Fjölnir - 30.10.1997, Blaðsíða 8

Fjölnir - 30.10.1997, Blaðsíða 8
/ / Hannes Lárusson Snerting „Hver pissaði í púðrið? Efallt vœri eðlilegt tœkju hér upp þráðinn þau Halli og Ladcli, Biggi og Bjami, Hosi og Posi, Nordal og Kvaran, Öm Ingi, Magnús Scheving og Þor- valdur eða eitt par afheiðvirðu lista- hjónunum með œmti og skræmti og botnuðu þetta með slagorði Péturs, Kristjáns ogfélaga: Eitthvað einfalt. “ þjóðar. Aðdráttaraflið felst í sakleysinu. Fámennið og úrræðaleysið í gegnum aldirnar hefúr skilið sumt af landinu eftir ósnortið, en allt sem er ósnortið, óræktað, er of saklaust til þess að vera spennandi til lengdar, það vekur hins vegar hrifn- ingu, ef til vill á endanum umhyggju, en ekki djúpar og óstýrilátar ástríður. í þessu litla sam- félagi hafa skapast hefðir þungar sem blý, sumar mætti skilgreina sem byrði sögunnar, aðrar fund- ið vígi í steinbörnum landsfeðranna. Aldalöng undirokun, einangrun og fásinni virðist á endanum hafa náð að stökkbreyta nokkrum erfðavísum hjá þjóðinni. Þeir hafa getið af sér valdahrokann, hina kotrosknu fávísi sem kristallast í daðrinu og smjaðrinu sem haft er í frammi hjá umboðsmönnum kóngsins; sem nú á tímum þykjast borubrattir lénsherrar yfir skikun- um þar sem leiguliðarnir hokra hver við sinn þúfnabana. í koti karls er lyktin af viðbrenndu soðningsfroðunni horfin og grauturinn sem ekki gat hætt að sjóða, hættur að sjóða. Handfjalla menn nú sleipan og mjúkan skyndibitann sem heitir orku beint í æð, því mikið er að gera. Flóin er líka horfin og hætt að minna kotunga á, með því að bíta þá, að þrátt fýrir allt séu þeir í ein- hverjum skilningi til. Og lúsin sýgur ekki lengur blóð. Það er stökkbreyttur erfðavísir sem tekið hefúr sér bólfesm í æðum þeirra og beinum. Þrútin fés og bleik ásamt fiöktandi augum (vegna þess að hann heldur að hugsanir hans, sem em nú ekki allar beint fallegar, sjáist í augunum á honum) er óbrigðult svipmót þegar þrælslundar- genið bítur innan frá, bímr í blóðið og merginn. Hinir krúttlegu (hvaða vinnuheiti viltu ann- ars nota?) sveitahöfðingjar, umboðsmenn kóngs- ins, lénsherrar, fýlgifiskarnir, erfðaprinsarnir og prinsessurnar fölu með dreymnu steinaugun annars vegar, og bleiku þrælarnir, tómthúsmenn- irnir og kotungarnir augnstyggu hins vegar, líta út, þegar þeir em hver með öðmm, eins og ást- fangið par. Bleikt og hvítt — undir niðri em þeir hræddir og víraðir — undir niðri kunna þeir að hata hverjir aðra. HeitMr arnutur Enn kargaþýfi líkingamálsins, það sem kalJað er á ensku „beating about the bush“ og þýðist á ís- lensku „að fara eins og köttur í kringum heitan graut“. Það sem ég á við er einfaldlega að íslenskt menningarlíf, en íslenski myndlistarheimurinn alveg sérstaklega, er markaður, mér liggur við að segja sjúkur, annars vegar af valdahroka, fúmi og einangmn þeirra sem fara með stjórn myndlistar- stofnananna og hins vegar kyrkingslegri undir- gefni listamannanna sjálfra sem jaðrar við hrein- rækaða þrælslund. Hvor tveggja er vafalaust „í góðu“ enda „allt er svo krúttlegt í kardimommu- bæ“ eins og údendingarnir segja. Auglýsing A L L E R i A kHORNIÐ^ Gallerí Hornið er hentugur vettvangur fyrir minni listsýningar. Allar nánari upplýsingar gefur Ólafur Engilberts sími 5153862 & 5525659 Galleri' Hornið - djúpstæð og lifandi myndlist / andi forstöðumanni Listasafiis Islands var bannað að vera úti eftir 10 á kvóldin. („Bannað! Af hverjum svo sem?“ Hefðum, uppeldi, en ofar öllu vissunni um það að návígið og sýnileik- inn á vettvangi listarinnar og lífiins grefur undan virðingu fyrir því valdi sem fólkið ímyndar sér að embœttið og/eða uppruni hafi fiert þeim.) Sá sem nú hefur tekið við á að vera kominn úr augsýn jyrir klukkan 8. “ Cott wð. ef allt wneii eðlíleg* Ég er sjálfúr líka hluti af þessu. „Passaðu þig!“ Umhyggja?, stundum úr hörðusm átt. „Glanna- skapurinn verður til þess að hann verður barinn eins og harðfiskur með ógurlegum mjölni kerfis- ins og frumpörtunum skipt upp á Kjaftaklöpp,“ vona aðrir. „Vanþakklæti!" segja þeir vammlausu og hjálpsömu og gefá eftirfarandi ráð: „Mitt fólk hefúr alltaf sagt: Það er best að vera ekki að eyða tíma í að reyna að breyta hlutunum og allra síst kerfinu, sem er jú kerfið okkar. Það sem mesm máli skiptir er að vinna af einlægni og nýta hæfi- leika sína sem best!