja undir sig land-
ið, gæti hann ekki haldið því,
til þess var það alltof þéttbýlt
og vel skipulagt. Hann samdi
frið gegn því að fá ógrynni gulls,
og nú beindi hann augum sín-
um til vesturs.
Vestur-rómverska ríkið riðaði
til falls. Germanir höfðu fyrir
löngu brotizt inn í það og gerðu
sig líklega til að taka yöldin. í
Suður-Frakklandi sátu Burgund-
ar og Vestgotar, í Norður-Frakk-
landi höfðu Frankar stofnað sitt
eigið ríki, á Spáni voru Suevar,
í Norður-Afríku Vandalir. Rík-
ið var sem sagt komið í mola.
Vestur-rómversku keisararnir
sátu í Ravenna á ítalíu, þeir
skiptu sér lítið af málefnum rík-
isins, en lifðu í svalli og óhófi.
Þeir vissu lítt, hvað fram fór í
veröldinni, og fengi fólkið stöku
sinnum að sjá þá, sátu þeir í há-
sæti af gulli og purpura, um-
kringdir lífverði, sem hjó fólkið
niður, ef það kom of nærri. Það
voru ekki lengur þeir, sem
stjórnuðu, heldur „hermeistari“
þeirra Magister militum.
Þegar Attila hóf för sína til
að leggja undir sig Vestur-róm-
verska ríkið, sat Valentinian á
veldisstóli í Ravenna, og Aétius
var hermeistari hans. Faðir hans
var Germani, móðirin ítölsk,
hann var hár, afrenndur að afli,
hugrakkur, ágætur skilminga-
maður og afburða hershöfðingi,
en sem stjórnandi fastur fyrir,
hagsýnn og brögðóttur. Það var
sem síðasti neisti hins deyjandi
Rómaveldis hefði blossað upp í
honum af miklum krafti. Hann
var voldugasti maður vesturs-
ins á sama hátt og Attila aust-
ursins. Þess var ekki langt að
bíða, að þeim slægi saman.
Andstæður hinna tveggja
ríkja voru miklar. í Vestur-róm-
verska ríkinu var fullt af borg-
um og bæjum, herbúðum og
þjóðvegum, það var skipuleg
ríkisheild. Höfuðborg Húnanna
var tjaldbúð og í henni miðri
stóð höll úr ótilhöggnum trjá-
bolum. í höllinni sat hinn ská-
eygi Húnakóngur, umkringdur
lénsmönnum sínum: öllum þeim
germönsku furstum og höfðingj-
um, er hann hafði sigrað. Hann
var lítill vexti, en frá honum
JANÚAR, 1955
25