Fjölnir - 30.10.1997, Blaðsíða 54

Gautl Sfgþórsson Söguskoðun til sölu

„YHRLYSINGAR“
Yfirlýsingar eru áhrifarik að-
ferð til að fá hugann til að
fara eftir því sem yfirlýsing-
in segirtil um.
Yfirlýsingarnar eru skrifaðar
á lítil spjöld. Yfirlýsingarnar
eru einskonar „forrit“ sem
fara af stað þegar þú þarft
á þeim að halda. Til þess að
Yfirlýsingaaðferðin virki
verður að venja sig á að
draga spjöld með yfirlýs-
ingu á hverjum degi. Best er
að skoða þær á morgnana
og á rólegum tíma á kvöld-
in. Einnig er hægt að vera
með kortin á sér og skoða
þau af og til yfir daginn.
Dæmi um nokkrar yfirlýs-
ingar sem snúa að
sköpun:
Ég er skapandi og hlusta
á skapandi leiðsögn.
4 Ég hlusta á innri rödd
skapandi hugsunar.
Ég er tilbúinn að læra að
skapa.
Ég hef stöðugan flaum af
góðum hugmyndum.
Ég hef óvenjulegan hæfi-
leika til að koma með
skapandi úrlausnir.
4 Ákvarðanir mínar eru
alltaf byggðar á skapandi
hugsun.
Ég hef sterkt ímyndunar-
afl.
4 Ég ber virðingu fyrir sjálf-
um mér.
• Ég treysti tilfinningum
mínum.
Framhald á siðunni á móti>
og innanlandsdeilum sem leiddu það af sér að
íslendingar gengu Noregskonungi á hönd með
Gamla sáttmála. Tóku þá niðurlægingartímar við
fyrir þjóðina, sérstaklega undir nýlendustjórn
Dana. Þeim lauk ekki fyrr en með þjóðlegri
vakningu upplýsingarmanna, útgáfu Fjölnis og
þjóðffelsisbaráttu undir forystu Jóns Sicurðssonar
sem leiddi til endurreisnar Alþingis og endur-
heimtar fullveldis. Þessi saga hefur margoft verið
sögð, t.d. í (slenzku pjóðemi (1903) og Gullöld,
íslendinga (1906) eftir Jón Jónsson Aðils og marg-
útgefmni kennslubók Jónasar Jónssonar frA
Hriflu, íslandssögu hatyla bömum (1915).
Nútíminn á íslandi er samofinn þjóðernis-
hyggjunni. Hún er ríkur þáttur í íslenskum
stjórnmálum, menntastefnu og söguskoðun, hug-
myndafræði sem ekki varð dregin markvisst í efa
fýrr en á síðari árum. Söguskoðun er einn mildl-
vægasti þáttur þjóðernishyggjunnar. Forverar
okltar, allt frá tímum Jóns Sigurðssonar, hafa sagt
söguna markvisst í pólitískum tilgangi. Sagan
hefúr tekið á sig mörg gervi. I skrifúm Fjölnis-
manna var hún hjúpuð dularblæ „þjóðarandans".
Undir aldamót varð hún nokkurs konar para-
dísarmissir þar sem þjóðveldistíminn var baðaður
gullaldarljóma, en þjóðin missti sjálfstæðið í
hendur erlendra konunga. Litið var svo á að hún
gæti ekld endurheimt paradís sína fýrr en með
fúllu sjálfstæði frá Dönum.
Um miðja öldina setti Sicurður Nordal fram
áhrifaríka endurskoðun fslandssögunnar, íslenzka
menningu (1942) þar sem
hann lagði fram skýringu á
því hvað væri sérstakt við
þjóðina og af hverju
þjóðernisins skyldi gætt
á umbrotatímum her-
náms og heimsstyrjaldar.
