Bændablaðið - 07.02.2013, Blaðsíða 12

Bændablaðið | Fimmtudagur 7. febrúar 201312
Fréttir
Ef keyrt er um sveitir landsins
má á stöku stað sjá lokuð hlið
á vegarslóðum sem kyrfilega
eru merkt „Einkavegur –
óviðkomandi umferð bönnuð“.
Þegar slík skilti ber fyrir augu
verður mér yfirleitt hugsað á
þá leið að þarna hafi einhver
skrattakollurinn að sunnan komið
og keypt land án þess að hafa neinn
skilning á því hvernig lífið gengur í
sveitinni. Um þetta eru ferðafélagar
mínir mér yfirleitt sammála..
Dæmigert samtal í bíl þegar
svona skilti ber fyrir augu er eitthvað
á þessa leið:
Ég: „Andskotans vitleysingar
eru þessir Reykvíkingar, þetta dytti
engum venjulegum bónda í hug.“
Tilfallandi ferðafélagi: „Já,
ótrúlegt rugl. Hérna kemur þetta
malbikslið og ber enga virðingu
fyrir einu né neinu.“
Ég: „Einmitt, maður þarf bara
orðið að hafa með sér járnsög og
klippur í bílnum. Þetta borgarpakk
er alveg galið.“
Þótt það sé ekki til vinsælda
fallið að loka vegaslóðum í
sveitum og bendi ekki til þess að
viðkomandi hafi mikinn skilning á
því samfélagi sem hann er orðinn
þátttakandi í með eignarhaldi á
landi eru samtöl eins og það sem
lýst er hér að ofan auðvitað óþolandi
ósanngjörn og full af fordómum. Til
eru fjölmörg dæmi, og líklega fleiri
en hin, um fólk sem hefur eignast
jarðir í sveitum landsins og orðið
virkir þátttakendur í samfélögum
sveitanna. Margt af þessu fólki
hefur lagt mikið til byggðarlaga,
félagslega jafnt sem fjárhagslega.
Dæmi eru um að fólk sem hefur
komið „að sunnan“ hafi byggt upp
fyrir tugi eða hundruð milljóna á
svæðum sem voru í mikilli vörn
fyrir. Sumir hafa gengið svo langt
að byggja upp sundlaugar.
Það er ekki uppbyggilegt að tala
á þeim nótum sem lýst er hér að
ofan. Það er heldur ekki neinum til
gagns að láta sem svo að útlendingar
séu að hreinsa upp heilu sveitirnar
og „leggja byggðarlögin í rúst“,
eins og innanríkisráðherra lýsti
því þegar rætt var við hann um
frumvarp sem hann hyggst leggja
fram, en í því eru ákvæði um bann
við eignarhaldi erlendra ríkisborgara
á landi nema þeir eigi þar lögheimili.
Innanríkisráðherra hefur reyndar
gengið illa að finna orðum sínum
stað. Hann hefði kannski betur kynnt
sér staðreyndir málsins. Af 7.607
jörðum í jarðaskrá eiga einstaklingar
með erlent ríkisfang 21 jörð að fullu.
Alvarlegri er staðan víst ekki.
Það hefði hins vegar kannski
verið til bóta að innanríkisráðherra
og ríkisvaldið veltu fyrir sér leiðum
til að auðvelda þeim einstaklingum,
innlendum sem erlendum, sem
eiga jarðir í sveitum landsins að
verða þátttakendur í samfélögum
sveitanna. Það mætti til að mynda
gera með því að finna leiðir til að
heimila tvöfalt lögheimilisfang.
Fjöldi fólks hefur tvöfalda búsetu
og vildi gjarnan eiga möguleika á að
láta hluta af útsvarsgreiðslum sínum
renna til þess sveitarfélags sem það
dvelur minna í, sem oftast eru minni
sveitarfélögin á landsbyggðinni.
Það borgar sig oftast að reyna að
finna lausnir í samvinnu en trilla ekki
fram á sviðið með órökstutt bull.
Utanaðkomandi aðilar vilja flestir
verða þátttakendur í samfélögum
sveitanna. Til þess getur þurft að
hjálpa þeim að skilja þær skyldur
og réttindi sem fólgnar eru í eign á
landi. Ef við tökum upp samræðu
við þetta fólk efast ég ekki um að
það verður okkur þakklátt. Kannski
fækkar líka skiltunum sem banna
óviðkomandi umferð. /fr
STEKKUR
Talsverð vakning virðist vera
meðal sauðfjárbænda um að koma
sér upp góðum fjár hundum til að
létta sér störfin. Dæmi um það er
að Jón Geir Ólafsson bóndi í Gröf
í Skaftártungu hélt fjárhunda-
námskeið á bænum Giljum í
Mýrdal í fyrri viku. Átta bændur
komu á námskeiðið og segir hann
að áhuginn á fjárhundanotkun fari
stöðugt vaxandi.
„Þá var ég sumpart að prófa
sjálfan mig á námskeiðinu og sjá
hvort ég gæti miðlað einhverju til
annarra. Mér fannst það heppnast það
vel að ég ætla að vera með þriggja
daga námskeið á Hellu 12. til 14.
febrúar næstkomandi.“
Jón Geir hóf búskap í Gröf árið
1995 og hefur alla tíð síðan verið með
hunda til að aðstoða við búskapinn.
