Fjölnir - 30.10.1997, Blaðsíða 15

Fjölnir - 30.10.1997, Blaðsíða 15
I haust lagði HANNES SlCURÐSSON niður gallerí sitt, Sjónarhól, sagði upp starfi sínu sem menningarfulltrúi í Gerðubergi og hætti á sama tíma öllu sýningarhaldi á Mokkakaffi. f eftirfarandi grein metur hann stöðu myndlistar í dag, veltir fyrir sér hvort listin sé bundin við myndverkið eða áhrif þess í samfélaginu og tekur dæmi af virkni nokkurra sýninga sem hann stóð fyrir á Mokka. Þingvfsltam HLUTABRÉfA Þingvisit. húsbréfa 7 áro * H8.J01 «w«» »m*e Í80.W3 'í«0 »í» OíMf jí«o vnvx 1*1!) (<*» •m moi FI&KMARKADUft VESTFi. MTKCKM1. TovruM««yCo .. í»n> «S«* KAUPMANNAHÖfN . .... «9S.8« !««.*» Vísitölur VERÐBREFAPINGS frá 1. mai 1996 Ohuveró a Rotlerdam-markaði, 20. mai til 29. júli Upplýsingabrögð sem myndlisM Hvert er til að mynda markmið listamannsins með vinnu sinni? íhefðbundinni listumraðu hejur verið talið að markmið hans sé verkið sjálft eða að minnsta kosti sýningin, þetta augnablik þegar verk- ið og áhorfandinn hittast augliti til auglitis. En nú verðum við að velta því jýrir okkur hvortþetta er ekki bara leið listamannsins að einhverju öðru marki; aðferð hans til að hafa áhrifá eða taka þátt í einhverri umraðu þar sem verkið sjálft þarf ekki endilega að vera til staðar. • Jón Proppé, Tímariti Máls og menningar, nr. 1 1997. Miklar breytingar hafa orðið á hefðbundinni list- sköpun í tímans rás, sumir gagnrýnendur halda því jafnvel fram að hún sé liðinn undir lok. ** Samt deila menn enn um núverandi stöðu lista- verksins. Walter Benjamin dró þá spámannlegu ályktun í grein sinni „Listaverkið á tímum fjölda- framleiðslu sinnar", sem oft er vitnað í og fyrst kom á prenti 1936, að „á því augnabliki þegar hætt er að meta listina eftir því hversu ósvikin hún er gerbreytist líka samfélagslegt hlutverk hennar. í stað þess að byggjast á helgisiðum byggist hún nú á öðru starfi — stjórnmálum.“ Spá Benjamins um að fjöldaframleiðsla listaverks- ins með prenttækni og ljósmyndun mundi að lokum grafa undan gildi þess, eyða áru hins upp- runalega og frelsa það úr viðjum hefðarinnar hef- ur ekki gengið eftir — að minnsta kosti ekki á þann hátt sem hann sá fyrir. Hann trúði því að þegar listaverkið sundraðist í fjöldaframleiddar spegilmyndir sínar mundi það ekki lengur til- heyra sviði valdastéttarinnar eingöngu. Þess í stað kaemi listaverkið til móts við skoðandann í sér- stökum aðstæðum hans, endurgert sem almanna- eign. Það sem Benjamin sá ekki fyrir, eða neitaði að horfast í augu við, var hvernig valdastéttin mundi nýta sér nákvæmlega þessa sömu tækni til dreifingar á sjónrænu efni sem markaðstæki á kostnað verkalýðsstéttarinnar sem nú gengur einfaldlega undir nafninu „neytendur". Hann sá ekki fyrir hversu mikið af sjónrænum áreitum og töddum beinast að hugsanlegum kaupanda hvar sem hann fer og lama skilningarvit okkar. Hann reiknaði ekki með því valdi sjónvarpsins sem nær til allra staða samtímis, fjölgun rása og beinna gervihnattaútsendinga frá vettvangi „um leið og það gerist". Hann hugleiddi ekki stóraukna markaðshlutdeild kvikmyndarinnar og tískuheimsins, vinsældir „pay-per-view“, „græna símanúmerið" og einhæfa ffamleiðslu fréttaiðnað- arins sem starfar undir yfirskini raunverulegs lýð- tæðis (og ríkjandi þrýstihópar stjórna á hverjum stað en Reuter og CNN mata á alþjóðavettvangi). Ekki sá hann heldur fyrir tilkomu Internetsins, stafrænu ímyndina og upplýsingahraðbrautina, né gerði hann ráð fyrir einsleitni samsteypusið- menningarinnar sem starffækt er allan sólar- bringinn um gjörvallt Heimsþorpið. Og hann vanmat gjörsamlega bæði