Sigurður leitaðist við
að sýna ffam á að
sérstakan menningar-
arfþjóðarinnar,
tungumálið og sög-
una yrði að vernda
og halda við
fyrir ókomnar
kynslóðir að
njóta. Árið
yyÁn þess að gera lítið úr
arfleijð Dalasýslu, þá hefur hin
sögulega „nœrvera“sem Ólafur
leggur til að ferðamanna-
iðnaðurinn byggi á einn stóran
galla: Hún er ósýnileg. Það er
ekki miklar sógulegar minjar
að sjá, t.d. á Eiríksstóðum þar
sem rœður voru haldnar í
hlíðinni yfir grasi grónum
þústum. Þess vegna lagði
forsetinn til, ásamt jyrir-
mönnum í sveitinni, að hafist
yrði handa við að byggja
sjónnenar „ minjar “ til að geta
sýnt nœrveru sógunnar í
islensku landslagi. “
1942 höfðu íslendingar breytt bændasamfélagi í
iðnaðarsamfélag á örskömmum tíma og Sigurður
óttaðist að það myndi valda rofi í sögu þjóðar-
innar. Tungan og menningin myndu ekld hafa
tíma eða aðstæður til aðlögunar og yrði því varp-
að fýrir róða. Sá ótti er jafú gamall nútímavæð-
ingu íslands og er enn virkur í gildismati okkar,
til dæmis aftan á mjólkurfemum þar sem mál-
vernd er hampað, svo ekki sé minnst á foreldra
sem brýna það fýrir börnum sínum að segja „mig
langar".
Hér hefúr þó orðið breyting á. Arfleifð þjóð-
ernishyggjunnar hefúr á síðari tímum orðið
okkur að hálfgerðu vandamáli. Við erum ekki
lengur sú þjóð sem þurfti á þjóðernishyggju
sjálfstæðisbaráttu og lýðveldisstofúunar að halda,
en við sitjum uppi með tákn og hugmyndir sem
henni tilheyra. Þegar við tölum um land, þjóð og
sögu eiga þau sér allt aðra samsvörun í menning-
unni en fyrir tíu eða tuttugu árum. Þessar breyt-
ingar komu skýrt ffam í máli forseta íslands á
ferðum hans innanlands og utan í sumar.
Undir Pnkinng sól
Hugmyndir Ólafs Ragnars Grímssonar um
hátíðahöld vegna landafúndanna hefðu átt að
vera flestum kunnugar eftir opinbera heimsókn
forsetahjónanna í Dalina í lok júní á þessu ári.
Meðan á heimsókninni stóð kynnti forsetinn
heimamönnum hugmyndir sínar og lagði áherslu
á að í byggðinni þyrfti að efla ferðamannaþjón-
ustu til þess að hægt væri að selja Dalina sem
áfangastað ferðamanna. í ffémim af heimsókn-
inni og í þætti Rtkissjónvarpsins „Undir Dalanna
sól“ mátti heyra þessar tillögur forsetans og
heimamanna. Stóra verkefnið yrði að gera sveit-
ina aðlaðandi fyrir ferðafólk og dl þess þyrfti
beinlínis að búa áfangastaðina til.
Án þess að gera lítið úr arfleifð Dalasýslu, þá
hefúr hin sögulega „nærvera" sem Ólafúr
leggur til að ferðamannaiðnaðurinn byggi á
einn stóran galla: Hún er ósýnileg. Það er
ekki miklar sögulegar minjar að sjá, t.d. á
Eiríksstöðum þar sem ræður voru haldnar í
hlíðinni yfir grasi grónum þústum.
Þess vegna lagði forsetinn til,
ásamt fyrirmönnum í sveitinni,
að hafist yrði handa við að byggja
sjónrænar „minjar“ til að geta sýnt
nærveru sögunnar í íslensku landslagi.
Með aðstoð fornleifafræðinga
yrði bæjarstæðið grafið upp og þar
hjá byggður bær eins og ffóðir
menn telja hús Eiríks hafá verið.
Ræður voru haldnar um það
hversu brýnt það væri að reisa slík-
an bæ eftir ffæðilegum ágiskunum,
Jj
54
iölnir
timarit handa
islendingum
hnust ‘97
1 >/ ( » t
(ié'it sA