„Ég setti mér strax það markmið
að eiga góða hunda. Ég hef þó ekki
gefið mig út í þjálfun og kennslu fyrr
en núna en hef fram að þessu verið
að safna í reynslubankann.“
Segir Border Collie besta
Jón er eingöngu með fjárhunda af
Border Collie kyni.
„Þetta eru bestu fjárhundarnir
sem maður fær og þeir hafa alla þá
eiginleika til að bera sem nauðsyn-
legir eru. Þeir eru vinnusamir, halda
fé vel í hóp og það er gott að fást
við þá.“
Jón segir að á námskeiðinu hafi
mætt átta bændur, bæði karlar og
konur, sem hafi verið með góða
hunda. Hann segir eitt að eiga góðan
hund en annað að nota hann. Í dag
séu margir komnir með góða hunda
og sauðfjárbændur viti vel út á hvað
þetta gengur, svo auðvelt sé að kenna
þeim að nota hundana sér til gagns.
Bráðnauðsynlegt til sveita í dag
„Núna eru mikil sóknarfæri til
að byggja upp meiri áhuga á
fjárhundanotkun. Mér finnst að
bændur í dag séu að vakna mjög til
vitundar um hversu nauðsynlegt er
að eiga góða hunda. Fjárhundar eru
bráð nauðsynlegir til sveita í dag.
Þeir spara manni sporin og þetta er
líka mjög skemmtilegt og hagnýtt
áhugamál fyrir sauðfjárbóndann.“
Segir Jón að þegar horft sé til þess
hvað fólki hefur fækkað í sveitum
með aukinni tæknivæðingu og
breyttum búskaparháttum séu góðir
fjárhundar enn mikilvægari en ella
við alla smalamennsku.
Líka sóknarfæri í sýningarhaldi
fyrir ferðamenn
Jón gerði tilraun til að vera með
fjárhundasýningar á Geirlandi á
Síðu á síðastliðnu sumri. Þó að
sýningarnar væru lítið kynntar
keyptu þó nokkrir ferðamönnum
sig inn á sýningarnar og segir hann
að þær hafi lukkast mjög vel.
„Þetta var mjög skemmtilegt
verkefni sem gaman var að fást við.
Það þarf bara að vinna meira í þessu
og sjá hver framvindan verður, en
þarna eru mikil tækifæri. Það var
athyglisvert að útlendingarnir sem
komu á sýningarnar áttu flestir
hunda heima hjá sér af ýmsum
tegundum.“
Engir tveir hundar eins
Jón hefur selt nokkra hunda sem
hann hefur þjálfað í gegnum tíðina
og einnig tekið að sér að þjálfa
upp nokkra hunda fyrir bændur þó
í litlum mæli sé. Hann segir mjög
einstaklingsbundið hvað langan tíma
taki að þjálfa upp góðan fjárhund.
Það fari bæði eftir þjálfaranum og
hundinum sjálfum hvernig til takist.
„Það er með þetta eins og annað
að góð ástundun og vinnusemi skilar
árangri. Ef ég byrjaði t.d. núna að
vinna með hund sem er áhugasamur,
viljugur og tilbúinn til vinnu, þá gæti
maður náð miklum árangri á einu ári
en samt haft mikið gagn af honum
strax í haust. Það er erfitt að segja
hvenær hundur er fullþjálfaður.
Maður kennir þeim skipanirnar en
það er eins með þá og mannfólkið
að þeir þurfa reynslu til að ná góðum
árangri. Þá eru engir tveir hundar
eins. Þeir eru misöflugir til vinnu,
misfrakkir og geðslag er misjafnt
rétt eins og hjá okkur mönnunum.“
/HKr.
Vakning meðal bænda um notkun þjálfaðra fjárhunda við smalamennsku:
Góðir fjárhundar bráðnauðsynlegir til sveita
– segir Jón Geir Ólafsson bóndi og hundaþjálfari í Gröf í Skaftártungu
Óviðkomandi
umferð bönnuð
Frá fjárhundanámskeiðinu á Giljum í fyrri viku. Á myndinni eru, talið frá vinstri: Jón Geir Ólafsson námskeiðs-
haldari í Gröf, Ragnar Sævar Þorsteinsson Brekkum, Karl Pálmason Kerlingadal, Guðbergur Baldursson Fitjamýri,
Sigurjón Sigurðsson Grund, Ólafur Þorsteinn Gunnarsson Giljum og Ragnhildur Jónsdóttir Fagradal. Á bak við
myndavélina var svo Jónas Erlendsson í Fagradal, sem líka tók þátt í námskeiðinu, með tíkina Donnu. Hún er frá
Austur-Hlíð austan við Laugarvatn, undan Skottu frá Daðastöðum og Kát.
Jón Geir Ólafsson gefur Snúði bendingar og hann á ekki í vandræðum með að ná kindahópnum saman. Myndir / Jónas Erlendsson
Tíkin Röskva með fulla stjórn á fjárhópnum.
Snúður bíður rólegur með fjárhópinn
eftir nýjum skipunum frá húsbónda
sínum.