mátt skemmtanaiðnað- MIÐVIKUPAGUKJUCLlim 25 PENINGAMARKAÐURINN MA*n9« Ora»«tM«tAC.. TÓKý2T Mtamni* . FISKVERÐ A UPPBOÐSMORKUÐUM HEIMA FRETTIR Stálkonurnar kynna ísland MYNDIR af Btilkoniinununi nefndu I Wtnsltri niUúro h»f» nú hir*t I vMtMiwm linumuu um vaxt- •mekt. VaxumekUrttonumv Kncca Kem og McIkau Cuotat komu L3 l»l*nds íytir ntékrvm vfkum i Wmgsl- wm vi9 &A*myod»*ýnmgurui SUUkon- ornw, tem haldút var I U*U«Vni Akntryrar og Kringiumi f Iteykjívfk. UAunyndannn Bíll Dnbbin*, eitui af ftnfnrn<tum Umanfanna FÍex 0f> Mufcb Mtuf fítnna, lók myndir af konunum tveúnur J bienskri náttúru oj hafa þaw nú btral I Umarituirom I frHiatðkyn/i Inmi frl Urm-80, m.a. rióð tyr- kvrnnatuva hmg wn kuak. grftWlvga Und- kynningu þrita *íu vfðkwtn- »r»V Eituify afl (tálkonumar og Bill DuMnn* h«n hrirwt *vo af laodi og þjóð afl þau luö fullan hug i bA koma aflur hú-.f>að ti) landa. FISKvERO A UPPBOÐSMORKUÐUM HEIMA tfcrrA/f Oartla* &/K* .. STOKKHÓLMUR arins og ofbeldiseðli nútímaauglýsinga þar sem valið hverju sinni er bara orðið spurning um lífsstíl og spannar allt svið mannlegrar tilveru ffá nýjasta sundfatnaðinum til trúarbragða, heimspeki og stjórnmála. (Líkt og ónafngreindir handverksmenn miðalda er auglýsingafólkið hinir ósýnilegu múrarar samsteypudómkirkjunnar.) En umfram allt bjóst Benjamin ekki við hinni hröðu hnignun borgarastéttarinnar í síð- kapítalísku samfélagi og að flókið gildismat hennar myndi smám saman liðast í sundur og alheimslögmál sjónarspilsins („spectacle") leysa það af hólmi. Benjamin trúði staðfastlega á „list fólksins", jafnvel þótt það kærði sig ekki um hana. f samræmi við módernistíska verkaskipt- ingu var Iitið á listamanninn sem hina einu og sönnu uppspretm skapandi orku, en að hlutverk menntamannsins væri að túlka gjörðir hans og veita siðferðilega handleiðslu með því að mæla fyrir munn fjöldans. Benjamin var frábær tals- maður og áreiðanlegt að arfleifð hans á effir að frjóvga umræðuna enn um hríð. Látum þetta nægja um kunnugleg atriði í kenningu Benjamins. Það sem er áhugaverðara í þessu samhengi er hve ritgerð hans er einkenni- lega tímalaus, og ekki að ástæðulausu. Ósegjan- legur fjöldi af eintökum og þýðingum þessarar greinar hefúr verið ffamleiddur í áratuganna >■ *) Eftirfarandi grein eftir Hannes Sigurðsson listffæðing var flutt sem erindi á alþjóðlegri ráðstefnu sfyingarstjóra á vegum Nordic Institute for Contemporary Art (Nordica) sem fam fór í Lofoten í Noregi dagana 13.-17. september sl. Ámi Óskarsson þýddi úr ensku, en á frummálinu heitir greinin „Infotactics as Art: Extrinsic Implantations within the Wii/nmatic Field of Media“. Þess má geta að Hannes hlaut 25 þúsund kr. styrk til ferðarinnar á Lofoten frá menntamálaráðuneytinu. Dauði heföar er frelsandi, eins og dauðinn erjajhan, ekki hamlandi. Þegar listin er kom- in niður á botninn eru engir vegyisar sem hœgt er að fylgja, engin útópia til að líkja eftir, ekkert stigyeldi meistara og meist- araverka, engar tilvisanir eða upp- sprettur innblásturs sem eru merkilegri en aðrar, aðeins ótakmörkuð út- þensla ýmissa mögu- leika. Þegar ekki er lengur hœgt að skil- greina list út frá heföinni er aðeins hœgt að meta návist hennar útfrá því hvemig hún greinir sigfrá öðrumfram- leiðsluháttum, útfrá því hvemig hún sker sig gjörsamlega frá öðru — eða hve vitagagnslaus hún er, hvort sem við á. Fjölnir hnust '97 15
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Fjölnir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fjölnir
https://timarit.is/publication/985

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.