“ „Þetta var nú gott ráð. Ég skal koma þessu á framfæri." Þú fýrirgefúr, ég held nú samt áffam upp- teknum hætti, vegna þess að núverandi ástand er á góðri leið með að kljúfa myndlistarheiminn niður í óbætandi trúnaðarbresti milli allra þeirra sem á menningu og list þurfa að halda til að geta þrifist með reisn. Hér á ég jafnt við stofúanafólk- ið sjálft, listskapendur og fólkið í landinu sem síst má án listarinnar sinnar vera ef vel á að fára. Líf- efnaffæði myndlistarheimsins, þögult afl hinna stökkbreynu erfðavísa, hefúr gert lénsherra lista- heimsins, listamennina og ofar öllu listina sjálfa, deiga, linað allt dæmið upp. — Og nú gæti þessi texti, áður en hann fer alveg úr böndum, snögg- lega breyst í reyfara: Hver pissaði í púðrið? Ef allt væri eðlilegt tækju hér upp þráðinn þau Halu og Laddi, Bicgi og Bjarni, Hosi og Posi, Nordal og Kvaran, Örn Ingi, Magnús Scheving og Porvaldur eða eitt par af heiðvirðu listahjónunum með æmti og skræmti og botnuðu þetta með slagorði Péturs, KristjAns og félaga. „Eitthvað einfalt" og styttu hér greinina með sóma, hefðu jafúvel náð að skrifa hana alla til baka aftur fýrir upphafið. Já, hver pissaði í púðrið? — Lati-Geiri er alla vega með fjarvistarsönnun. Er þetta hluti af þessari gamansemi sem var lofað? Olíur, púður oa eldmóður Það er athyglisvert umhugsunarefni að aðbúnað- ur og vattvangur til myndlistariðkunar er betri hér á landi en halda mætti. Aðstaða til listsköp- unar er hér að mörgu leyti mjög góð. Víða ágæt vinnuaðstaða svo sem hjá Myndhöggvarafélaginu, Grafíkfélaginu og Straumi. Víða um iand að- gangur að góðum gestavinnustofúm. Sýningarað- staða á stór-Reykjavíkursvæðinu í heildina með því besta sem gerist í hvaða landi sem er, bæði hvað snertir stærð og gæði rýma. Myndlistar- menn og þeir aðrir sem við myndlist sýsla em upp til hópa vel menntaðir og margir með fjöl- þætta reynslu af listrænni starfsemi. í vissum skilningi hefúr fólkið í landinu auk þess mikinn áhuga á listum. Samt er eitthvað meira en lítið að. Einhver þrúgandi kyrrstaða og fýla. Myndlistarheiminum á íslandi má líkja við vistarveru einhleypings þar sem haldin hafa verið mörg og löng partý, en aldrei opnaður gluggi. Köfnunartilfinning og klostrófóbía, hugarfárið í fjötrum, limirnir linir. Vél myndlistarheimsins má líkja við ótótlegan sótraft. Sótraft þennan þarf að taka í gegn og slípa allan upp með olíum valddreifingar og sam- vinnu á víxl. Hver vill ekki sitja í knáum torfæru- dreka sem dansar yfir hvern hrygg og öldu knú- inn orku útsjónarsemi, hugprýði og eldmóðs? Vandinn tengist sem sagt rakettunum í rass- gatinu. (Þetta á ekki að vera dónalegt. Gamalgró- ið orðatiltæki, ekki laust við góða tilfinningu.) Með öðrum orðum, það er nóg til af púðrinu, en það hefúr blotnað með dularfúllum hætti. Það þarf að koma rakettunum á rétta staði. Skilja ekki allir þetta líkingamál? Þegar listaheiminum, ef hann væri nú maður og kona, finnst eins og hann sé með rakettu í rassgatinu (og búið er að þurrka púðrið) er þá ekki allt í lagi? Hrteðsla oa hrokl Hver hefúr ekki upplifáð það að hafa mætt á málþing þar sem listin er rædd, eða þá opnanir eða sýningar þar sem vaxtarbroddur myndlistar- innar er talinn vera hafður um hönd, ekki bara einu sinni, heldur ár eftir ár, án þess nokkurn tíma að hafá séð til þeirra sem eru skipaðir til þess að stjórna opinberum afskiptum og rekstri einmitt þessa málaflokks? í rauninni verða lista- mennirnir að koma til þeirra í þær stofnanir sem þetta fólk vinnur í, stofnanir sem þó í allri um- sýslu byggjast nær eingöngu á myndlistarlegum ffamkvæmdaratriðum. í íslenskri menningu, en þó sérstaklega í allri stjórn myndlistarmála, ríkir í reynd lénsskipulag útfært að mesm í anda em- bættismannakerfisins danska frá 19. öld þar sem samskipti þeirra sem stjórna þessum stofúunum og myndlistarmannanna er eins og milli smá- höfðingja og leiguliða, eða eins og þetta var í ís- lenska sveitasamfélaginu löngum, milli stórbænda og embættismanna kóngsins og tómthúsmanna og kotkarla. Embættismenn stíga aldrei fáeti inn í kotin og tómthúsin, nema með þeim sé fýlgdar- lið og þá helst údendingar sem þarf að sýna ís- lensku orginalana, þó aðeins í stuttan tíma, í náttúrlegu umhverfi. Á fýrri árum virtist þetta kerfi geta gengið þar sem embættismenn og höfðingjar (það er víst ekki til siðs að setja dæmið upp með þessum hætti þar sem ein af helstu goðsögnum íslenska samfélagsins er að það sé ólagskipt), margir af „Hvemig vœri nú að prófa kokteilinn: „Paradís“: H10 appelsínudjús, 3/10 apríkósulíkjör, 6/10 gin. Hristist. “
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Fjölnir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fjölnir
https://timarit.is/publication/985

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.